Solaris na drodze ku Euro 6

Podczas czerwcowej Wystawy UITP w Genewie Solaris zaprezentował po raz pierwszy autobus Urbino 18 z silnikiem Euro 6. O dalszych „napędowych”planach firmy rozmawiamy z Dariuszem Michalakiem, Członkiem Zarządu ds. Badań i Rozwoju w Solaris Bus &Coach.

InfoBus.pl: Jak aktualnie wygląda proces wdrażania silników Euro 6 do seryjnej produkcji w fabryce w Bolechowie?

Dariusz Michalak, Członek Zarządu ds. Badań i Rozwoju w Solaris Bus &Coach:  Jesteśmy już po przeprowadzeniu wszystkich wymaganych prawem testów i homologacji związanych z wprowadzeniem do produkcji seryjnej autobusów z silnikami spełniającymi normę EURO6. Homologacje tradycyjnie wykonaliśmy przy współpracy z czeskim TUV Sud i hiszpańską Idiadą. Aktualnie jesteśmy już gotowi przyjmować zamówienia na dostawy seryjne takich autobusów. Zresztą pierwsze kontrakty na dostawę Urbino z EURO6 już podpisaliśmy. Dodatkowo, aby nasi klienci otrzymali produkt dopracowany w najdrobniejszych szczegółach, prowadzimy ostatnie etapy testów optymalizacyjnych autobusów z silnikami DAF Euro 6. Pierwsze nowe jednostki napędowe zamontowaliśmy w naszych najbardziej popularnych modelach, czyli Urbino 12, Urbino 18, Urbino 12 LE i InterUrbino. Już na początku IV kwartału tego roku będziemy mogli uruchomić ich produkcję seryjną. Równolegle prowadzimy prace z silnikami Cummins w naszych mniejszych pojazdach miejskich oraz w InterUrbino. Tego typu autobusy z silnikami Euro 6 pojawią się w produkcji seryjnej z początkiem 2014 r. Oczywiście tak, jak wspomniałem już teraz bierzemy udział w przetargach na dostawy pojazdów spełniających najnowszą normę i tutaj na koncie mamy kilka zwycięstw –m.in. w Niemczech (2 szt. Urbino 12) i Danii (20 szt. Urbino 15)

InfoBus.pl: Czyli ponownie strategicznymi dostawcami silników dla Solarisa będą DAF i Cummins. A co z pozostałymi producentami?

Dariusz Michalak: Jedną z najważniejszych zalet produkowanych przez nas autobusów jest możliwość wyboru przez klienta różnych silników w tym samym autobusie. To ważny argument działający na naszą korzyść i dlatego na pewno będziemy chcieli go utrzymać. Jeżeli chodzi o Euro 6 to na początku nasza oferta będzie skupiała się na silnikach marek DAF i Cummins. Równolegle rozmawiamy z innymi dostawcami –m.in. firmą FPT (Iveco), która opracowała ciekawy silnik Euro 6 bez układu recyrkulacji spalin. Będziemy chcieli przetestować tę jednostkę, ale jej ewentualne wdrożenie do produkcji planujemy w późniejszym okresie. Co do silników marki MAN EURO6–nie będą one stosowane w naszych autobusach.

InfoBus.pl: Jakie silniki Euro 6 zostaną zastosowane w poszczególnych autobusach?

Dariusz Michalak: Zacznijmy od firmy DAF, która opracowała zupełnie nowy silnik MX-11. Zastąpił on w ofercie producenta doskonale wszystkim znaną serię PR o pojemności 9,2 l. Nowa jednostka ma większą pojemność 10,8 l i masę własną 1025 kg. W pierwszej kolejności seria MX-11 została zabudowana w ciężarówkach DAF, gdzie jest już seryjnie oferowana, a co za tym idzie wszechstronnie przetestowana. Aby spełnić surowe wymagania norm emisji spalin Euro 6, DAF wykorzystał kombinację technologii recyrkulacji spalin (EGR) i turbosprężarki o zmiennej geometrii (VGT) połączonej z nowym układem oczyszczania spalin zawierającym filtrację cząstek stałych (DPF) oraz selektywną redukcję katalityczną (SCR). Co ważne, w trakcie projektowania nowego silnika uwzględniono w jego konstrukcji szereg naszych uwag, a to z kolei znacząco ułatwia nam teraz adaptację tej jednostki napędowej w autobusach. Mam na myśli m.in. płaska miskę olejową czy orurowanie dedykowane do autobusów Solaris. Z pozoru są to detale techniczne, ale mają dla nas kapitalne znacznie w zakresie ułożenia silnika i co za tym idzie dają możliwość łatwiejszego serwisowania. Jeżeli chodzi o parametry silnika MX11, to będziemy stosować jego trzy wersje o następujących mocach: 210 kW (286 KM), 240 kW (326 KM), 271 kW (369 KM). Odpowiednio ich maksymalny moment obrotowy wynosi 1200, 1400 i 1600 Nm. Przykładowo w egzemplarzach Urbino 12 zamiast dotychczasowych standardowych jednostek PR183 (188 kW) Euro 5/EEV będziemy stosować silniki MX-11 210 (210 kW). Podobnie w autobusach przegubowych: miejsce PR228 (231 kW) czy w opcji PR265 (266 kW) w najbliższym czasie zajmie silnik MX-11 291 (291kW) czy w opcji MX-11 271 (271 kW).

InfoBus.pl: I Cummins….

Dariusz Michalak: Podobnie jak DAF, także Cummins w swoich silnikach ISB Euro 6 stosuje różne technologie oczyszczania spalin w układzie wydechowym, jak np. katalizator SCR, czy aktywny filtr cząstek stałych. Z nowości mamy tutaj m.in. układ recyrkulacji spalin EGR, który charakteryzuje się bardzo zwartą budową, zaprojektowaną w taki sposób, aby dostarczała optymalne proporcje spalin i świeżego powietrza do układu dolotowego. Jednak w odróżnieniu od DAF-a, Cummins utrzymał w produkcji doskonale znany silnik ISB6.7 o pojemności 6,7 l, przystosowując go do nowych wymagań obowiązujących w Europie. Podobnie jak poprzednia generacja znajdzie on zastosowanie w modelach: Urbino 8,6, 8,9, 10 i 12, a także w modelu InterUrbino. Maksymalna moc ISB6.7E6 w aplikacjach autobusowych to 280 kW. Co istotne, jednostka napędowa Cummins spełniająca normę Euro 6 będzie montowana także w naszych pojazdach hybrydowych.

Cummins jest także dostawcą silników gazowych do naszych autobusów. Pierwszy montaż jednostki Cummins ISLG Euro 6 w modelu Urbino 12 miał miejsce wiosną tego roku. Następnie wykonano szereg prób drogowych zrealizowanych przy ścisłej współpracy z Cumminsem. Badania te odbyły się m.in. w Wielkiej Brytanii oraz w północnej Szwecji. Z nowości Cummins zastosował tutaj, zmodyfikowany trójdrożny katalizator spalin, zamknięty układ odpowietrzania skrzyni korbowej oraz układ recyrkulacji spalin EGR obniżający temperaturę spalania, a tym samym emisję tlenków azotu. Identycznie jak do tej pory silnik Cummins ISLG będziemy montować w naszych gazowych autobusach Urbino 12, 15 i 18 CNG w najmocniejszej wersji 234,8 kW z maksymalnym momentem obrotowym 1350 Nm.

InfoBus.pl: Niektórzy producenci zachęcają do zakupu swoich autobusów Euro 6 gwarantując niższe spalanie niż w jednostkach Euro 5. Czy Solaris podobnie reklamuje nowe jednostki napędowe?

Dariusz Michalak: Nie chciałbym oceniać tego jak reklamują się inni. Wiem, co na pewno możemy zagwarantować jako Solaris. Oczywiście zarówno producenci, jak i przewoźnicy chcieliby, aby każda kolejna generacja pojazdów charakteryzowała się coraz mniejszym zużyciem paliwa. My również nad tym cały czas pracujemy. W chwili obecnej w testach SORT osiągnęliśmy już poziom zużycia paliwa na poziomie takim samym jak przy jednostkach Euro 5/EEV. Sądzę jednak, że poprzez dalsze testy i dopasowanie sterującej silnikiem elektroniki wynik ten będzie w przyszłości jeszcze lepszy. Nad tym cały czas pracujemy.

InfoBus.pl: Co dla przewoźnika oznacza zastosowanie filtra cząstek stałych DPF w silnikach Euro 6?

Dariusz Michalak: Filtr cząstek stałych (DPF) zastosowany w układzie napędowym spełniającym normę emisji spalin Euro 6, to tzw. filtr aktywny. Oznacza to, że posiada on kilka stopni oczyszczania i samooczyszczania. Podstawowe czynności czyszczenia filtra odbywają się automatycznie i są sterowane oraz kontrolowane przez układy elektroniki zamontowane w silniku. Pierwszy stopień oczyszczanie wykonywany jest codziennie podczas normalnej pracy silnika. Kolejnym etapem oczyszczania takiego filtra to tzw. dopalanie zanieczyszczeń zgromadzonych w filtrze podczas postoju autobusu na jałowym biegu, przy ¾obrotów silnika. Wreszcie ostatnim etapem oczyszczania takiego filtra jest jego czyszczenie poza pojazdem. Przy czym ten ostatni etap według zaleceń producentów silników powinien być realizowany nie częściej, niż co 200.000 tysięcy kilometrów, czyli co kilka lat.

Dodatkowo, aby czas wymiany takiego filtra nie powodował przestojów w użytkowaniu autobusów –a to przecież najważniejsze dla operatorów –wspólnie z firmą DAF opracowaliśmy serwisowy program wymiany tychże filtrów. Na bieżąco będziemy śledzić przebiegi autobusów i w odpowiednim momencie odbierać filtry, które wymagają oczyszczenia w zamian udostępniając filtry zregenerowane. Sama czynność wymiany filtra nie jest skomplikowana i zabiera niewiele czasu. W tym celu przygotowaliśmy specjalne rozwiązania w wieży silnika naszych autobusów.

InfoBus.pl: Jakie zmiany zaszły w samej konstrukcji autobusów po montażu silników Euro 6?

Dariusz Michalak: W przypadku Urbino LE i InterUrbino zmiany są w zasadzie niewidoczne. Cały układ jest tutaj schowany pod podłogą i tylko po symbolu Euro 6 na tylnej klapie będzie można poznać, że jest to autobus spełniający tę normę. Większe zmiany musieliśmy wprowadzić w niskopodłogowych modelach Urbino z wieżową zabudową silnika. Tutaj w efekcie zastosowania dodatkowych układów oczyszczania spalin silnik Euro 6 zajmuje nieco więcej miejsca i tym samym musi być inaczej ulokowany. Jednostki Euro 5/EEV montujemy pod kątem 80 stopni w stosunku do osi pojazdu, natomiast wszystkie silniki Euro 6 będą montowane równolegle do osi wzdłużnej pojazdu. To z kolei wymusiło na nas powiększenie wieży silnikowej o 210 mm i tym samym straciliśmy pół siedzenia na tylnej ławce. Do tej pory mogliśmy zamontować tutaj 3 fotele, teraz będzie to tzw. 2,5. Będzie to najbardziej widoczna zmiana w najnowszych autobusach Euro 6. Oczywiście staraliśmy się maksymalnie odchudzić całą konstrukcję, aby tym samy zrekompensować większą wagę silnika. Przeprowadziliśmy optymalizację grubości oblachowania i zmiany w orurowaniu, a także zastosowaliśmy lżejsze materiały wykończeniowe. Dalsze kilogramy „zgubiliśmy”dzięki bliskiej współpracy z dostawcami –np. z producentem foteli Ster, który wprowadził nową, lżejszą generację siedzeń. Dzięki temu różnice w masach pojazdów Euro 5 i Euro 6 są w Euro 5, aby maksymalnie przewentylować całą komorę silnika. W zakresie całego układu napędowego ważną informacją jest wejście automatycznej skrzyni biegów Voith DIWA.6, która została specjalnie dostosowana właśnie do jednostek Euro 6 i docelowo zastąpi model DIWA.5. Uzupełni ona naszą ofertę obok skrzyń ZF EcoLife i Allison. I na koniec ważna uwaga. Zabudowa silników Euro 6 zarówno Cummins, jak i DAF, będzie identyczna dla poszczególnych rodzin pojazdów. Dla przykładu Solaris Urbino w wersji niskopodłogowej z silnikiem DAF, będzie miał taką samą wieżę silnika dla autobusów o długości 12, 15 i 18 metrów. Analogicznie w przypadku rodziny autobusów Low Entry, czy dla gamy pojazdów CNG. Ma to kapitalne znaczenie dla modułowej budowy naszych autobusów, a co najważniejsze dla klientów, ujednolica bowiem sposób serwisowania i utrzymania pojazdów.

Infobus: Podczas Wystawy w Genewie mogliśmy zobaczyć pierwszy egzemplarz z Urbino 18 z silnikiem Euro 6. Kiedy pojawią się następne?

Dariusz Michalak: Oprócz oczywiście egzemplarzy testowych i homologacyjnych przygotowujemy specjalnie na zbliżające się targi autobusowe trzy wyjątkowe konstrukcje. Będą to: Urbino 18 z silnikiem MX-11, InterUrbino 12 z silnikiem Cummins ISB6.7E6 oraz elektrobus Urbino 12 z system ładowania poprzez stację naziemną, co dla zobrazowania bardzo przypomina tramwajowy pantograf. Zobaczymy je zarówno na wrześniowych targach w Kielcach, jak i w październiku na Busworld.

InfoBus.pl: A jak zapowiada się rok 2013 dla Solarisa?

Dariusz Michalak: Bardzo dobrze. Już teraz wiemy, że przekroczymy poziom produkcji z dotychczas najlepszego dla nas roku –2011, kiedy fabrykę opuściło 1205 pojazdów. W tym roku będzie to na pewno  rekordowa liczba. Dokładnie jaka powiemy 31 grudnia. Aby sprostać takim obciążeniom produkcyjnym, zwiększamy nasze zatrudnienie oraz rozbudowujemy dział budowy konstrukcji stalowych w Środzie Wlkp. Rok 2013 będzie także doskonały dla tramwajów. Przekażemy pierwsze polskie tramwaje na rynku niemieckim, czyli zrealizujemy kontrakt dla Jeny na 5 egzemplarzy, a także rozpoczniemy produkcję wagonów dla Brunszwiku (18 szt.) i Olsztyna (15 szt.) Czeka nas pracowity czas!