Projekt ustawy o cyfrowych tachografach

W poniższym artykule skupimy się na skutkach wprowadzanej ustawy, natomiast w kolejnych wydania InfoBusa będziemy informować o technicznych aspektach wprowadzenia cyfrowych tachografów. Po rocznym okresie przejściowym, czyli od dnia 5 sierpnia 2005 r., nowo rejestrowane pojazdy samochodowe użytkowane w transporcie drogowym będą musiały posiadać tachograf cyfrowy. Przyjęcie ustawy o systemie cyfrowych urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym i wdrożenie systemu tachografów cyfrowych (STC) w Polsce ma ogromne znaczenie ze względu na interesy ekonomiczne i pozycję konkurencyjną ponad 100-tysięcznej rzeszy przewoźników transportu drogowego. Zdaniem Ministerstwa p rzyniesie to poprawę bezpieczeństwa na polskich drogach i tym samym wzrost mobilności społeczeństwa, co powinno przyczynić się do rozwoju ruchu turystycznego wykonywanego autobusami i pojazdami prywatnymi. W tym kontekście można przewidywać polepszenie się warunków rozwoju regionów, przez które przebiegają drogi krajowe o dużym natężeniu ruchu. Takie są optymistyczne założenia.

Po co cyfrowy tachograf?

Tachograf jest zamontowanym w pojeździe samochodowym urządzeniem, które rejestruje przebieg pracy kierowcy samochodu ciężarowego i autobusu, czas prowadzenia pojazdu, inne wykonywane czynności, przerwy w czasie jazdy oraz okresy odpoczynku dziennego i tygodniowego, a ponadto prędkość pojazdu i długość przejechanej trasy. Od ponad 30 lat w Państwach Członkowskich Unii Europejskiej, jak również w Polsce, stosowane są tachografy analogowe, a nośnikiem informacji zapisywanej w czasie ruchu pojazdu jest tzw. wykresówka (kartonowa tarczka do tachografu).

Doskonalenie w Unii Europejskiej w ciągu minionych lat zarówno samego urządzenia rejestrującego, jak i wspólnotowych przepisów wykonawczych, miało na celu przede wszystkim:

•  poprawę efektywności i skuteczności kontroli przewoźników transportu drogowego,

•  wzmocnienie zasad uczciwej konkurencji,

•  wzrost bezpieczeństwa na drogach,

•  zapewnienie satysfakcjonujących standardów w dziedzinie przepisów socjalnych i ich harmonizacji na poziomie Unii Europejskiej.

Z praktyki przeprowadzanych kontroli drogowych wynika, że tachografy analogowe są urządzeniami przestarzałymi technicznie. Przede wszystkim, stały się zawodne, bowiem umożliwiają fałszowanie rejestrowanych przez nie informacji oraz manipulowanie danymi. Nie spełniają więc celu, dla którego zostały wprowadzone w Unii Europejskiej, tzn. nie gwarantują skutecznej kontroli przestrzegania przez kierowców i przedsiębiorców norm czasu prowadzenia pojazdów i odpoczynku, a tym samym – nie sprzyjają działaniom dla poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego. Wspierana przez środowisko zawodowe, a ponadto alarmowana wysokimi wskaźnikami wypadków na drogach i liczbą ofiar śmiertelnych, Komisja Europejska (KE) postanowiła wdrożyć nowoczesne technologicznie, cyfrowe urządzenie rejestrujące – tachograf cyfrowy (dalej używany będzie skrót – "TC"). Kompletne cyfrowe urządzenie rejestrujące składa się z zamontowanego na stałe w pojeździe TC połączonego z przetwornikiem (sensorem ruchu) oraz współpracujących z nim kart elektronicznych. O technicznych aspektach tego przedsięwzięcia napiszemy w kolejnych wydaniach InfoBusa – teraz kończąc kwestię techniczną dodajmy, że w Polsce nie ma obowiązku wyposażać w tachografy autobusów wykonujących przewozy pasażerskie na obszarze miejskim, dlatego ustawa o cyfrowych tachografach ich na razie nie dotyczy.

STC – system tachografów cyfrowych

Projektowana ustawa o systemie cyfrowych urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym ma bezpośredni wpływ na podmioty związane z krajowym i międzynarodowym transportem drogowym i przewozami drogowymi na potrzeby własne wykonywanymi w kraju i za granicą. Będą to: kierowcy pojazdów podlegający przepisom Rozporządzenia (EWG) 3820/85 z dnia 20 grudnia 1985 roku w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego, przewoźnicy transportu drogowego, organy kontrolne (Policja, Inspekcja Transportu Drogowego, Państwowa Inspekcja Pracy) oraz przedsiębiorcy prowadzący warsztaty serwisowe dla tachografów cyfrowych i technicy warsztatowi, jak również producenci pojazdów samochodowych. Pośrednio ustawa będzie wpływać na użytkowników, korzystających z usług transportu drogowego oraz uczestników ruchu drogowego – poprzez zwiększenie bezpieczeństwa ruchu drogowego. Czyli de facto wszyscy powinniśmy odczuć pozytywny wpływ ustawy o cyfrowych tachografach…

Co się zmieni…

Wdrożenie w Polsce systemu tachografów cyfrowych spowoduje zasadniczą poprawę skuteczności organów kontroli w walce o przestrzeganie przepisów dotyczących czasu prowadzenia pojazdów w transporcie drogowym, wymaganych przerw i odpoczynku dziennego oraz tygodniowego kierowców. Umożliwi bowiem:

•  dokładniejszą i bardziej skuteczną kontrolę przestrzegania przepisów w zakresie czasu pracy kierowców, również w przedsiębiorstwach transportu drogowego,

•  eliminację symulowania przez kierowców istnienia drugiego kierowcy w pojeździe,

•  ograniczenie stanów przemęczenia kierowców w czasie prowadzenia pojazdów,

•  poprawę wskaźników pomiaru czasu pracy kierowców nawet o 100 %,

•  zwiększenie, zgodnie z przepisami wspólnotowymi, liczby i częstotliwości kontroli na drogach oraz w przedsiębiorstwach transportu drogowego.

Bezpieczeństwo

W wyniku zwiększonej możliwości egzekwowania zachowań kierowców i przedsiębiorców transportu drogowego zgodnych z prawem, nastąpi wyraźna poprawa bezpieczeństwa na drogach. Przewiduje się tym samym zmniejszenie wydatków związanych z następstwami nieszczęśliwych (w tym śmiertelnych) wypadków drogowych wywoływanych przez pojazdy ciężarowe i autobusy uczestniczące w ruchu (w tym: z usuwaniem strat fizycznych, leczeniem rannych, odszkodowaniami).

Kolejna ważna sprawa to konieczność zwiększenia zatrudnienia kierowców w sektorze transportu drogowego. W wyniku zaostrzenia się kontroli na drogach i w przedsiębiorstwach wykonujących transport drogowy, jak i niezarobkowe przewozy drogowe, firmy transportowe będą zmuszone zatrudniać dodatkowe osoby do pracy w charakterze kierowców. To efekt ograniczenia możliwości ponadnormatywnej pracy kierowców i skuteczniejszego egzekwowania przestrzegania maksymalnych norm czasu prowadzenia pojazdu i gwarantowanych okresów odpoczynku. Zwiększenie zatrudnienia przewidywane jest także w warsztatach zajmujących się obsługą tachografów cyfrowych.

Będzie drożej….

Wejście w życie ustawy i wdrożenie tachografów cyfrowych w transporcie drogowym, jak można przewidywać, spowoduje wzrost kosztów w transporcie drogowym. Dlaczego?

•  ze względu na konieczność adaptacji przedsiębiorstw tego sektora do wymagań obsługi tachografów cyfrowych i kart (zakup nowoczesnego sprzętu komputerowego, zatrudnienie analityków danych, zwiększenie potencjału nadzoru i monitorowania pracy kierowców wykonujących przewozy, koszty transmisji danych i ich zabezpieczeń),

•  z tytułu kar nakładanych na przedsiębiorców i ich kierowców przez służby kontroli, posiadające z momentem wdrożenia tachografów cyfrowych bardzo skuteczne urządzenie pozwalające na lepszą i efektywniejszą kontrolę na drogach i w przedsiębiorstwach transportu drogowego; stopniowo sytuacja powinna się poprawić w miarę dostosowywania się przedsiębiorców transportu drogowego do wymagań,

•  z powodu konieczności ponoszenia kosztów zakupu kart dla kierowców i przedsiębiorców oraz kosztów szkoleń w zakresie problematyki tachografów cyfrowych.

W związku z powyższym, trzeba się liczyć ze wzrostem cen usług transportowych, zarówno w przewozach osób, jak i rzeczy. Niestety – jak głosi stare polskie przysłowie: „Nie ma nic za darmo”.

Podsumowanie

Wdrożenie w Polsce systemu tachografów cyfrowych, w tym posiadanie zdolności do wydawania kart do tachografów cyfrowych, przyczyni się do zrównania warunków funkcjonowania polskich i innych unijnych przedsiębiorców międzynarodowego transportu drogowego. Jednocześnie poprawią się warunki konkurencji w wyniku lepszej i skuteczniejszej kontroli zachowań naruszających uczciwe zasady wykonywania przewozów drogowych, a tym samym – nastąpi poprawa jakości przewozów. Ma to szczególne znaczenie w transporcie drogowym osób, gdzie występują przewozy dużych grup ludności, w tym dzieci. Mamy nadzieję, że wprowadzenie cyfrowych tachografów jeszcze dodatkowo podniesie poziom bezpieczeństwa pasażerów podczas podróży autobusami i zwiększy społeczne zaufanie do tego środka transportu.

Na zakończenie dodajmy, że Projekt ustawy został przesłany do zaopiniowania m.in. przez: Zrzeszenie Międzynarodowych Przewoźników Drogowych, Polską Izbę Gospodarczą Transportu Samochodowego i Spedycji, Polskie Stowarzyszenie Przewoźników Autokarowych oraz Ogólnopolski Związek Pracodawców Transportu Drogowego.

Projekt ustawy o systemie cyfrowych urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym