Entry/Exit System (EES) dla cudzoziemców ruszył w Polsce. Na początek dwa przejścia

Rozkład jazdy:

1. Kiedy oficjalnie uruchomiono system Entry/Exit System (EES) w Europie?
2. Na jakich polskich przejściach granicznych wdrożono EES?
3. Jakie zmiany system EES wprowadza dla przewoźników i pasażerów spoza UE?

O co chodzi?

System EES będzie rejestrować każdorazowe przekroczenie zewnętrznej granicy UE przez obywateli państw trzecich, którzy przyjeżdżają na krótki pobyt (do 90 dni w ciągu 180 dni). Rejestracja obejmuje dane paszportowe, zdjęcie twarzy i odciski palców, a także informację o ewentualnej odmowie wjazdu. EES zastępuje tradycyjne stemplowanie paszportów i pozwala na śledzenie, kto, kiedy i gdzie przekroczył granicę Unii Europejskiej.

System ma zwiększyć skuteczność kontroli granicznych, uniemożliwić nadużycia w dokumentach podróży i ułatwić identyfikację osób stanowiących zagrożenie bezpieczeństwa. Docelowo wszystkie dane będą automatycznie trafiać do unijnej bazy, dostępnej dla funkcjonariuszy Straży Granicznej, organów ścigania oraz służb imigracyjnych.

Co to oznacza dla transportu publicznego?

Wprowadzenie EES oznacza znaczące zmiany operacyjne dla przewoźników autokarowych i kolejowych obsługujących międzynarodowe trasy do/z krajów trzecich – w tym m.in. Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Gruzji czy krajów azjatyckich.

Przy każdej podróży osoby spoza UE będą musiały przejść pełną rejestrację biometryczną: zeskanowanie paszportu, zdjęcie twarzy i pobranie odcisków palców. To wydłuży czas odpraw, co będzie wymagać zmian w rozkładach jazdy, większych buforów czasowych i ścisłej współpracy z SG.

Dodatkowo, terminale autobusowe i punkty odprawy pasażerów mogą wymagać doposażenia w kioski biometryczne lub stanowiska umożliwiające podłączenie do systemu EES. W pierwszej fazie wiele przejść granicznych nie będzie jeszcze w pełni gotowych technicznie – dlatego do 10 kwietnia 2026 r. system będzie wdrażany etapami.

Wpływ na pasażerów i przewoźników

Dla pasażerów z państw trzecich EES oznacza nowe procedury i potencjalne kolejki na granicy. Choć obywatele UE i osoby posiadające pozwolenie na pobyt długoterminowy nie będą objęci nowym systemem, to wielu podróżnych spoza UE będzie musiało przygotować się na dłuższe kontrole.

Dla przewoźników to z kolei koszty i ryzyko operacyjne – opóźnienia, konieczność reorganizacji kursów, a nawet inwestycje w infrastrukturę odpraw. Do tego dochodzą aspekty techniczne, interoperacyjność systemów i kwestie RODO związane z przetwarzaniem danych biometrycznych.

System EES obejmie wszystkie kraje strefy Schengen – w tym Norwegię, Islandię, Liechtenstein i Szwajcarię. Nie będzie natomiast działał w Irlandii i na Cyprze. Polska wdrożyła system zgodnie z ustawą o udziale RP w systemie EES, przyjętą w 2024 roku.

W ramach tego samego pakietu „Inteligentne Granice” w 2026 roku ma zostać wdrożony także system ETIAS – czyli obowiązkowa rejestracja online dla podróżnych z krajów objętych ruchem bezwizowym (np. USA, Kanada, Japonia). ETIAS będzie obowiązywał od IV kwartału 2026 r.