TVM – razem z MAN do zjednoczonej Europy

Słoweńskie zakłady TVM Tovarna Vozil Maribor ("Fabryka Pojazdów Maribor") zlokalizowane
są w sercu coraz dynamiczniej rozwijającej się strefy przemysłowej "Tezno",
której kiedyś główną siłą napędową była fabryka TAM. Obecnie, firma zatrudnia
200 pracowników oraz dalszych 150 w swojej filii "Karoserije" (Nadwozia). Obroty
spółki-matki wyniosły w ub.r. trzy miliardy tolarów, ale wynik na działalności
operacyjnej był ujemny. Zdaniem dyrektora generalnego TVM, Borisa Gazvody, było
to spowodowane głównie opróżnieniami w opracowywaniu nowych modeli. W zeszłym
roku, firma wprowadziła na rynek aż 7 nowych konstrukcji, które zdumiały nawet
niektórych europejskich konkurentów. Wszystkie te pojazdy są w tym roku sukcesywnie
wprowadzane na rynek. Dyrektor Gazvoda przewiduje, że obroty firmy w tym roku
wyniosą 6,5 miliarda tolarów, a firma zanotuje zysk operacyjny. W związku z
poważnymi zmianami, jakie zachodzą w technologii produkcji autobusów, TVM nie
może już być firmą samowystarczalną, tak jak niegdyś TAM. Dlatego stworzona
została sieć 550 krajowych i międzynarodowych kooperantów (połowa z nich to
firmy słoweńskie). Wiele z tych zakładów znajduje się we wspomnianej strefie
przemysłowej, z którymi, jak stwierdził Boris Gazvoda, współpraca układa się
bardzo dobrze. "Trzeba jednak przyznać, że synergie istniejące pomiędzy naszymi
zakładami nie są już takie, jak za czasów TAMa." Jako ciekawostkę można podać,
że jednym z kooperantów słoweńskiego producenta jest polska firma Automet z
Sanoka.

W Europie produkuje się rocznie około 30 000 autobusów. Do największych producentów
należą MAN oraz przejęty przez niego w ubiegłym roku Neoplan, a także Mercedes-Benz
i IVECO. "Nie mamy zamiaru konkurować z tymi producentami, jesteśmy bowiem
zbyt małą firmą." – powiedział Gazvoda, dodając, że TVM skupi się na produkcji
małych i średnich autobusów o cenie w górnych granicach średniego poziomu cen
autobusów oferowanych na rynku. Dlatego nie zobaczymy na drogach nowych 12-metrowych
autobusów TAM, ale już wkrótce na rynku pojawią się 8- i 9-metrowe pojazdy opracowane
we współpracy z MANem. "Nie chcemy konkurować z tą firmą, bowiem kupujemy
od niej silniki, a TVM jest dla MANa trzecim co do wielkości odbiorcą komponentów.
Zamiast tego, w najbliższym czasie zamierzamy podpisać z MANem umowę dotyczącą
współpracy w zakresie opracowania 8- i 9-metrowych autobusów niskopodłogowych,
które mają szansę odnieść spory sukces, zwłaszcza w mniejszych miastach."
– powiedział dyrektor Gazvoda, dodając, że zgodnie z planami co 20. autobus
tego typu ma być produkowany w Mariborze. Niemiecki partner TVM jest najwyraźniej
zadowolony ze współpracy, bowiem podpisano już kolejne porozumienie dotyczące
opracowania niskopodłogowych autobusów lotniskowych. Są to pojazdy o długości
15 metrów i szerokości 3,2 metra, których modernizacji mają się podjąć mariborskie
zakłady. Jeszcze w tym roku powinien powstać prototyp, a w przyszłym roku planuje
się produkcję 40 takich autobusów. Gazvoda pokłada wielkie nadzieje we współpracy
z niemieckim koncernem. "Ponieważ jesteśmy bardzo małą firmą, aby przetrwać
na rynku, będziemy musieli wejść w strategiczną współpracę" – mówi Gazvoda,
przedstawiając swoją wizję firmy, zgodnie z którą w ciągu najbliższych 5 lat
TVM i MAN wejdą również w związki kapitałowe. "Nie miałbym nic przeciwko
temu, aby na naszym budynku już dziś, obok naszego logo, widniał znak firmowy
MANa." Oprócz autobusów, TVM produkuje także przegubowe ciągniki Holder
(w ubiegłym roku powstało 120 sztuk) oraz specjalizowane ciężarówki. W 2002
roku, gama tych drugich poszerzyła się o dwie nowe konstrukcje. Pierwsza z nich,
162T10 4×4 (162 KM, 10 ton masy całkowitej i napęd na cztery koła) jest eksportowany
głównie na Bliski Wschód, gdzie podpisano nawet list intencyjny na dostawę 450
ciężarówek. Drugi pojazd nosi oznaczenie 182T10 4×4 i jest przystosowany do
norm Euro 3.

Boris Gazvoda wyznaczył sobie na bieżący rok bardzo konkretne cele, które mają
doprowadzić do poprawy sytuacji finansowej firmy. Należą do nich: redukcja kosztów
zakupu komponentów, zwiększenie wydajności o 10-15% oraz zmiana systemu produkcji
z warsztatowego na tzw. system on-line, w którym to produkowany pojazd przemieszcza
się po hali, a nie pracownicy. To wymaga stworzenia stałych zespołów produkcyjnych,
specjalizacji załogi, oraz odpowiedniego rozmieszczenia stanowisk pracy. Oprócz
tego, znacznie silniej trzeba będzie oddzielić działalność polegającą na produkcji
opracowanych już pojazdów od prac projektowych nad nowymi konstrukcjami, które
także będą musiały być bardziej dostosowane do możliwości finansowych firmy.
W TVM wiele oczekuje się także po integracji z Unią Europejską: "Maribor jest
zdecydowanie bliżej niż Turcja, ma także bardzo dobre połączenie drogowe z Grazem,
gdzie jest wiele zakładów produkujących na potrzeby przemysłu motoryzacyjnego."
O firmie TVM pisaliśmy również
w InfoBusie 1/2003 przy okazji relacji z 59 edycji targów IAA w Hanowerze.