Re?bus – rozstrzygnięcie konkursu na autobus przyszłości

Podczas zakończonego niedawno 56. Kongresu UITP w Rzymie, Francuska Agencja Promocji Wzornictwa Przemysłowego ogłosiła wyniki konkursu „Re?bus”, zorganizowanego wspólnie z UITP. Był on skierowany do studentów projektowania przemysłowego oraz młodych specjalistów z tej dziedziny z całej Europy i miał na celu stworzenie wizji autobusu przyszłości. Konkurs został oficjalnie otwarty w październiku 2004 r., o czym informowaliśmy także na naszych łamach.

Duże zainteresowanie konkursem

Jury nie miało łatwego zadania. Łącznie złożonych zostało ponad 200 ofert, a ich poziom komisja oceniła bardzo wysoko. Spośród tych 200 projektów trzeba było wyłonić grupę finalistów, którzy przeszli do drugiego etapu. W sumie udało się to 31 projektom, które zakwalifikowały się do finału. Podczas zebrania jury pod koniec maja 2005 r., musiało ono ostatecznie wskazać trzy najlepsze projekty. Tak też się stało i 7 czerwca, w trakcie trwania Kongresu UITP w Rzymie, oficjalnie ogłoszono zwycięzców konkursu. Ogłoszenie wyników połączone było z wręczeniem nagród zwycięzcom oraz otwarciem galerii, w której można było obejrzeć zarówno trzy zwycięskie projekty, jak i pozostałe 28, które weszły do finałowej rundy. Miło jest nam poinformować, iż w gronie tym znalazł się także projekt nr 15, będący wspólnym dziełem Blake’a Cotterilla i polskiej projektantki – Marzeny Dragulskiej, którzy reprezentowali Uniwersytet w Coventry.

Zwycięzcy i pozostałe miejsca na podium

Ale do rzeczy. Pomimo trudnego wyboru, jury udało się osiągnąć ostateczny werdykt. Pierwszą nagrodę postanowiono przyznać projektowi nr 28, autorstwa dwóch francuskich projektantów – Erica Daru i Nicolasa Groult. Obaj są absolwentami Strate College Designers w Issy-les-Moulineaux. Autorzy otrzymali z rąk organizatorów nagrodę w postaci statuetki oraz 5 000 euro. Drugie miejsce przypadło w udziale projektowi nr 159 („RETHINK”), będącemu wspólnym dziełem kilku portugalskich projektantów: J. R. C. M. Marcelino, J. M. A. Vincente, A. G. L. de Costro i J. A. G. Santos. Pierwszy z nich jest absolwentem Scuola Politecnica di Design w Mediolanie, a ostatni – Escola Universitaria das Artes w portugalskiej Coimbrze. Dwaj pozostali ukończyli Wydział Architektury na Universidade Tecnica de Lisboa. Trzecie miejsce zdobył projekt nr 135 „Meridienne”, autorstwa trzech francuskich projektantów – Oliviera Picarda, Grégoire Gérarda i Serge’a Roux. Pierwszy z nich ukończył Université de Technologie de Belfort Montbéliard we francuskim Belfort, natomiast dwaj pozostali są absolwentami Université de Technologie w Compiegne. Nagrody za II i III miejsce wyniosły – odpowiednio – 3 000 i 2 000 euro.

Tabela 1: Podium konkursu „Re?bus” – europejski autobus przyszłości

Kryteria oceny projektów

Jury, w którego skład wchodzili prominentni przedstawiciele branży wzorniczej, naukowej i władz europejskich, podejmując wybór opierali się na takich kryteriach, jak: jakość, oryginalność, innowacyjność czy możliwość zastosowania zaproponowanych rozwiązań w praktyce. Zadanie, któremu musieli sprostać studenci i projektanci nie było łatwe. Oprócz spełnienia kryteriów dotyczących stylizacji, musieli podjąć próbę pogodzenia kilku rodzajów wymogów, stawianych nowoczesnym autobusom – ogólnych wymagań wobec komunikacji publicznej, indywidualnych potrzeb pasażerów z ograniczeniami ekonomicznymi, przed jakimi stają zarówno producenci taboru, jak i przewoźnicy.

Biorąc pod uwagę, że obecnie każde miasto powyżej 300 000 mieszkańców cierpi z powodu zatorów ulicznych, konieczne jest przyspieszenie prac rozwojowych nad nowoczesnym transportem publicznym oraz zwiększeniem wydajności systemów transportowych. Stworzenie projektu europejskiego autobusu przyszłości może pomóc w zwiększeniu atrakcyjności tego środka komunikacji publicznej oraz sprawić, iż stanie się on rzeczywistą alternatywą dla motoryzacji indywidualnej. Poza tym, zadanie stworzenia autobusu, którym mieliby sami w przyszłości podróżować, było ciekawym wyzwaniem dla młodego pokolenia projektantów.

Zwycięski projekt

Jak opisują swój projekt sami autorzy, miał on na celu stworzenie autobusu, który swą stylistyką wtopiłby się w krajobraz i architekturę miasta. Jego forma ma symbolizować poczucie wolności, lekkości oraz przestrzeni. Autobus charakteryzuje się bardzo dużymi powierzchniami oszklonymi na ścianach bocznych. W celu uzyskania maksymalnej przepustowości, fotele zostały w większości umieszczone bokiem do kierunku jazdy. Z tyłu pojazdu wygospodarowano otwartą, zadaszoną przestrzeń dla pasażerów stojących, co przypomina rozwiązania stosowane jeszcze do lat 80. w autobusach w niektórych miastach Francji. Znajdujące się po prawej stronie automatycznie sterowane drzwi zajmują blisko 1/3 długości całego autobusu. W połączeniu z bardzo nisko umieszczoną podłogą (na poziomie chodnika), pozwala to na bardzo szybką wymianę pasażerów na przystankach.

Tramwajowe akcenty

W projekcie tym widać wiele zapożyczeń z pojazdów szynowych – głównie z tramwajów i autobusów szynowych. I tak np. kabina kierowcy jest zamknięta i odizolowana od przedziału pasażerskiego. Fotel kierowcy jest nie z lewej strony, jak we współczesnych konstrukcjach, ale centralnie. Charakterystyczną cechą zwycięskiego projektu jest to, że osie umieszczone są na skrajnych końcach nadwozia, co oznacza, że autobus ma bardzo krótki zwis przedni i tylny. Dzięki temu nadkola nie ograniczają przestrzeni wewnątrz pojazdu – przednie znajduje się bowiem bezpośrednio pod stanowiskiem kierowcy (które jest umieszczone na specjalnym podwyższeniu, zapewniającym bardzo dobrą widoczność), a tylne – pod tylną, otwartą platformą. Jednak inspiracji tramwajowych jest tutaj więcej. Są one wyraźnie widoczne np. w układzie jezdnym autobusu, gdzie w miejsce tradycyjnych osi zastosowano dwuosiowe, obrotowe wózki – zarówno z przodu, jak i z tyłu. Są to wózki motorowe, które – podobnie jak w nowoczesnych tramwajach – zostały zabudowane z zewnątrz, co powinno się przyczynić do lepszego wyciszenia pracy układu jezdnego. Zastosowanie obrotowych wózków, które mogą wzajemnie się komunikować między sobą oraz bardzo krótkie zwisy zapewniają autobusowi znakomitą zwrotność pomimo dużych rozmiarów.

W następnym odcinku…

W kolejnym odcinku opiszemy dwa projekty, które zajęły pozostałe miejsca medalowe. W trzeciej części naszego cyklu postaramy się przedstawić najciekawsze naszym zdaniem projekty spośród 31 finalistów, w tym oczywiście także opracowanie Blake’a Cotterilla i Marzeny Dragulskiej.