TRANSEXPO 2005: złoty e-bilet Elgeby

Słów kilka o historii

 Obecna firma Elgeba została założona w 1952 r. przez Wilhelma Staffela pod nazwą „Wilhelm Staffel Elektrogerätebau” z siedzibą w Köningswinter. W 1963 r. zakłady Staffela wprowadziły na rynek pierwszy elektromechaniczny kasownik biletów. W 1967 r. firma przenosi się do obecnej siedziby w Nad Honnef-Aegidienberg i zmienia nazwę na „ELGEBA” Gerätebau GmbH. W 1986 r. prezentuje pierwszy model elektronicznej drukarki do biletów z magistralą IBIS. W roku 1993, Elgeba wprowadza na rynek oprogramowanie umożliwiające finansową obsługę przedsiębiorstw komunikacyjnych oraz automatyczne generowanie taryf. W 1998 r. pokazano interaktywny system informacji pasażerskiej, komputer pokładowy IV generacji oraz automaty biletowe, przystosowane do obsługi kart chipowych. W 1999 r. firma przedstawia pierwsze rozwiązanie oparte o bezkontaktowy przekaz danych (karty zbliżeniowe). W 2000 r. Elgeba wprowadza automaty biletowe stacjonarne dla biletów elektronicznych, a rok później – kasowniki elektroniczne nowej generacji. Niemiecka firma obecna jest we wszystkich krajach europejskich. W Polsce od początku lat 90-tych była reprezentowana przez wrocławską firmę Merona Poland. Natomiast od dnia 23 czerwca 2005 roku wyłącznym przedstawicielem handlowym tejże firmy w Polsce i krajach Europy Środkowo-Wschodniej została firma R&G. Jak zepewnia mielecka firma, automaty biletowe firmy Elgeba są w pełni kompatybilne z urządzeniami firmy R&G.

System elektronicznej karty miejskiej Elgeba

Na stoisku w Kielcach firma Elgeba zaprezentowały elementy wchodzące w skład nagrodzonego, elektronicznego systemu pobierania opłat. Były to: automat stacjonarny „ticomat 945”, automat mobilny „ticomat 810”, multi-terminal do biletów komunikacyjnych i parkingowych „ticomat 815” oraz urządzenie do przedsprzedaży biletów „ticovend 03”. Oprócz tego, w skład takiego systemu wchodzi oprogramowanie „ticosoft” oraz kanały przekazywania danych pomiędzy poszczególnymi urządzeniami a oprogramowaniem „ticosoft”. Wszystkie elementy tego systemu posiadają urządzenie umożliwiające odczyt i zapis danych na bezkontaktowej karcie, tzw. Karcie Miejskiej. Jest ona sercem całego systemu i zapewnia komunikację pomiędzy jego elementami. Multifunkcjonalna Karta Miejska może spełniać następujące zadania:

• zapis do 2 biletów czasowych na okaziciela (w punktach przedsprzedaży i automatach stacjonarnych)
• zapis jednostek płatniczych (j.w.)
• zapłata za bilety MPK i parkingowe (automaty mobilne i stacjonarne)
• kontrola danych zapisanych na karcie (np. stan konta, ważność biletu – w automatach i punktach przedsprzedaży)

System Elgeba obsługuje bilety elektroniczne i papierowe

Wielu przewoźników, zwłaszcza w dużych aglomeracjach miejskich, coraz chętniej korzysta z systemów elektronicznego biletu. Znika wtedy bowiem konieczność sprzedaży biletów w kioskach, czy też przy pomocy zewnętrznych przedsiębiorstw dystrybucyjnych. Miasto lub przewoźnik komunikacyjny jest w tej sytuacji niezależny i może generować spore oszczędności (marże dystrybutora, logistyka), Dodatkowo, systemy tego typu można poszerzać o nowe zastosowania (np. karty parkingowe, bilety wstępu do muzeum, bilety turystyczne, itp.). Z drugiej strony, nowe technologie produkcji papieru zabezpieczonego przed fałszowaniem, nowe rozwiązania w zakresie teletransmisji, pozwalające połączyć w jednolitą sieć rozproszone na dużym terenie terminale sprzedaży i automaty biletowe oraz coraz doskonalsze oprogramowanie, umożliwiające prowadzenie rozbudowanej statystyki, pozwalają wysunąć tezę, że bilet papierowy, szczególnie w zakresie biletu jednorazowego, jeszcze przez wiele lat będzie podstawą w systemach pobierania opłat. Niektórzy przewoźnicy stają zatem przed wyborem, czy całkowicie przejść na system biletu elektronicznego, czy też pozostać przy tradycyjnych systemach biletów papierowych. Z tego punktu widzenia, zaletą systemu oferowanego przez firmę Elgeba jest dwufunkcyjność, co oznacza, że może on obsługiwać zarówno bilety elektroniczne, jak i papierowe.

Automat biletowy „ticomat 845”

Podstawowym elementem systemu biletu elektronicznego Elgeba jest stacjonarny automat biletowy „ticomat 945”. Charakteryzuje się on atrakcyjną stylistyką i trwałością, którą zawdzięcza wykonaniu ze stali nierdzewnej. Automat posiada 15-calowy moniotr TFT, wyposażony w szybę pancerną. Jego obsługa oparta jest o technologię NFI Touchscreen (tzw. „ekran dotykowy”), co umożliwia używanie go nawet w rękawiczkach. Automat wyposażony jest ponadto w drukarkę termiczną, magazynki umożliwiające sprzedaż monetarną, a także nośniki danych sprzedaży w technologii Flash. W opcji, automat „ticomat 945” można wyposażyć w akceptor banknotów, a także urządzenia umożliwiające analogowy przekaz danych (poprzez ISDN lub GSM/SMS), obsługę kart płatniczych, kart kredytowych, wydawanie i akceptację kart chipowych oraz połączenie z Internetem, co umożliwia serwisowanie na odległość oraz połączenie głosowe z centrum serwisowym.

Automat mobilny „ticomat 810”

Innym rozwiązaniem, stanowiącym część systemu biletu elektronicznego Elgeba, jest mobilny automat biletowy „ticomat 810”, który można zamontować np. na pokładzie autobusu lub tramwaju. Jest on wykonany z blachy stalowej, lakierowanej na dowolny kolor w standardzie RAL. Wymiary automatu – wraz z zawieszeniem – wynoszą: 825 x 346 x 287 mm (wysokość, szerokość, głębokość). Automat mocuje się za pomocą dwóch rur stalowych o średnicy 35×3 mm, a odległość pomiędzy rurami wynosi 280 mm. Całkowita waga automatu z zawieszeniem (ale bez zapasu monet) wynosi ok. 62 kg. Automat „ticomat 810” może działać w temperaturze od -20 do +55 °C i przy maksymalnej wilgotności powietrza 95%. Urządzenie jest wyposażone w wyświetlacz graficzny typu LCD, klawiaturę w technologii Softkey oraz drukarkę pełnograficzną. Standardowo, automat jest przystosowany do obsługi transakcji gotówkowych (5 zasobników wydawania reszty i 1 kaseta końcowa) i akceptuje monety 5-, 2-, 1-złotowe oraz 50-, 20-, 10-, 5-groszowe. Opcyjnie, automat można wyposażyć także w urządzenia umożliwiające dokonywanie transakcji bezgotówkowych na bazie kart chipowych EC lub bezkontaktowych kart chipowych.

Multi-terminal parkingowy „ticomat 815”

W przypadku miast, które zdecydują się na wprowadzenie systemu „Park & Ride”, a więc zachęcającego do zaparkowania samochodów prywatnych na podmiejskich parkingach i przesiadkę do komunikacji zbiorowej, z pewnością będą zainteresowane innym ciekawym rozwiązaniem oferowanym przez firmę – multi-terminalem parkignowym „ticomat 815”. Umożliwia on jednocześnie zakup kart parkowania, jak i biletów komunikacji miejskiej. Automat jest standardowo wyposażony w terminal informacyjny oraz urządzenie przyjmujące monety (w opcji – także umożliwiający wykonywanie transakcji bezgotówkowych w oparciu o kartę chipową Mifare/ISO 14443A). Terminal tego typu można zamontować zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz budynku i może on obsługiwać wiele podmiotów (MPK + parkingi). „Ticomat 815” to automat stacjonarny. Materiały, z jakich się go wykonuje, są takie same jak w opisanych powyżej automatach „ticomat 810”. Wymiary zewnętrzne terminala wynoszą: 1702 mm (wysokość), 400 mm (szerokość) i 298 mm (głębokość). Multi-terminale „ticomat 815” montuje się na uprzednio przygotowanym, betonowym fundamencie. Waga pustego automatu wynosi ok. 90 kg, a wraz z monetami i papierem – ok. 102 kg. Automat jest wyposażony w 9,4-calowy wyświetlacz LCD oraz klawiaturę, działający w technologii Softkey. Drukarka jest taka sama jak w automatach „ticomat 810”. Automat może pracować w warunkach temperatury zewnętrznej od -25 do +70 °C oraz przy wilgotności wynoszącej maksymalnie 95%

Urządzenie do przedsprzedaży „ticovend 03”

Jednym z najważniejszych elementów systemu biletów elektronicznych jest urządzenie do przedsprzedaży „ticovend 03”, które umożliwia wydawanie Kart Miejskich. Urządzenie to umieszcza się w punktach sprzedaży biletów lub wydawania kart. Jest ono wyposażone w 15-calowy monitor, działający w technologii Touchscreen, który umożliwia łatwą obsługę, a także w szybką drukarkę termiczną, 2 GB pamięci ze stałym i podwójnym zabezpieczeniem danych oraz zabezpieczeniem przed niepożądanym użyciem. Zainstalowane w systemie oprogramowanie zawiera m.in. wielofunkcyjny edytor taryf i biletów oraz integrację z centralnym systemem przetwarzania danych „ticosoft”. Dzięki opcji podłączenia urządzenia do sieci internetowej, istnieje możliwość zbierania, kontrolowania i analizowania na bieżąco danych dotyczących sprzedaży biletów. Urządzenie „ticovend 03” można w opcji wyposażyć w modem analogowy lub ISDN, system obsługi kart bankowych EC, zdalnie sterowaną korektę czasu, a także duży, zewnętrzny wyświetlacz dla klientów. Automat „ticovend 03” można ponadto przystosować do pracy w lokalnej sieci komputerowej oraz do serwisowania na odległość (dzięki łączu internetowemu).

Jak to się robi w Krakowie?

Jak wspominaliśmy na początku artykułu, system opracowany przez firmę Elgeba funkcjonuje już od jakiegoś czasu w Krakowie. Wprowadzając KKM (Krakowską Kartę Miejską), stolica Małopolski zdecydowała się na technologię karty zbliżeniowej (bezstykowej), wykonanej zgodnie ze standardem MifareR.  Obecnie umożliwia ona zakup biletów MPK oraz wnoszenie opłat za parkowanie, jednak w przyszłości ma zintegrować wiele usług dostępnych w aglomeracji krakowskiej, oferowanych zarówno przez Gminę (np. komunikacja miejska, parkowanie w strefie ograniczonego postoju, instytucje kulturalne, itp.), jak i podmioty gospodarcze działające w tej aglomeracji. Władze Krakowa zdecydowały, że KKM będzie na razie tylko nośnikiem biletów okresowych, natomiast bilety jednorazowe nadal mają formę papierową. Obecnie można na niej zapisać tylko bilet okresowy (na dowolną ilość miesięcy, dowolny numer linii, począwszy od dowolnego dnia miesiąca). Podobnie jak tradycyjne bilety okresowe, Krakowska Karta Miejska ważna jest wraz z legitymacją dołączaną do biletów okresowych MPK SA w Krakowie. Pierwszą kartę pobiera się w Punkcie Sprzedaży Biletów Okresowych, natomiast kolejnych doładowań dokonuje się już osobiście, przy użyciu automatu. Kartę umieszcza się w czytniku, a z wyświetlającego się na ekranie menu należy wybrać numer linii i datę rozpoczęcia ważności biletu. Automat oblicza cenę wybranego biletu i wyświetla ją na monitorze. Po wrzuceniu odpowiedniej sumy, automat dokonuje zapisu danych na karcie i wydaje ją z powrotem. W automatach do obsługi Krakowskiej Karty Miejskiej można także kupić bilety do kasowania, jakie obowiązują w pojazdach komunikacji miejskiej w Krakowie. Zakupu papierowego biletu dokonuje się przez wybranie odpowiedniego rodzaju biletu z menu w automacie (dostępne bilety: jednorazowy normalny, godzinny, dwudziestoczterogodzinny i nocny oraz ich ulgowe odpowiedniki) oraz wrzucić odpowiednią liczbę monet lub włożyć banknot. Automat wyda zakupiony bilet oraz ewentualną resztę.