Polska mobilność w liczbach: Wyzwania dla komunikacji publicznej

Rozkład jazdy:

1. Ile procent podróży w Polsce ma charakter jednoetapowy według GUS?
2. Jaki środek transportu dominuje w codziennych przejazdach?
3. W których województwach najdłużej trwają codzienne podróże?

Podróże jednoetapowe samochodem

W najnowszym Tygodniku Gospodarczym Polskiego Instytutu Ekonomicznego (PIE) eksperci zwrócili uwagę, że w 2024 r. mobilność transportowa ludności w Polsce miała głównie charakter krótkotrwały. 97,5 proc. spośród 65,3 milionów podróży zarejestrowanych w badaniu Głównego Urzędu Statystycznego stanowiły podróże jednoetapowe, z czego 60 proc. zrealizowano samochodem osobowym. Podróże dwuetapowe stanowiły 2 proc. wszystkich podróży, a trzyetapowe i więcej – zaledwie 0,5 proc. Udział osób, które odbyły co najmniej jedną podróż, wyniósł 76,3 proc. wśród członków gospodarstw domowych w wieku 6 lat i więcej, co oznacza, że 23,7 proc. osób w ogóle nie podróżowało. Instytut zauważył, że niemal co druga z nich wskazała na powody zdrowotne jako przyczynę braku aktywności transportowej.

Najważniejsze dane:

• Liczba zarejestrowanych podróży (2024): 65,3 mln
• Odsetek jednoetapowych podróży: 97,5%
• Podróże do 30 minut: 73,7%
• Samochód osobowy jako środek transportu: 60% podróży
• Podróże dwuetapowe: 2%, trzyetapowe i więcej: 0,5%

Osoby niepodróżujące:

• 23,7 proc. respondentów nie odbyło żadnej podróży
• Główne powody: stan zdrowia, praca zdalna lub nauka z domu
• W woj. mazowieckim 23,5 proc. niepodróżujących wskazało pracę zdalną jako przyczynę

Zróżnicowanie regionalne:

• Najkrótsze podróże (do 10 minut): woj. lubuskie, Świętokrzyskie, podlaskie
• Najdłuższe podróże (1-2 godz. i więcej): woj. mazowieckie, małopolskie
• Wysoki odsetek dojazdów powyżej 30 minut: Mazowsze, Śląsk, Małopolska, Wielkopolska

Udział środków transportu wg Eurostatu (2023):

• Samochody osobowe: ok. 75% pasażerokilometrów (UE-27: 70,6%)
• Kolej: 7,7% (UE-27: 7,1%)
• Transport publiczny (autobusy, tramwaje): brak danych szczegółowych, ale znacznie niższy niż auta

Wnioski i wyzwania:

• Komunikacja publiczna w Polsce nie dominuje i często przegrywa z autem w codziennych wyborach transportowych.
• Lokalny charakter przemieszczania się wymaga integracji tras, lepszej siatki połączeń i dostępności usług blisko miejsca zamieszkania.
• Duży odsetek niepodróżujących (niemal 1 na 4 osoby) to potencjał, ale też wyzwanie dla planowania mobilności.
• Dłuższe czasy przejazdu w metropoliach pokazują potrzebę szybkiego transportu szynowego i sprawnych przesiadek.

Eksperci zwrócili uwagę, że 73,7 proc. analizowanych podróży trwa nie dłużej niż 0,5 godz., co ich zdaniem może sugerować lokalny charakter mobilności. „Analizując strukturę czasu trwania podróży w poszczególnych województwach, można zauważyć, że największy udział podróży do 10 minut zaobserwowano w województwach: lubuskim, świętokrzyskim i podlaskim. Z kolei największy udział podróży trwających od 31 do 60 minut zaobserwowano w województwach: mazowieckim, małopolskim, śląskim i wielkopolskim” – poinformowali eksperci. Dodali, że najwyższe wartości (1-2 godz. i ponad 2 godz.) zaobserwowano w województwach mazowieckim i małopolskim. „Może mieć związek z przepływami pomiędzy rdzeniem metropolii a otaczającymi go powiatami” – stwierdzili.

W opracowaniu instytutu zauważono również, że w typowym dniu roboczym najwyższy odsetek osób niepodróżujących z powodu pracy lub nauki w domu odnotowano w województwie mazowieckim, w którym stanowiły one 23,5 proc. ogółu niepodróżujących. Dodano, że wysokie wartości tego wskaźnika zarejestrowano również w województwach małopolskim (13,5 proc.) i wielkopolskim (11,1 proc.). Według ekspertów wskazuje to na „szczególną koncentrację” pracy zdalnej i hybrydowej w największych aglomeracjach, zwłaszcza w warszawskiej.

Eksperci PIE przytoczyli też dane Eurostatu, z których wynika, że Polska należy do krajów Unii Europejskiej o jednym z najwyższych udziałów transportu samochodowego w pracy przewozowej. Jak podali, w 2023 r. niemal 3/4 pasażerokilometrów wykonano z wykorzystaniem samochodu osobowego, przy średniej dla UE-27 na poziomie 70,6 proc. „Udział kolei w przewozach pasażerskich wyniósł 7,7 proc. i kształtował się nieco powyżej średniej unijnej wynoszącej 7,1 proc.” – dodali. (PAP)