Produkcja autobusów w Polsce po III kwartałach 2011 r.

W ciągu III kwartałów 2011 r. produkcja autobusów w Polsce osiągnęła poziom 2967 szt. To o 229 szt. więcej niż przed rokiem (+ 8,36%). Ten wzrost zawdzięczamy przede wszystkim wyższej sprzedaży autobusów w Polsce (wzrost o 270 szt. / + 43,9% w porównaniu do 2010 r.), jak i rosnącemu eksportowi (+ 77 szt. / + 3,34%). Pamiętajmy, że cały ubiegły rok charakteryzował się bardzo niskim poziomem produkcji . Wówczas fabryki zlokalizowane w Polsce opuściło łącznie 4168 autobusów, czyli o 488 egz. mniej niż rok wcześniej (- 10,48%). Dlatego tegoroczny wzrost bardzo cieszy, tym bardziej, że zawdzięczamy go głównie dobrej koniunkturze na krajowym rynku. O jego sile świadczy fakt awansu Solarisa z trzeciego miejsca w eksportowym rankingu na drugie miejsce na liście producentów. Oprócz 2967 autobusów, firmy wyprodukowały również 44 trolejbusy oraz 732 podwozia, w tym 510 szt. MAN i 231 szt. Scania.

Cały czas zdecydowanym liderem wśród producentów autobusów w Polsce jest MAN, który w ciągu 9 miesięcy br. wyprodukował 1050 szt., czyli aż o 241 szt. więcej niż rok wcześniej oraz 501 podwozi. To oznacza, że zeszłoroczny czas dekoniunktury dla niemieckiego producenta już definitywnie minął. Dodajmy, że firma wykorzystała go m.in. na intensywną modernizację. Wdrożono m.in. projekt 888, czyli montaż w ciągu jednej zmiany 8 jednostek w 8 godzin przy 80 autobusach znajdujących się w toku produkcyjnym. Aktualnie zakłady MAN Bus osiągnęły poziom produkcji na poziomie 200 autobusów miesięcznie (10 pojazdów dziennie). W tym tempie zakłady MAN wyprodukują w tym roku ok. 1650 autobusów, czyli o ok 20% więcej niż rok wcześniej. Kolejny ważny elementem rozwoju sieci produkcyjnej MAN w Polsce było uruchomienie w sierpniu br. seryjnej produkcji szkieletów autokarów Neoplan Cityliner i Starliner. W Starachowicach korpusy są zabezpieczane poprzez kataferetyczne malowanie zanurzeniowe, a następnie eksportowane do niemieckiej fabryki MAN w Plauen. Tam następuje montaż wszystkie elementów wyposażenia. Codziennie do Niemiec jest wysyłanych od 2 do 3 korpusów. To bardzo ważna gałąź produkcyjnej aktywności fabryki w Starachowicach, która może w przyszłości –w oparciu o współpracę z Plauen –spowodowywać dalszy rozwój zakładu, a tym samym wzmocnić jego rangę w systemie MAN.

Drugie miejsce wśród producentów autobusów w Polsce zajął Solaris Bus &Coach. Bramy fabryki w Bolechowie opuściło łącznie 695 autobusów oraz 41 trolejbusów. W III kwartale br. na liniach produkcyjnych dominowały głównie pojazdy przeznaczone dla polskich klientów (m.in. z Łodzi i Krakowa) oraz niemieckich (m.in. Fulda, Mönchengladbach i Hanower), francuskich (m.in. Transdev Paryż) i norweskich (m.in. Unibus). Warto zaznaczyć, że Solaris sprzedał także swoje autobusy do Serbii i Rumunii (Oradea), co po zeszłorocznych dostawach trolejbusów dla Bułgarii i strategicznej wygranej w Ostrawie oznacza wzrost aktywności w rejonie Europy Środkowo-Wschodniej. W zakresie rozbudowy infrastruktury to Solaris już wykorzystuje dodatkowe moce produkcyjne wybudowanej w zeszłym roku drugiej spawalni konstrukcji stalowych w Środzie Wlkp. Tutaj powstają zarówno części autobusowe, jak i korpusy tramwajów. Producent prowadzi także prace nad pierwszym polskim autobusem elektrycznym, który miał swoją premierę na wrześniowych targach w Kielcach. Ten program jest współfinansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Innowacyjna Gospodarka, a jego całkowity koszt wyniesie 9.419.890 zł. Coraz bliżej realizacji są także plany budowy konstrukcji lekkich w Bolechowie. A wszystko to rozpoczęło się …15 lat temu. Firma, która startowała w połowie lat 90-tych z pozycji niewielkiej firmy rodzinnej, w niebywałym tempie urosła do roli czołowego gracza na europejskim rynku autobusowym i wschodzącej gwiazdy na mapie producentów pojazdów szynowych. W roku 1996 Solaris zatrudniał 36 osób w jednej fabryce. Dzisiaj zatrudnienie wynosi 1600 osób przy produkcji autobusów i trolejbusów oraz 400 osób przy produkcji pojazdów szynowych. Łącznie z zagranicznymi oddziałami firma daje zatrudnienie ponad 2000 pracowników. Obecnie Solaris posiada cztery fabryki:

– zakład produkujący konstrukcje stalowe autobusów w Środzie Wlkp.

– zakład produkujący konstrukcje stalowe tramwajów w Środzie Wlkp.

– zakład montażu końcowego tramwajów w Poznaniu

– zakład montażu końcowego autobusów/trolejbusów w Bolechowie / tutaj też mieści się główna siedziba producenta.

Aktualna paleta produktów Solarisa przedstawia się niezwykle imponująco: autobusy miejskie Solaris Urbino w wersji o długościach: 8,6/8,9/10/12/15/18 metrów, trolejbusy Solaris Trollino o długości 12/15/18 metrów i międzymiastowy InterUrbino. Pojazdy dostępne są zarówno w wersji niskowejściowej jak i niskopodłogowej. W ofercie są trzy pojazdy z równoległym systemem hybrydowym: Allison, Eaton i Voith oraz autobus z szeregowym układem hybrydowym Vossloh Kiepe. Podpoznański producent rozpoczął swoją sprzedaż eksportową w roku 2000 od dostawy 7 sztuk autobusów do Niemiec i Czech. Dzisiaj pojazdy marki Solaris obecne są w 23 państwach, w tym w Dubaju w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, dokąd w 2007 roku zostało dostarczonych 225 autobusów. Roczna produkcja Solarisa to obecnie blisko 1200 pojazdów. Przychody firmy od roku 2000 urosły aż o 600% i w 2010 roku wyniosły 325 mln euro.

Volvo zajęło po 9. miesiącach br. trzecie miejsce w rankingu, produkując łącznie 580 autobusów, czyli o 23 szt. mniej niż przed rokiem. Wśród nich najwięcej wytworzono konstrukcji turystycznych z rodziny 9500/9700, co jest wyraźną różnicą w porównaniu z 2010 r. Na tak dobre wyniki wpłynęła zarówno powracająca koniunktura na autokary na europejskim rynku, jak i nowa propozycja Volvo. Wdrożony do produkcji w zeszłym roku bardziej ekonomiczny model 9500 już jest najczęściej wytwarzanym autokarem dwuosiowym we Wrocławiu, a to dopiero początek. Trochę gorzej prezentuje się segment międzymiastowy i seria 8700, gdzie Volvo osiągnęło po 9. miesiącach br. dość znaczący spadek produkcji (- 42,55%). To efekt zeszłorocznych, bardzo wysokich zamówień na tego typu konstrukcje z Norwegii. W tym roku ich zabrakło. Co jednak ważne, w tej kategorii zostały wyprodukowane pierwsze w Polsce autobusy nowej generacji –Volvo 8900. Jego konstrukcja w znacznej mierze jest oparta na aluminium i tworzywach sztucznych, co wymaga reorganizacji całej linii produkcyjnej. Uruchomienie jego seryjnej produkcji planowane jest pod koniec 2011 r. I będzie to duże wyzwanie dla całego zakładu. I na koniec autobusy miejskie spod znaku rodziny 7700. Tutaj po III kwartałach br. Volvo ma doskonały bilans (+ 54,05%). Podkreślmy, że w tym okresie powstawały we Wrocławiu głównie autobusy hybrydowe (w tym najwięcej dla Holandii, Hiszpanii i Szwajcarii) oraz gazowe przegubowce na rynek skandynawski. Start seryjnej produkcji autobusów hybrydowych Volvo 7705 Hybrid odbył się we Wrocławiu w maju 2010 r., a do tej pory bramy zakładu opuściło ponad 110 takich pojazdów. W II połowie roku wrocławski zakład wyprodukował także prototypowy autobus miejski nowej generacji 7900, który swoją światową premierę będzie miał na targach w Kortrijk. Dodajmy, że w ciągu 9 miesięcy br. na sumę 580. wyprodukowanych autobusów Volvo we Wrocławiu, tylko cztery trafiły do polskich przewoźników.

I czwarte miejsce w produkcyjnym rankingu zajmuje Scania Production Słupsk. W ciągu 9 miesięcy br. szwedzka firma zmontowała 304 pojazdy –o 162 szt. mniej niż rok temu (- 34,76%). To efekt m.in. braku większych zamówień na piętrowe autobusy miejskie z W. Brytanii, które do tej pory były jednym z filarów produkcji zakładu. Dopiero w III kwartale firma wysłała ponownie pierwsze partie piętrowych OmniCity na Wyspy. Słupska fabryka także wykorzystała zeszły rok na spore inwestycje w zakresie infrastruktury. 14 września 2010 r. uroczyście ruszyła tutaj nowa linia produkcyjna, która całkowicie przeorganizowała pracę zakładu. Zdaniem przedstawicieli Scanii przy tym samym poziomie zatrudnienia (obecnie 700 osób) możliwy będzie dalszy wzrost produkcji i to nawet o kilkaset sztuk rocznie. W przypadku zaangażowania do pracy kolejnej zmiany, maksymalne moce produkcyjne przebudowanej linii wynoszą według kierownictwa fabryki nawet do 3000 pojazdów rocznie. Aktualnie po reorganizacji pracy mury fabryki opuszcza do 4 gotowych pojazdów dziennie, a jednocześnie może być montowanych 26 autobusów. Modernizacja słupskiej fabryki to nie tylko hala fabryczna. W ramach przebudowy do użytku pracowników oddano nowy obiekt biurowy i socjalny. Powstał też nowy magazyn główny, a szereg innych obiektów zmieniło położenie. Dodajmy, że zakład w Słupsku posiada bardzo mocno zdywersyfikowaną ofertę produkcyjną –powstają tutaj zarówno autobusy zasilane etanolem (w tym także wersje przegubowe i trzyosiowe), jak i piętrowe pojazdy przeznaczone na rynek brytyjski. Firma realizuje także liczne kontrakty na dostawę pojazdów zasilanych CNG. Co ważne –pod koniec ub.r. fabrykę w Słupsku opuściła pierwsza od ponad roku większa partia autobusów na polski rynek. Łącznie w 2010 r. producent przekazał polskim klientom 22 autobusy (dla MZK Słupsk i PKM Sosnowiec). A w tym roku dostarcza kolejne –m.in. dla Łomży i Koszalina. W tym roku 27. takich autobusów trafiło do polskich przewoźników.

Szwedzka marka zamyka I ligę producentów w Polsce, którą od pozostałych graczy dzieli dość spora różnica. Na piątej pozycji znajduje się Autosan z wynikiem 116. wyprodukowanych autobusów, za nim jest Kapena, CMS i Solbus. Na zakończenie warto podkreślić fakt, że w ciągu 9 miesięcy 2011 r. aż 365 wyprodukowanych w Polsce autobusów trafiło do rodzimych przewoźników (udział 19,75%). Dla porównania w całym 2010 r. był to wynik 18,79%, a w 2009 r. –14,58%. To oznacza, że prawie co piąty autobus, który w tym roku opuścił bramy fabryk zlokalizowanych w naszym kraju trafił następnie na nasze drogi czy ulice. Rosnąca udział Polski w odbiorze fabrycznie nowych autobusów potwierdza słuszność decyzji o wybudowania fabryk właśnie w naszym kraju, który jest także ważnym rynkiem zbytu dla wszystkich producentów.

 

Tabela 1. Produkcja autobusów w Polsce w ciągu 9 miesięcy 2011 r.

źródło: JMK analizy rynku transportowego

Polska trzecim producentem autobusów w Europie

I na koniec informacja na temat pozycji Polski na europejskiej mapie produkcji autobusów. Wg danych stowarzyszenia ACEA z Belgii w 2010 r. w Europie wyprodukowano 32 339 autobusów. Największym producentem tego typu konstrukcji była Szwecja (10 000), następnie Niemcy –6936 szt., a na trzecim Polska z wynikiem 4168 szt.  Na koniec 2011 r. ta kolejność powinna się utrzymać.

 

źródło: ACEA