TRANSEXPO 2008 – Scania stawia na etanol

Podczas tegorocznych autobusowych targów w Kielcach firmy Scania Polska oraz PKN Orlen wspólnie promowały autobusy zasilane etanolem. Szwedzki producent chce do 2013 r. sprzedać w naszym kraju przynajmniej 300 takich pojazdów. O szczegółach tej ofensywy oraz aktualnych wydarzeniach związanych z promowaniem etanolu rozmawialiśmy z Andrzejem Jaworskim, dyrektorem sprzedaży autobusów Scania Polska. Oto zapis tej rozmowy:

InfoBus: Podczas tegorocznych targów TRANSEXPO Scania Polska wyjątkowo mocno promowała etanol, jako ekologiczne paliwo dla miejskich autobusów w naszym kraju. Po raz pierwszy firma zorganizowała konferencję naukową, w której licznie uczestniczyli przedstawiciele branży, a także zaproszona młodzież. Skąd ta ofensywa?
Andrzej Jaworski, dyrektor sprzedaży autobusów Scania Polska: W tym roku chcieliśmy podzielić się doświadczeniami zdobytymi podczas użytkowania niskopodłogowego autobusu „etanolowego”Scania OmniCity w Polsce. W ostatnim czasie ten pojazd jeździł m.in. na ulicach Zielonej Góry, Krakowa, Kielc, Lublina i Warszawy. Konferencja w Kielcach była swoistym podsumowaniem tych testów. Wziął w niej także udział January Senko, prezes MZK Słupsk, który już od dwóch lat eksploatuje autobusy zasilane etanolem –niskowejściowe OmniLink. Zebrane wyniki podsumował prof. Zdzisław Chłopek, a strategię uruchomienia etanolu na szerszą skalę przedstawił Robert Gmyrek, dyrektor ds. alternatywnych źródeł energii PKN Orlen. Chciałbym tutaj podkreślić, że tak szeroko zakrojone działania były możliwe dzięki podpisaniu w kwietniu br. listu intencyjnego z PKN Orlen, który dotyczył współpracy w zakresie promocji i wprowadzania nowego biopaliwa na bazie bioetanolu na polski rynek. 

InfoBus: Generalnie wydźwięk przedstawionych w Kielcach referatów był dla etanolu jak najbardziej pozytywny –szczególnie jego zalety podkreślał prof. Zdzisław Chłopek. Co zatem stoi na przeszkodzie do wprowadzenia etanolu na szerszą skalę do komunikacji miejskiej w Polsce?
Przede wszystkim dwie sprawy: przepisy i cena paliwa. Co do pierwszego tematu to dzięki m.in. naszemu dwuletniemu lobbingowi jesteśmy blisko uzyskania satysfakcjonujących nas przepisów podatkowych w zakresie stosowania etanolu w Polsce. Dwa lata temu MZK Słupsk –jedyna w naszym kraju firma eksploatująca etanolowe autobusy –płacił akcyzę na poziomie 1,82 zł za litr. Następnie przewoźnik wszedł w projekt badawczy, który obniżył akcyzę do 20 groszy za litr. Mamy nadzieje, że początku 2009 r. MZK Słupsk będzie płaciło 1 grosz za litr, czyli akcyza będzie w zasadzie działała tylko do celów statystycznych. Stanie się tak po uzyskaniu przez przewoźnika floty pojazdów –czyli przynajmniej 10 autobusów zasilanych etanolem oraz po notyfikowaniu przez Komisję Europejską naszej ustawy z maja 2007 r. dt. akcyzy na paliwa samoistne. Po zamieszaniu spowodowanym zmianą ekipy rządzącej odpowiednio skonstruowany wniosek został już wysłany do Brukseli i teraz czekamy na formalną zgodę Komisji. Według naszej informacji cały proces legislacyjny powinien zakończyć się do końca bieżącego roku.

InfoBus: Czyli proces dostosowania przepisów do szerszego stosowania etanolu jest już praktycznie zakończony. A jak wygląda kwestia paliwa?
Obecnie MZK Słupsk sprowadza etanol z fabryki SEKAB-u ze Szwecji w cenie 0,55 euro za litr. Jest on importowany w cysternach o pojemności 30 tys. litrów, a koszt sprowadzenia paliwa oscyluje w granicy 11 eurocentów za litr. Do tego trzeba jeszcze dodać akcyzę na poziomie 20 groszy. To powoduje, że etanol –w przeciwieństwie do sfery ekologicznej czy gospodarczo-społecznej –nie broni się jeszcze ekonomicznie. Podkreślam –jeszcze. Już wkrótce bowiem wejdzie wspomniana nowa stawka akcyzy. Po drugie –powstaje kolejna polska fabryka etanolu firmy SEKAB w Goświnowicach koło Opola. Pod koniec roku mają zakończyć się prace budowlane, a pod koniec I kwartału 2009 r. zakład ma uzyskać wszelkie potrzebne dokumenty i zezwolenia. Po trzecie –istniejące fabryki alkoholu Akwawit z Leszna czy Destylarnia Sobieski z Starogardu Gdańskiego otrzymały już odpowiednie koncesje na produkcję etanolu. I po czwarte –PKN Orlen w najbliższym czasie uruchomi na szeroką skalę dystrybucję paliwa E85 i E95 bazując zarówno na krajowych dostawcach, jak i zagranicznych. To moim zdaniem przyniesie dalszą obniżkę ceny paliwa etanolowego, gdyż odpadną nam wysokie koszty transportu oraz pojawi się konkurencja, która także znacząco przyczyni się do zmniejszenia ceny tego paliwa.
InfoBus: Jaką dokładnie rolę ma odegrać tutaj PKN Orlen? Czy koncern będzie funkcjonował tylko jako dystrybutor?
Tak. PKN Orlen będzie ogłaszać przetargi na dostawy etanolu, a następnie będzie je dystrybuować. I tutaj istotna uwaga. Paliwo E95 do silników o zapłonie samoczynnym –stosowanych m.in. w autobusach –będzie sprzedawane tylko na stacjach o charakterze zamkniętym, natomiast na ogólnie dostępnych stacjach będzie dostępne paliwo o kodzie E85, które zawiera 70-85 proc. bioetanolu i 15-30 proc. benzyny. Można je stosować w pojazdach wyposażonych w silniki z zapłonem iskrowym. Sprzedaż aut z takim silnikiem prowadzi m.in. Ford, Volvo, Saab, Chevrolet, Cadillac, a także Hummer. Samochody spalające biopaliwo E85 mogą być również tankowane benzyną. Obecnie najwięcej stacji z tym paliwem znajduje się w Szwecji, gdzie obecnie ich liczbę szacuje się na 1200 szt.. W tym ostatnie 100 punktów dystrybucyjnych powstało w przeciągu zaledwie trzech miesięcy. (red. – obecnie również w Europie Zachodniej powstaje coraz więcej stacji z paliwem E85. W październiku br. koncern paliwowy Total otworzył w Paryżu pierwszą we Francji taką stację tankowania. Docelowo planuje budowę 200 takich punktów w całej Francji. To element planu francuskiego rządu, który do 2010 r. chce stworzyć sieć 500 stacji z E85. Wówczas udział biopaliw w ogólnym obrocie wyniesie 7%. To więcej od zakładanego poziomu dla całej UE, który w 2010 r. ma wynieść 5,75% wg Dyrektywy 2003/30/EC. Najbliżej naszego kraju stacja na tankowania bioetanolu znajduje się w niemieckim Cottbus.) 

InfoBus: Rozumiem, że biorąc pod uwagę potencjał E85 to tutaj skupia się ostrze etanolowej polityki Orlenu, natomiast segment autobusowy traktowany jest jako dodatek?
Można tak powiedzieć, aczkolwiek to właśnie od naszej branży rusza marketingowe kampania Orlenu. Tutaj mamy już wszystko przygotowane –istnieją odpowiednie przepisy prawne, od dwóch lat autobusy miejskie zasilane E95 jeżdżą w Słupsku, a także ogólny poziom wiedzy na tema paliwa etanolowego jest nieporównywalnie wyższy od tzw. indywidualnego użytkowania. Także można powiedzieć, że jesteśmy prawdziwą awangardą nadchodzących zmian w zakresie zasilania pojazdów samochodowych i dzięki temu możemy korzystać ze wsparcia tak potężnego partnera jakim jest PKN Orlen. Wprowadzenie na szerszą skalę E95 to pierwszy krok w kierunku masowej popularyzacji E85, gdzie oczywiście zadziała efekt skali i tego paliwa koncerny sprzedawać będą o wiele więcej. Warto również dodać, że determinacja koncernów paliwowych na rzecz szerszego wprowadzenia etanolu w Polsce jest związana z przygotowaniami spółki do spełnienia Narodowego Celu Wskaźnikowego w zakresie biopaliw . NCW to minimalny udział biokomponentów oraz innych paliw odnawialnych w ogólnej ilości paliw i biopaliw zużywanych w transporcie w ciągu roku, liczony według wartości opałowej określonej w rozporządzeniu. Jeżeli firmy nie uzyskają zakładanego poziomu to czekają je wysokie kary.
InfoBus: Podczas konferencji etanolowej w Krakowie część lokalnych polityków, a także organizacji ekologicznych obawiała się wzrostu cen żywności po rozpoczęciu na szerszą skale upraw pod produkcję bioetanolu…
Tak, znam te argumenty. Posłużę się tutaj opinią Bogdana Janickiego, dyrektora biura strategii i rozwoju Grupy Lotos, który zauważył, że głównym czynnikiem wpływającym na wzrost cen surowców rolniczych jest podniesienie się stopy życiowej mieszkańców Chin, Brazylii, Indii i innych krajów, który istotnie wpływa na zmianę nawyków żywieniowych. Do innych czynników wpływających na wzrost cen płodów rolnych należy również: rozbudowującą się infrastrukturę drogową oraz aglomeracje miejskie kosztem zmniejszanie obszarów rolniczych. Ponadto spekulacyjne działanie funduszy inwestycyjnych, niekorzystne warunki klimatyczne a także pojawienie się zapotrzebowania na biomasę używaną do celów energetycznych. Obecnie w skali świata produkcja rolnicza na potrzeby biopaliw obejmuje w strukturze zasiewów jedynie 2-3% powierzchni użytkowanych gruntów rolnych. Ponadto zdaniem Marianne Ficher-Boel, unijnej komisarz ds. rolnictwa, Wspólnota zużywa zaledwie 1% swoich zbiorów zbóż do produkcji etanolu. Ta sytuacja jeszcze lepiej wygląda w Polsce, gdzie mamy spory potencjał bioenergetyczny. Obecnie, wg Głównego Urzędu Statystycznego, areał ziem uprawnych w Polsce kształtuje się następująco: 11450 ha przeznaczonych pod zasiewy podstawowych ziemiopłodów, ponad 400 tys. ha ugorów, 3 300 ha trwałych użytków zielonych oraz 700 tys. ha pozostałych użytków rolniczych. Dlatego wszystkie nieużytki o bardzo słabej glebie, tereny mniej lub bardziej skażone mogą zostać przeznaczone pod produkcję etanolu. Dodatkowo można je obsiać roślinami genetycznie modyfikowanych, co dodatkowo podniesie wydajność tych upraw. InfoBus: Podczas prezentacji Romana Gogacza z MZA Warszawa pojawiła się kwestia monopolu –Scania jest obecnie jedynym producentem autobusów zasilanych etanolem…
Tak, dla nas jest to również problem, dlatego prężnie działamy, aby zmienić tą sytuację monopolu i robimy to na trzech płaszczyznach. Po pierwsze staramy się zainteresować produkcją etanolu jak największą liczbę polskich destylarni. Po drugie: chcemy aby obok SEKAB-u pojawiło się więcej dostawców 5%. dodatku do etanolu. I tutaj mamy pierwszy sukces –krakowski Instytut Nafty opracował odpowiedni skład mieszanki i jeżeli testy wypadną pomyślnie będziemy mieli polskiego producenta niezbędnych dodatków smarnych i antykorozyjnych. I po trzecie –staramy się zainteresować innych producentów silników i autobusów tą technologią. Wiemy, że zaawansowane prace nad etanolową wersją pojazdów prowadzi Volvo.
InfoBus: Zapewne inni producenci zaczną się bardziej interesować etanolem, jeżeli radykalnie wrośnie popyt na tego typu konstrukcje. Jak obecnie wygląda sprzedaż etanolowych autobusów w Europie?
Obecnie na europejskich drogach jeździ ok. 800 autobusów zasilanych etanolem. Najwięcej oczywiście w Szwecji, ale w ostatnim również inne państwa znacząco zwiększają zamówienia. Przykładem może być norweskie Oslo, gdzie eksploatowane są obecnie 22 autobusy etanolowe Scania. W tym roku komunikacja miejska w Oslo planuje zamówić 60. etanolowych autobusów OmniCity i drugie tyle w przyszłym roku. Coraz więcej takich pojazdów wysyłamy do Wielkiej Brytanii –w tym także autobusy piętrowe –oraz do Hiszpanii i Włoch. Coraz większe zainteresowanie etanolem wykazują niemieccy przewoźnicy. Dlatego moim zdaniem już wkrótce przekroczymy wartość krytyczną –charakterystyczną dla każdej nowej technologii –i wówczas liczba zamówień radykalnie wzrośnie. W Polsce spodziewamy się, że do 2013 wprowadzimy na rynek przynajmniej 300 pojazdów zasilanych bioetanolem.
InfoBus: Scania bardzo mono weszła w produkcję autobusów zasilanych etanolem i nawet stworzyła pojazdy hybrydowe zasilane tym paliwem…
Tak. Pierwsze takie hybrydowe autobusy na bazie modelu OmniLink o długości 15 metrów kursują już po ulicach Sztokholmu. Zostaną one wprowadzone do oferty handlowej za 3-4 lata, po ich dokładnym przetestowaniu w normalnym ruchu ulicznym. Nie chcemy obarczać naszych klientów wysokimi kosztami wprowadzania nowych rozwiązań, a są one naprawdę spore.
InfoBus: Kończąc temat etanolu –kiedy możemy spodziewać się kolejnej akcji promującej to paliwo w Polsce?
W styczniu 2009 r. organizujemy szerokie forum w Gdańsku, które odbędzie się pod patronatem prezydenta tego miasta. Zaprosimy do współpracy partnera Gdańska –szwedzkie miasto Kalmar, gdzie również jeżdżą etanolowe autobusy. Ponadto przybędą szwedzcy politycy oraz przedstawiciele firm komunikacyjnych, aby podzielić się swoimi doświadczeniami w tym zakresie.
InfoBus: W tym roku na targach TRANSEXPO pokazaliście także autobusy turystyczne z serii NewCentury oraz PB. Kiedy będziemy mogli zobaczyć w Polsce międzymiastowy modele OmniExpress albo Scania-Irizar I4?
Międzymiastowy model Scania OmniExpres jest pięknym autobusem produkowanym w Finlandii, charakteryzującym się bardzo wysoką jakością, co ma także swoje odbicie w cenie. Dlatego w Polsce będziemy oferować inny, nowy autobus międzymiastowy –Scania-Irizar I4. Jest on bardziej przyjazny finansowo, a poza tym nasi klienci są już bardzo przywiązani do hiszpańskiej stylistyki. Pierwszy demonstracyjny model I4 powinien przyjechać do Polski na przełomie października i listopada br. Przedstawimy go wówczas naszym klientom i mam nadzieję, że w przyszłym roku ruszy jego sprzedaż. Cena autobusu zaczyna się od 160.000 euro w zależności od wyposażenia.
InfoBus: Bardzo dziękuję za rozmowę.