Premiera Solarisa Urbino III 12

Gdy w maju 1999 r. po raz pierwszy zaprezentowano na Międzynarodowych Targach Poznańskich całkiem nowego Solarisa Urbino 12, który miał zostać następcą montowanego do tej pory w bolechowskich zakładach Neoplana N4016 i K4016, wzbudził on ogromne zainteresowanie i podziw wśród zwiedzających. Nikt wtedy nie spodziewał się jednak, że zrobi on tak oszałamiającą karierę zarówno na polskim, jak i zagranicznym rynku. Od samego początku projektowania autobusu głównym celem było stworzenie jak najlepszych warunków dla:

•  pasażera, by jak najwygodniej i najbezpieczniej spędził czas w trakcie jazdy

•  kierującego, by dzięki dużemu komfortowi pracy podnieść jego efektywność,

•  całej obsługi serwisowej, by w jak największym stopniu skrócić czas przestoju pojazdu na zajezdni przy pracochłonnych naprawach.

Oczywiście cały czas coś zmieniano w następnych egzemplarzach Solarisa, dostosowując się do wymogów danego klienta, jednak tak naprawdę pierwszej większej modernizacji Urbino 12 doczekało się w 2002 r., kiedy to Solaris Bus & Coach Sp. z o.o. otrzymał zamówienie na dostawę 4 sztuk autobusów dla prestiżowego niemieckiego przewoźnika, jakim jest BVG Berlin. Niejednokrotnie pisaliśmy o tych zmianach na łamach InfoBusa, dlatego nie będziemy się dzisiaj kolejny raz nad tym rozwodzić, ponieważ każdy doskonale o tym pamięta. Warto natomiast zatrzymać się przez chwilę przy kolejnej już III generacji Solarisów, po raz pierwszy zaprezentowanej światu we wrześniu na Międzynarodowych Targach w Hanowerze. Polska premiera tych autobusów miała miejsce miesiąc później na terenie Wyścigów Konnych na warszawskim Służewcu.

Solaris Urbino III 12 – po pierwsze design

Bez wątpienia nowy Solaris Urbino III 12 to połączenie wszystkich najlepszych cech, jakie do tej pory pojawiły się w poprzednich generacjach tego modelu.Przede wszystkim na pierwszy rzut oka widoczna jest zmiana zewnętrznego desingu nadwozia. Dzięki tym zmianom autobus stał się bardziej dynamiczny i agresywny, a co za tym idzie jeszcze bardziej przyciąga wzrok. Od samego początku produkcji Solarisy różniły się od innych modeli autobusów zaokrągloną górną częścią ścian bocznych, co dodawało im płynności i odróżniało od z reguły „kanciastej” konkurencji. Niestety, by wygospodarować więcej miejsca na dodatkowy osprzęt przeważnie umieszczany w autobusach niskopodłogowych nad głowami pasażerów oraz zamontowanie bocznego wyświetlacza nad linią okien, przy projektowaniu nowej wersji konieczne było większe wyprostowanie górnego narożnika. Oczywiście nie zdecydowano się na całkowite jego spłaszczenie, lecz charakterystyczne zagięcie rozpoczyna się dopiero nad bocznym wyświetlaczem, dzięki czemu nadwozie sprawia wrażenie bardziej sztywnego. Dodatkowo w górnej części ścian bocznych zamontowana została rynienka deszczowa, która uniemożliwia spływanie wody na boki pojazdu.

Design – ściany boczne i tylna

W związku z wprowadzonymi innowacjami na ścianach bocznych, zmieniony został również kształt górnych części ściany przedniej i tylnej. Oprócz wydzielenia dwóch odrębnych reflektorów w górnej części ściany tylnej, osłona wyświetlacza dodatkowo pokryta została jednoczęściową czarną szybą, co zdecydowanie dodało elegancji całej konstrukcji.

Co ciekawe, dzięki innej zabudowie wieżowej komory silnika przywrócono prostokątną tylną szybę, bez konieczności zaciemniania jej do skosu, identycznie jak miało to miejsce w Solarisach z silnikami spełniającymi normy EURO 2, gdzie tzw. wieża również była nieco mniejsza. Zmieniono także nieco kształt tylnego zderzaka prostując go i rozdzielając dolną lampę na trzy odrębne reflektory rozmieszczone w jednej linii, co z całą pewnością obniży cenę ewentualnej wymiany na skutek zderzenia. By dodatkowo zapobiec najechaniu tyłem na przeszkodę, bardziej zamożni klienci mogą zamontować tylną kamerę usytuowaną nad górnym świetlikiem lub czujnik cofania na zderzaku.

Ważnym elementem było wcześniej wspomniane przeniesienie bocznego wyświetlacza nad linię okien, dzięki czemu usunięto go bezpośrednio z przestrzeni pasażerskiej, gdzie mógł kusić niektórych „elektryków” i wandali siedzących w przedniej części pojazdu. Dzięki temu na życzenie klienta mogą być zamontowane dłuższe wyświetlacze, bądź dwa oddzielne, często stosowane na Zachodzie.

Nie zapomniano również o dolnej części nadwozia, gdyż nieznacznie zmieniono również kształt nadkoli, rozciągając je nieco na boki i tworząc ostrzejszy łuk, który bardziej pasuje do całego desingu. Podobnie jak w poprzednich generacjach, zbiornik paliwa ulokowany został przed tylną osią. Co ciekawe, przez pewien czasz zbiornik ten był montowany w pojazdach II generacji w przednim nadkolu, jednak na skutek pewnych problemów z jego wytrzymałością powrócono do starych, sprawdzonych metod montażu i lokacji zbiornika. W dwudrzwiowej wersji nadwozia istnieje możliwość zamontowania większego zbiornika za tylną osią.

Design – ściana przednia

Dużym zmianom uległa również przednia ściana, w której zwiększono nieco pokrywę przednich świateł zmieniając ich położenie, co dodało całej konstrukcji trudnej do określenia słowami energii. Dla poprawy widoczności wstawiono większą przednią szybę niż miało to miejsce w autobusach starszej generacji, dzięki czemu nieznacznie, ale jednak, zwiększyło się pole widoczności kierowcy. W zależności od zamawiającego, szyba może być jednoczęściowa (opcja stosowana z reguły w autobusach dla klientów zagranicznych), bądź dzielona przez środek, co ułatwia jej wymianę i zdecydowanie obniża dodatkowe koszty. Podobnie podzielony może zostać zderzak.

By ograniczyć koszty, jak również ułatwić dostęp do żarówek w przednich reflektorach, zmieniono sposób otwierania pokryw w przedniej ścianie. W poprzednich generacjach istniała możliwość otworzenia jedynie samej części z reflektorami, jednak mechanizm ten okazał się za drogi. W nowej wersji by wymienić spaloną żarówkę, wystarczy wcisnąć do środka przedni kierunkowskaz, dzięki czemu otworzy się cały klosz razem z częścią atrapy. Mechanizm ten jest faktycznie prosty w obsłudze i nie ma się w nim za bardzo co uszkodzić.

Wnętrze – stylistyczna rewolucja

By poprawić komfort podróżowania, cała przestrzeń pasażerska została gruntownie przeprojektowana. Dzięki zastosowanym materiałom i ciekawej kolorystyce, wnętrze autobusu sprawia wrażenie przytulnego i bezpiecznego, a zarazem komfortowego. Podobnie jak w starszej wersji Urbino 12, do wnętrza prowadzą trzy pary dwuskrzydłowych drzwi, z których środkowe otwierają się na zewnątrz. Na życzenie klienta można zamontować również trzecie drzwi rozsuwane na zewnątrz, bądź wszystkie otwierane do środka. Podłoga autobusu znajduje się na wysokości 340 mm, przy czym istnieje możliwość jej dodatkowego obniżenia o 80 mm dzięki funkcji przyklęku. Ciekawym elementem jest zmieniony kształt wierzy silnikowej, na której zamontowano pokrywę z charakterystycznymi wgłębieniami mającymi symbolizować sześciocylindrowy silnik. Dodatkowo, by pasażer mógł zobaczyć, co dzieje się w środku, w górnej części wieży zamontowano obrotomierz, który pokazuje pracę silnika. W rozsuwanych drzwiach Prodkowych montowana jest rampa wjazdowa dla wózków dziecięcych lub inwalidzkich, która też ułatwia zajęcie miejsca w środku. W 2002 r. przeprojektowano nieco wnętrze Urbino, tak by można było zamontować rampę wjazdową również w pierwszych drzwiach. Autobusy z takim wyposażeniem trafiły do berlińskiego przedsiębiorstwa komunikacyjnego, gdzie jest to standardem.

Nowe rozplanowanie

We wnętrzu standardowo montuje się 33 wygodne fotele pasażerskie, z tego osiem bezpośrednio na niskiej podłodze montowanych jest do ściany bocznej. Dzięki płaskiemu przebiegowi podłogi na całej długości autobusu, można dowolnie projektować układ wnętrza w zależności od życzenia klienta i docelowego zastosowania autobusu. W ubiegłym roku fabryka z Bolechowa zasłynęła np. zamontowaniem toalety dla kierowcy ulokowanej w przestrzeni pasażerskiej autobusu miejskiego. Seria takich autobusów przeznaczona była dla francuskiego przewoźnika z Guesnain. Jest to doskonały przykład dostosowania się producenta do oczekiwań klienta. Takich przykładów jest oczywiście o wiele więcej.

W odróżnieniu od dotychczas oferowanych na rynku autobusów miejskich, przestrzeń dla wózka inwalidzkiego ulokowana została po prawej stronie przed środkowymi drzwiami. Dodatkowo w miejscu tym montowane są dwa uchylne siedzenia, które można wykorzystać, jeżeli w pojeździe nie ma żadnego wózka. W pierwszych egzemplarzach Solarisów wszystkie fotele pasażerskie montowane były na podwyższeniach, gdyż zbiornik paliwa był umieszczony przed środkowymi drzwiami w podłodze. Stopniowo w ramach następnych modernizacji starano się zwiększać ilość siedzeń bezpośrednio na niskiej podłodze. W całym autobusie nie brakuje wielu poręczy i uchwytów, dzięki czemu poruszanie się po pojeździe nawet podczas jazdy nie powinno sprawiać problemów. Dodatkowym atutem są bardzo szerokie przejścia między nadkolami. Efekt taki uzyskano bez konieczności montażu pojedynczego ogumienia na osi tylnej.

Więcej światła

Dbając o komfort kierującego oraz pasażerów, w autobusach III generacji zastosowano nowatorski sposób oświetlenia o zoptymalizowanym poziomie natężenia i rozproszenia światła we wnętrzu. Do tej pory oświetlenie było poprowadzone w dwóch kanałach nad przejściem środkowym autobusu, przez co było ono bezpośrednio narażone na uszkodzenie.

Dzięki wykorzystaniu specjalnego mlecznego, półprzejrzystego tworzywa klapy, kanału dachowego umożliwiają zabudowę źródeł światła w jego wnętrzu. By dodatkowo ograniczyć ilość wpadającego do środka światła, istnieje możliwość zamontowania podwójnych szyb w ścianach bocznych lub przyciemnienie wszystkich okien. Jest to oczywiście droższa opcja, na którą nie wszystkich stać i dodatek, w zasadzie bez którego można się obejść.

Kolejną charakterystyczną cechą wszystkich Solarisów jest wentylacja i ogrzewanie. Możliwość zastosowania większych, rozsuwanych okien bocznych zdecydowanie poprawiła cyrkulację powietrza we wnętrzu. Niestety taka opcja nie jest dopuszczona poza granicami naszego kraju. Tam muszą wystarczyć dwa szyberdachy, wentylatory wyciągowe zamontowane w suficie oraz okna uchylne. Większość zachodnich przewoźników bardzo łatwo sobie z tym radzi, montując pełną klimatyzację przestrzeni pasażerskiej. Do tej pory na takie rozwiązanie zdecydował się jedynie Gdańsk, a i bardzo możliwe, że nowe autobusy przegubowe, które mają być dostarczone w przyszłym roku do stolicy, będą w nią wyposażone. W czasie niskich temperatur wnętrze autobusu jest ogrzewane grzejnikami konwertorowymi i dmuchawami, a siła i temperatura są sterowane z kabiny kierowcy. Proszę zwrócić uwagę podczas mrozów, że w Solarisach nigdy nie jest zimno. Jest to bardzo ważna sprawa, lecz kierowcy muszą również pamiętać, by nie przesadzać z nadmiernym grzaniem, by dodatkowo nie narażać pasażerów na nagłe zmiany temperatur po opuszczeniu przytulnego pojazdu.

Najważniejsze miejsce w autobusie – kabina kierowcy

W nowym Urbino 12 zostało ono bardziej przemyślane. Przede wszystkim zmieniono zabudowę kabiny na bardziej elegancką i co najważniejsze – przeszkloną. Do tej pory pasażerowie siedzący bezpośrednio za kierowcą mieli przed sobą jedynie białą ścianę działową. Obecnie została ona zastąpiona czarną i przeszkloną kabiną, która w zależności od klienta może być zabudowana lub otwarta. By zapewnić jak najwyższy komfort pracy kierowcy, projektanci wykorzystali rozwiązania wypróbowane w autobusie turystycznym Solaris Vacanza. Wysoki i wygodny fotel kierowcy z szeroką możliwością regulacji uzupełniony został o nowoczesny pulpit dostarczony przez firmę Siemens VDO, który jest standardem we wszystkich zachodnich autobusach. Dla podniesienia walorów estetycznych wszystkie elementy miejsca pracy kierowcy zostały pokryte specjalną folią, stosowaną zwykle tylko w samochodach osobowych.

Dopełnieniem komfortu pracy są podgrzewane okno kierowcy, przednich drzwi oraz elektrycznie sterowane lusterka. Trzeba przyznać, że nowe, jednoczęściowe okno robi wrażenie. Pozostaje mieć nadzieję, że stanie się ono standardem nie tylko przy zamówieniach eksportowych, ale i na rynku krajowym. Dla poprawienia komfortu pracy w upalne dni opcyjnie montowana jest klimatyzacja kabiny kierowcy, firmy dowolnie wybranej przez klienta.

Co tam pod maską…

Podobnie jak miało to miejsce w autobusach II generacji, wszystkie Solarisy wyposażone są w ekologiczne silniki spełniające normy czystości spalin EURO 3. Klient ma do wyboru silniki dwóch dostawców, jednak o różnej mocy. W prezentowanym prototypowym egzemplarzu III generacji zamontowano silnik DAF PE 183C o mocy 183kW (czyli 255 KM) współpracujący z automatyczną skrzynią biegów VOITH DIVA 5. Ponadto autobus wyposażony jest w portalową oś napędową ZF AV-132 i niezależne zawieszenie osi przedniej, które może być zastąpione sztywną belką. Z poprzedniej generacji pozostała również sprawdzona instalacja elektryczna oparta na systemie CAN-Bus, która ogranicza liczbę wiązek elektrycznych stosowanych w autobusie. Dzięki zastosowanym materiałom udało się nieznacznie obniżyć masę własną nowego Urbino 12.

Tabela 2. Dane techniczne autobusu Solaris Urbino III 12

Podsumowanie, czyli Urbino III – europejski hit?

Solaris Urbino III 12 jest wspaniałą ofertą dla wszystkich klientów. Autobus ten jest niezwykle funkcjonalny, stylistycznie dopracowany w każdym calu, a przede wszystkim – łatwy i tani w obsłudze. Miejmy nadzieję, że tak skompletowane autobusy będziemy mogli już od przyszłego roku oglądać również na ulicach naszych polskich miast, a nie tylko poza granicami kraju. Bardzo ważne jest, jak wygenerowana będzie cena nowego Urbino. Obecnie pojazdy II generacji w standardowym wyposażeniu można już nabyć za około 710 tys. zł netto. Niestety prawdą jest, że niektórych rzeczy taniej już zrobić się nie da, jeżeli chce się mieć towar z najwyższej półki. Na chwilę obecną autobusy Solaris Urbino 12 można spotkać w 36 miastach w całej Polsce, a z początkiem przyszłego roku do tego grona dołączy również Szczecin, który zakupi dwie sztuki tego modelu. Poza granicami naszego kraju na chwilę obecną znajduje się 250 sztuk Urbino 12 w dziewięciu krajach całej Europy. Wiadomo już, że do połowy przyszłego roku liczba ta wzrośnie o ponad 150 sztuk, a mowa w tym miejscu o zamówieniach, jakie napłynęły do końca października bieżącego roku.

Tabela 1. Odbiorcy autobusów Solaris Urbino 12