System viaTOLL ma już rok!

Ponad 860 tys. wydanych urządzeń pokładowych viaBOX i 815 mln przychodów uzyskanych z opłat drogowych – tak najkrócej można podsumować rok działania systemu viaTOLL w Polsce. Sprawdzamy też jak autobusy „zapisały”się w historii systemu.

Wprowadzenie elektronicznego systemu poboru opłat na początku lipca 2011 roku było prawdziwą rewolucją. Archaiczny, deficytowy system winietowy został zastąpiony nowoczesnym rozwiązaniem elektronicznym, jakie wcześniej wprowadzono m.in. w Austrii czy Czechach. Od roku kierowcy pojazdów i zespołów pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 t płacą za korzystanie z określonych fragmentów dróg krajowych, ekspresowych i autostrad zarządzanych przez GDDKiA używając urządzeń pokładowych viaBOX. W ramach systemu viaTOLL opłaty ściągane są ze skutecznością przekraczającą 99,9%, a pozyskane środki trafiają bezpośrednio na konto Krajowego Funduszu Drogowego, z którego finansowana jest budowa i modernizacja polskich dróg. Dotąd system zebrał ponad 815 mln zł, a więc zgodnie z planem. Szacuje się, że do końca roku suma pozyskanych środków pokryje poniesione dotąd koszty budowy systemu. Należy pamiętać, że tak duże inwestycje infrastrukturalne zwracają się przez wiele lat, a w przypadku systemu viaTOLL zwrot nastąpi już po 18 miesiącach. 1 lipca 2012 roku sieć dróg płatnych została rozszerzona o kolejnych 320 km (z 1560 km do 1890 km). W przyszłym roku do systemu zostaną włączone kolejne odcinki dróg, co przełoży się na dalszy wzrost przychodów. Ponieważ stawki opłat są najniższe dla pojazdów spełniających najbardziej restrykcyjne normy emisji spalin (Euro 5 i Euro 6), przewoźnicy krajowi zaczęli masowo odmładzać swoje floty. Przewoźnicy zagraniczni zaczęli kierować do naszego kraju coraz nowsze pojazdy. Wyraźnie pokazują to statystyki. W nawiasach przedstawione zostały wartości sprzed sześciu miesięcy:

 Euro 6 –0,23% (0,20%)

 Euro 5 –26,70% (23%)

 Euro 4 –14,89% (14%)

 Euro 3 –31,54% (33%)

 Euro 2 –17,47% (20%)

 Euro 1 –3,55% (4%)

 Euro 0 –5,58% (5,8%)

Nadal rośnie udział pojazdów zagranicznych w liczbie wszystkich pojazdów zarejestrowanych w systemie viaTOLL. Rok temu pojazdy zza granicy stanowiły tylko 30% ogółu, obecnie jest to już 34,5%. Najwięcej rejestracji zza granicy dokonali użytkownicy z krajów takich jak:

 Niemcy 7,66% wszystkich rejestracji

 Litwa 3,52% wszystkich rejestracji

 Czechy 2,89 % (w ciągu trzech miesięcy 2 miejsca do góry)

 Rosja 2,85% wszystkich rejestracji

 Ukraina 2,78% wszystkich rejestracji

 Białoruś 1,75% wszystkich rejestracji

 Słowacja 1,59 wszystkich rejestracji

 Węgry 1,58% wszystkich rejestracji

 Rumunia 1,21 % wszystkich rejestracji

 Łotwa 1,09% wszystkich rejestracji

Aż 78,5% użytkowników zarejestrowanych w systemie viaTOLL rozlicza się za pomocą kont przedpłaconych (pre-pay), a pozostali wybrali konta z odroczoną płatnością. Polski system jest w tym względzie ewenementem. W pozostałych krajach Europy te proporcje wyglądają niemal dokładnie odwrotnie. Obecnie nadal nie widać tendencji, by kierowcy przekonywali się do systemu post-pay, mimo tego, że jest on wygodniejszą formą rozliczania.

Autobusy w viaTOLL

Aktualnie w systemie viaTOLL jest zarejestrowanych 54 303 autobusów, co daje im 6,2% udziału w całkowitej liczby wszystkich pojazdów figurujących w systemie. Udział ten mniej więcej jest stały i nie zmienił się znacząco w ostatnich miesiącach. Jeżeli chodzi o system płatności to przewoźnicy autobusowi jeszcze bardziej zawyżają średnią korzystania z kont typu pre-paid. Robi tak aż 44 819 użytkowników (82,54% wszystkich zrejestrowanych autobusów). Przykładowo w grupie samochodów ciężarowych z kont post-pay korzysta ok. 21% użytkowników.

Oczywiście najwięcej autobusów w systemie viaTOLL pochodzi z Polski – 35 264 szt. (ok. 65% wszystkich autobusów). To średnia podobna jak w przypadku ciężarówek. Poza naszym krajem najwięcej autobusów zrejestrowano z następujących państw: Niemcy (8 041 –14,81% wszystkich rejestracji), Czechy (1 821 –3,35%), Ukraina (984 –1,81%), Słowacja (966 –1,78%), Węgry (687 –1,27%), Litwa (669 –1,23%), Estonia (577 –1,06%), Austria (599 –1,03%), Włochy (445 –0,82%), Łotwa (430 –0,79%).

I na koniec ciekawe dane dotyczące norm emisji spalin autobusów widniejących w bazie viaTOLL. W poniższej tabeli, w lewej kolumnie wprowadziliśmy uśrednione dane dla wszystkich autobusów w systemie, a w pozostałych –dane w podziale na poszczególne państwa (w nawiasie wpisany jest udział). Z analizy tych danych wynika, że autobusy są znacznie poniżej ekologicznej średniej niż ciężarówki. Ponadto autobusy zarejestrowane w Polce dominują w mało chwalebnych kategoriach Euro 0 i Euro 1. Tutaj jednak trzeba pamiętać, że w tym zbiorze mamy zarówno pojazdy wykonujące zarówno przewozy wewnętrzne krajowe, jak i międzynarodowe, natomiast autobusy zza granicy w zasadzie wykonują tylko przewozy międzynarodowe. I stąd ta różnica. Tak czy inaczej –mamy jeszcze sporo do nadrobienia.