Poznań rowerzystów

Poprawa warunków ruchu rowerowego w Poznaniu stanowi postulat, który znajduje coraz szerszy oddźwięk społeczny. Coraz więcej poznaniaków korzysta na co dzień z rowerów lub chciałoby korzystać z tej formy lokomocji, gdyby zapewniona została możliwość bezpiecznego i wygodnego poruszania się po mieście. Sekcja Rowerzystów Miejskich –stowarzyszenie zabiegające o uczynienie Poznania miastem przyjaznym dla rowerów –publikuje co roku raport podsumowujący działania w powyższym zakresie podjęte w danym roku. Poprzedni tego rodzaju raport pt. „Poznań –miasto dla rowerów?”zwrócił uwagę na przyspieszenie tempa budowy dróg rowerowych w 2005 r. Jednocześnie ukazał on problemy, które sprawić mogą, iż postępujący wzrost łącznej długości dróg rowerowych niekoniecznie przełoży się na faktyczną poprawę sytuacji ruchu rowerowego w Poznaniu i wzrost udziału tego ruchu w codziennych podróżach. Nieprzemyślane lub źle zrealizowane inwestycje nierzadko bowiem wręcz pogarszają warunki ruchu rowerowego. W raporcie podsumowującym 2005 r. pozytywnie ocenione zostały nowe ułatwienia dla ruchu rowerowego (od nowych dróg rowerowych, poprzez lokalne usprawnienia, po wzorcowy parking na Pl. Kolegiackim), krytycznie –przede wszystkim nieuwzględniające potrzeb rowerzystów inwestycje i remonty, w tym zaniechania takie jak niewykonanie ścieżek podczas remontu ul. Głogowskiej (od ul. Hetmańskiej do ul. Gąsiorowskich), oraz niską jakość wielu projektowanych i wybudowanych ścieżek (zwłaszcza w ul. Marcelińskiej, ul. Jasnej i ul. Zgorzeleckiej).

Niniejszy raport przedstawia ułatwienia dla ruchu rowerowego powstałe w 2006 r. (drogi rowerowe, parkingi i inne usprawnienia). Opracowanie wskazuje przykłady inwestycji zasługujących na pozytywną, jak i na krytyczną ocenę, a także prezentuje działania SRM na rzecz poprawy warunków ruchu rowerowego w mieście.

Łączna długość poznańskich dróg rowerowych wyniosła pod koniec 2006 r. 66,85 km. W 2006 r. powstało 10,65 km nowych dróg dla jednośladów, w tym:

1)     1,39 km w ul. Hetmańskiej i ul. Żegrze (od Ronda Starołęka do wjazdu na Os. Stare Żegrze),

2)     1,3 km w ul. Dąbrowskiego (od ul. Szpitalnej do przystanku autobusowego „Bużańska”),

3)     1,25 km w ul. Strzeszyńskiej (od ul. Lutyckiej do ul. Omańkowskiej),

4)     1,15 km w ul. Polskiej od ul. Bukowskiej do ul. Dąbrowskiego (1,11 km) oraz w ul. 5 Stycznia przy skrzyżowaniu z ul. Polską (0,04 km),

5)     0,98 km w ul. Droga Dębińska (od ul. Hetmańskiej do ul. Św. Jerzego),

6)     0,87 km między pętlą PST a kampusem UAM (0,66 km) oraz na terenie kampusu UAM (0,21 km),

7)     0,76 km po południowej stronie ul. Krzywoustego (od Ronda Rataje do parku przy Os. Oświecenia),

8)     0,71 km w ul. Głogowskiej (od wiaduktu górczyńskiego do ul. Rawickiej),

9)     0,52 km w ul. Literackiej (od ul. Tołstoja do ul. Puszkina),

10) 0,51 km w ul. Św. Jerzego (od ul. Dolna Wilda do ul. Droga Dębińska),

11) 0,48 km w ul. Hercena (od ul. Rylejewa do drogi osiedlowej na Os. Przyjaźni),

12) 0,28 km w ul. Sucholeskiej (od ul. Strzeszyńskiej do granicy z Suchym Lasem),

13) 0,22 km w ul. Inflanckiej (od ul. Piłsudskiego do wjazdu na Os. Polan),

14) 0,15 km w ul. Paderewskiego (od ul. Sierocej do Pl. Wolności),

15) 0,08 km w ul. Kościuszki (przy skrzyżowaniu z ul. Półwiejską).

Dla porównania w 2005 r. powstało w Poznaniu 7,5 km dróg rowerowych, a w 2004 r. zaledwie 2,8 km.

Największa inwestycja rowerowa w 2006 r. –droga rowerowa w ul. Hetmańskiej i ul. Żegrze –zrealizowana została z inicjatywy Rady Osiedla Żegrze, popartej przez SRM. Zaletami tej trasy są równa, asfaltowa nawierzchnia, ułożona na całej jej długości, oraz dobre zabezpieczenie przed nielegalnym wjazdem samochodów na wysokości estakady, którą biegnie ul. Hetmańska. Mankamentem jest natomiast lokalizacja ścieżki tylko po jednej stronie ulicy (brak połączenia z ul. Unii Lubelskiej) oraz brak przejazdów dla rowerzystów na Rondzie Żegrze. Wykonanie ciągu pieszo-rowerowego w ul. Dąbrowskiego wymagało jedynie odpowiedniego oznakowania dotychczasowego chodnika (od ul. Szpitalnej do ul. Polskiej) oraz pieszo-jezdni (od ul. Polskiej do przystanku autobusowego „Bużańska”), a także drobnych prac adaptacyjnych. Z niewielkimi nakładami wiązała się również realizacja dróg rowerowych w ul. Droga Dębińska i Św. Jerzego, które zostały wydzielone za pomocą oznakowania z szerokich, asfaltowych chodników, a także oznakowanie ciągów pieszo-rowerowych wzdłuż ul. Krzywoustego oraz w ul. Hercena. Z kolei drogi rowerowe po obu stronach ul. Strzeszyńskiej wykonane zostały poprzez wymalowanie na jezdni pasów dla jednośladów po remoncie nawierzchni ulicy. Na wniosek SRM Zarząd Dróg Miejskich oznakował również dotychczasowy chodnik po północnej stronie ul. Hetmańskiej (od ul. Dolna Wilda do ul. Rolnej) jako drogę pieszo-rowerową. Droga ta stanowi niezbędne uzupełnienie drogi rowerowej istniejącej od kilku lat po południowej stronie ulicy. Z tego względu, iż długość dróg rowerowych występujących po obu stronach tej samej ulicy nie jest liczona podwójnie, nie została ona jednakże ujęta w powyższym zestawieniu. Droga rowerowa w ul. Polskiej (po zachodniej stronie jezdni) zasługuje na pozytywną ocenę przede wszystkim ze względu na dobrą, asfaltową nawierzchnię. Dużo gorzej prezentuje się ciąg pieszo-rowerowy po wschodniej stronie ulicy, uwzględniony w projekcie na wniosek SRM w celu zapewnienia dojazdu do posesji. Niestety, otrzymał on dużo gorszą nawierzchnię (z kostki betonowej). Ciąg ten został ponadto wykonany jedynie na odcinku od ul. Bukowskiej do ul. Nowina (zamiast do ul. Dąbrowskiego). Zastrzeżenia budzą też rozwiązania w zakresie sygnalizacji świetlnej na ul. Polskiej –pętle indukcyjne wykrywające rowery zamontowano tylko przed niektórymi przejazdami, a czas oczekiwania na zielone światło bywa bardzo długi, co poważnie ogranicza atrakcyjność jazdy rowerem. Spore udogodnienie zwłaszcza dla studentów stanowi oddana do użytku w 2006 r. droga rowerowa łącząca pętlę PST z kampusem UAM. Ciekawym rozwiązaniem na tym odcinku jest separacja ruchu pieszego od rowerowego za pomocą różnicy poziomów. Niestety, sama droga dla rowerów otrzymała nawierzchnię z kostki betonowej, zamiast tańszego i trwalszego, a także zalecanego przez fachową literaturę asfaltu. SRM zwracała się do projektanta tej drogi oraz do rektora UAM z prośbą o ułożenie na niej nawierzchni asfaltowej, jednakże pisma w tej sprawie pozostały bez odpowiedzi. Na wyjątkowo krytyczną ocenę zasługuje natomiast realizacja 0,21 km drogi rowerowej na terenie samego kampusu UAM (wzdłuż drogi dojazdowej do Wydziału Biologii). Droga ta została niewłaściwie zaprojektowana i wykonana (nawierzchnia z kostki, utrudniające jazdę kilkucentymetrowe krawężniki, prymat nawierzchni licznych wjazdów na parkingi dla samochodów nad nawierzchnią ścieżki, brak wyraźnego oddzielenia od ruchu pieszego). Trasę tę, z uwagi na obowiązujące ograniczenie prędkości na jezdni do 30 km/h, uznać należy w dodatku za całkowicie zbędną, nawet przy uwzględnieniu docelowego wzrostu natężenia ruchu po rozbudowie kampusu. W przeciwieństwie do trasy na terenie kampusu UAM niemal wzorcowo wykonana została droga rowerowa po zachodniej stronie ul. Głogowskiej (od wiaduktu górczyńskiego do ul. Rawickiej). Otrzymała ona dobrej jakości asfaltową nawierzchnię, różną od nawierzchni chodnika. Mankament stanowi jedynie konieczność włączania przycisków przed przejazdami dla rowerzystów z sygnalizacją świetlną. Niestety, o wiele gorzej wykonana została trasa rowerowa po wschodniej stronie ul. Głogowskiej. Na skutek nacisków części mieszkańców, którzy dążyli do realizacji miejsc parkingowych kosztem drogi rowerowej i chodnika, pogorszono warunki ruchu pieszych i rowerzystów w stosunku do rozwiązań pierwotnie zaprojektowanych. I tak –zamiast wydzielonej drogi rowerowej wykonano tam ciąg pieszo-rowerowy, a zamiast asfaltu ułożono na ścieżce nawierzchnię z kostki betonowej. Sposób realizacji trasy nie zabezpiecza też przed procederem nielegalnego parkowania na drodze dla pieszych i rowerzystów. Zarząd Dróg Miejskich nie udzielił, niestety, jakiejkolwiek odpowiedzi na pisma SRM z propozycjami kompromisowych rozwiązań, które usatysfakcjonowałyby wszystkich uczestników ruchu. Zastrzeżenia –ze względu na usytuowanie ścieżki tylko po jednej stronie ulicy oraz jej przebieg na skrzyżowaniach – budzi również sposób wykonania drogi rowerowej w ul. Literackiej (od ul. Tołstoja do ul. Puszkina). Pozytywnie odnotować należy wszakże oddzielenie ścieżki od chodnika pasem zieleni i zastosowanie (na wniosek SRM) nawierzchni bitumicznej. Warto dodać, iż na zrealizowanej w 2004 r. drodze rowerowej w ul. Literackiej na odcinku od ul. Horacego do ul. Tołstoja zastosowano o wiele gorszą nawierzchnię z kostki betonowej. Wzorcową inwestycją rowerową była natomiast budowa jednokierunkowych dróg rowerowych przy ul. Inflanckiej. Zaletami tych ścieżek są ich lokalizacja po obu stronach ulicy, asfaltowa nawierzchnia oraz możliwość łatwego włączenia i wyłączenia się rowerzysty z ruchu ulicznego na zasadach ogólnych. Niezwykle potrzebna droga rowerowa powstała ponadto w 2006 r. w ul. Paderewskiego. Na wniosek SRM oznakowany został w tej ulicy pas dla rowerów zapewniający użytkownikom jednośladów możliwość poruszania się pod prąd, tj. od strony Starego Rynku w stronę Pl. Wolności. Nowy kontrapas rowerowy bardzo ułatwił poruszanie się po Starym Mieście, zwłaszcza dojazd ze Starego Rynku do mostu Teatralnego. Niestety, pas ten stanowi jak dotąd jedyne udogodnienie dla rowerzystów powstałe w centrum miasta po zmianie organizacji ruchu, związanej z oddaniem do użytku parkingu pod Pl. Wolności. Mimo propozycji sformułowanych przez SRM zmarnowano okazję, by w ramach tejże reorganizacji wykonać drogi rowerowe, zapewniające możliwość jazdy pod prąd, również na Pl. Wolności i ul. Ratajczaka (od ul. Św. Marcin do ul. 27 Grudnia). Na bardzo krytyczną ocenę zasługuje natomiast sposób realizacji drogi pieszo-rowerowej po południowej stronie ul. Sucholeskiej. Z uwagi na zastosowanie nawierzchni z kostki betonowej, prymat nawierzchni wjazdów na teren przyległych nieruchomości nad nawierzchnią ścieżki oraz brak połączenia z jezdnią w miejscu zakończenia trasy, budowa drogi rowerowej przy ul. Sucholeskiej należy do najgorzej zrealizowanych rowerowych inwestycji w minionym roku. Pozytywnie ocenić należy jedynie jej oznakowanie jako drogi jednokierunkowej, albowiem obligowanie rowerzystów jadących w przeciwnym kierunku do korzystania z tej trasy bardzo pogorszyłoby ich bezpieczeństwo i powodowałoby znaczne straty czasu. Podkreślić należy, iż w minionych latach w takich przypadkach często nie zważano na tego rodzaju problemy, realizując drogi rowerowe dwukierunkowe tylko po jednej stronie danej ulicy. Listę dróg rowerowych powstałych w 2006 r. zamyka trasa w ul. Kościuszki wykonana w związku z rozbudową Starego Browaru. Droga ta, realizowana na odcinku od ul. Półwiejskiej do ul. Ratajczaka, znajdowała się na przełomie 2006 r. i 2007 r. w trakcie budowy, dlatego też w powyższym zestawieniu uwzględniono jedynie oznakowany już w 2006 r. odcinek o długości 0,08 km. Niestety, ta bardzo potrzebna droga rowerowa została bardzo źle zaprojektowana i wykonana. I tak –inwestor –Fortis sp. z o.o. nie dotrzymał pisemnej obietnicy, złożonej na początku 2006 r., iż otrzyma ona nawierzchnię asfaltową. Zamiast asfaltu na nowej drodze pojawiła się betonowa kostka. Na blisko 100-metrowym odcinku w rejonie skrzyżowania z ul. Półwiejską obniżono ponadto krawężniki pomiędzy jezdnią a drogą rowerową, co sprzyja nagminnemu traktowaniu ścieżki jako miejsc parkingowych dla samochodów.

Realizacji szeregu nowych dróg rowerowych towarzyszyło w minionym roku dalsze pogarszanie się stanu technicznego wielu istniejących, nie remontowanych od lat odcinków. Niestety, w 2006 r. nie wykonano jakichkolwiek znaczących remontów dróg rowerowych. Jedyny wyjątek stanowi droga rowerowa w parku Wodziczki, podlegająca Zarządowi Zieleni Miejskiej, która po zakończeniu budowy kolektora sanitarnego otrzymała nową nawierzchnię bitumiczną. Do najbardziej zdekapitalizowanych odcinków, wymagających wymiany nawierzchni, należą drogi rowerowe:

–         w ul. Brzechwy (od ul. Leśnych Skrzatów do ul. Maklakiewicza),

–         w ul. Przepadek (od ul. Pułaskiego do Al. Niepodległości),

–         wzdłuż torów tramwajowych od ul. Jana Pawła II do ul. Piaśnickiej,

–         w ul. Mieszka I (od wjazdu na parking przy PKO BP S.A. przy Os. Śmiałego do wjazdu na parking przy budynkach 35 i 36 na Os. Śmiałego).

Oprócz wymiany nawierzchni niektórych dróg rowerowych niezbędne jest również obniżenie na wielu z nich wysokich krawężników, zagrażających bezpieczeństwu użytkowników. Wysokie krawężniki występują m.in.:

–         na przejeździe dla rowerzystów przez ul. Umultowską (pomiędzy Os. Batorego i Os. Śmiałego),

–         na przejeździe dla rowerzystów przez wschodnią jezdnię ul. Jana Pawła II (po północnej stronie skrzyżowania z ul. Baraniaka),

–         na trasie dróg rowerowych po obu stronach ul. Brzechwy (m.in. przy wjeździe na teren POD „Wypoczynek”oraz na skrzyżowaniu z ul. Tuwima),

–         na drodze rowerowej przy ul. Serbskiej (przy wyjeździe z Tesco).

Wobec deklarowanego przez ZDM braku środków nawet na tak pilne prace, jak obniżanie krawężników, SRM zwróciła się 20.10.2006 r. do prezydenta Poznania o uwzględnienie w projekcie budżetu miasta na 2007 r. co najmniej 250 000 zł na remonty dróg rowerowych. W odpowiedzi z 6.11.2006 r. Urząd Miasta poinformował, że projekt budżetu nie przewiduje (w przeciwieństwie do lat minionych) odrębnej pozycji „remonty dróg rowerowych”, jednakże środki na ten cel winny zostać wygospodarowane przez ZDM ze środków na utrzymanie dróg. Jednocześnie Urząd Miasta przekazał Zarządowi Dróg Miejskich wniosek SRM z 20.10.2006 r. celem jego rozpoznania. Do dnia dzisiejszego ZDM nie ustosunkował się do przedstawionych propozycji odnośnie remontów dróg rowerowych.

Dzięki wnioskom SRM wykonanych zostało w 2006 r. wiele lokalnych usprawnień dla ruchu rowerowego. Zaliczają się do nich m.in.:

–         legalizacja ruchu rowerowego w ul. Gwarnej (dla osób jadących w stronę ul. Św. Marcin),

–         wykonanie objazdu przystanku MPK na trasie drogi rowerowej biegnącej wzdłuż torów tramwajowych od ul. Jana Pawła II do ul. Piaśnickiej,

–         uniemożliwienie za pomocą słupków nagminnego dotąd parkowania samochodów na drodze rowerowej przy Al. Wielkopolskiej (przy skrzyżowaniu z ul. Nad Wierzbakiem),

–         oznakowanie przejazdu dla rowerzystów przez ul. Umultowską (na wysokości drogi rowerowej w parku między Os. Batorego i Os. Śmiałego),

–         oznakowanie znakami „droga dla rowerów”pochylni prowadzących z ul. Droga Dębińska do drogi pieszo-rowerowej przy ul. Hetmańskiej,

–         usunięcie barierki utrudniającej wjazd z drogi rowerowej w ul. Botanicznej do tunelu pod ul. Św. Wawrzyńca, prowadzącego w stronę Rusałki oraz podział tunelu na część dla rowerów i część dla pieszych,

–         poprawa w wielu miejscach oznakowania dróg rowerowych, w tym usunięcie błędów w oznakowaniu.

 

ZDM obiecał również m.in. oznakowanie przejazdów dla rowerzystów obok przejść dla pieszych:

–         przez ul. Brzechwy (połączą one drogi rowerowe biegnące po obu stronach ulicy),

–         przez ul. Długą na skrzyżowaniu z ul. Półwiejską (drugą z wymienionych ulic można legalnie poruszać się rowerami).

W 2006 r. opracowane zostały (oprócz projektów już zrealizowanych) projekty dróg rowerowych:

–         na terenie planowanego osiedla Wojskowej Agencji Mieszkaniowej na Strzeszynie (I i II etap),

–         w ul. Spławie,

–         w Al. Solidarności i ul. Serbskiej (od ul. Mieszka I do ul. Naramowickiej),

–         w ul. Głogowskiej (od Strumienia Junikowskiego do ul. Rawickiej) i ul. Ostatniej,

–         w ul. Szeligowskiego (od ul. Opieńskiego do planowanego dworca autobusowego przy ul. Stróżyńskiego),

–         w ul. Tarnowskiej (od ul. Siewierskiej do ul. Ostrowskiej),

–         w ul. Głuszyna (od ul. Domeyki do ul. Starołęckiej),

–         na zachodniej nitce wiaduktu górczyńskiego.

Spośród wymienionych projektów na najwyższą ocenę zasługują projekty dróg rowerowych na wiadukcie górczyńskim oraz ul. Szeligowskiego.

Do pozostałych projektów SRM wniosła szereg uwag, które dotyczyły m.in. lokalizacji ścieżek tylko po jednej stronie jezdni, planowanej nawierzchni dróg rowerowych, nieuzasadnionego prymatu nawierzchni wjazdów na posesje nad nawierzchnią ścieżek, braku połączeń z ulicami poprzecznymi i niedostatecznej szerokości niektórych odcinków.

Szereg uwag do opiniowanych projektów powtarzało się i było zbieżnych z uwagami do projektów sporządzonych w minionych latach. Mimo to zaobserwować można było w 2006 r. pewną poprawę jakości projektów. Przykładowo, wszystkie wymienione projekty uwzględniają ostatecznie asfaltową nawierzchnię ścieżek (za wyjątkiem wiaduktu górczyńskiego, na którym zastosowana zostanie równie dobra nawierzchnia z żywic epoksydowych).

Istotne utrudnienie dla rowerzystów stanowi brak miejsc postojowych dla jednośladów w wielu ważnych punktach miasta lub niska jakość istniejących stojaków. W celu zwrócenia uwagi na ten problem, niefunkcjonalny stojak rowerowy (umożliwiający przypięcie tylko przedniego koła roweru) pełnił funkcję marzanny podczas zorganizowanego przez SRM 19.03.2006 r. rowerowego powitania wiosny.

Na początku 2006 r. w centrum Poznania występował tylko jeden parking rowerowy z wzorcowymi stojakami – na Pl. Kolegiackim. Pod koniec 2006 r. przybyło w śródmieściu kolejnych 5 tego rodzaju parkingów. Pojawiły się one na ul. Półwiejskiej (przy Pl. Wiosny Ludów), Al. Marcinkowskiego (przed gmachem Muzeum Narodowego), ul. Św. Marcin (przed Zamkiem), Al. Niepodległości (przy gmachu Teatru Wielkiego) oraz na Pl. Cyryla Ratajskiego (przy ul. Młyńskiej). Wzorcowe stojaki rowerowe zamontowane zostały również przed budynkiem Zarządu Dróg Miejskich przy ul. Wilczak.

Na wniosek SRM Zarząd Dróg Miejskich obiecał ponadto pod koniec 2006 r. ustawienie stojaków rowerowych i zapewnienie w ten sposób możliwości (bezpłatnego) parkowania rowerów na parkingu buforowym Strefy Płatnego Parkowania przy ul. Głogowskiej. Parking przy ul. Głogowskiej to jedyny parking buforowy SPP, na którym nie było dotąd takiej możliwości.

SRM zaproponowała uwzględnienie w budżecie miasta na 2007 r. kwoty 30 000 zł na realizację kolejnych parkingów rowerowych. Kwota ta pozwoliłaby na ustawienie stojaków w kilkudziesięciu punktach, co w odczuwalnym stopniu poprawiłoby warunki ruchu rowerowego w Poznaniu. 

Wartym uwagi przedsięwzięciem było uruchomienie pod koniec 2006 r. na pętli Poznańskiego Szybkiego Tramwaju wypożyczalni rowerów obsługiwanej przez MPK sp. z o.o. Z inicjatywą uruchomienia systemu rowerów publicznych wystąpił w 2005 r. prezydent Poznania w odpowiedzi na postulat usprawnienia dojazdu do kampusu uniwersyteckiego poprzez przedłużenie linii tramwajowej. Uruchomienie wypożyczalni potraktować należy jednakże przede wszystkim jako ciekawy eksperyment, nie zaś alternatywę dla przedłużenia tramwaju. Oczywiste jest bowiem, że 25 rowerów publicznych nie rozwiąże problemów komunikacyjnych kilku tysięcy osób dojeżdżających codziennie do kampusu.

W związku z uruchomieniem wypożyczalni rowerów umieszczone zostały na pętli PST stojaki rowerowe, do których przypinane są rowery publiczne czekające na użytkowników. Stojaki te mogą być wykorzystywane także przez osoby zainteresowane dojazdem rowerem do pętli PST w celu przesiadki na tramwaj. Powstał dzięki temu drugi w Poznaniu (po pętli tramwajowej na Junikowie) parking rowerowy typu „Bike&Ride”.

W 2006 r. zintensyfikowane zostały prace nad miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego (mpzp). Opracowany został także projekt zmiany „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania”.

Rozwiązania w zakresie komunikacji rowerowej ujęte w obowiązujących mpzp (lokalizacja dróg rowerowych, a często także ich szerokość) są wiążące przy realizacji wszelkich inwestycji. Stąd też treść uchwalanych mpzp będzie miała coraz większe znaczenie dla warunków ruchu rowerowego w Poznaniu w kolejnych latach.

Niestety, postanowienia wielu mpzp opracowanych w 2006 r. budzą szereg zastrzeżeń. Najważniejsze z nich dotyczą lokalizacji dróg rowerowych tylko po jednej stronie ulicy, zamiast po obu stronach, co jest regułą w Europie Zachodniej, oraz nieuwzględnienia dróg rowerowych wzdłuż niektórych arterii (m.in. na sporym odcinku ul. Nowej Naramowickiej). Kuriozalnym rozwiązaniem   ustalonym w mpzp „Rataje –Łacina”był natomiast zakaz stosowania nawierzchni asfaltowej na drodze rowerowej pomiędzy Rondem Rataje a planowanym centrum handlowym na Łacinie.

Sekcja Rowerzystów Miejskich wniosła w 2006 r. uwagi do 17 projektów mpzp. Niestety, szereg ważnych uwag, zwłaszcza do mpzp „Rataje –Łacina”i „Ul. Nowa Naramowicka –część południowa”nie zostało uwzględnionych, mimo iż dokonanie postulowanych zmian nie kłóciłoby się z przyjętymi założeniami tych planów. Uwzględnione zostały za to m.in. uwagi do mpzp terenów położonych przy stadionie miejskim w rejonie ulic Ptasia, Bułgarska, dzięki czemu oprócz planowanej drogi rowerowej po zachodniej stronie ul. Bułgarskiej będzie mógł powstać ciąg pieszo-rowerowy po wschodniej stronie ulicy. Z kolei w projekcie mpzpdla terenów w rejonie ulic Horacego i Hezjoda uwzględniono rowerowe połączenie między Strzeszynem a Podolanami –dzielnicami oddzielonymi od siebie przez tory kolejowe. Wcześniejsza wersja projektu uwzględniała między oboma częściami miasta jedynie przejście piesze.

Dzięki uwagom wniesionym przez SRM w szeregu mpzp zobligowano ponadto inwestorów do tworzenia określonej liczby miejsc postojowych dla rowerów (wzorem podobnych rozwiązań z Europy Zachodniej). Wcześniej mpzp zawierały tego rodzaju postanowienia wyłącznie w odniesieniu do miejsc postojowych dla samochodów. 

Oprócz uwag do projektów mpzp SRM wniosła również szereg uwag do projektu zmiany „Studium…”, który to dokument, po jego uchwaleniu, będzie wiązał władze miasta przy sporządzaniu mpzp.

Przedstawiony projekt zmiany „Studium…”ma wiele zalet, m.in. uwzględnia drogi rowerowe w większości ulic, w których winny one powstać. Rozwiązania ujęte w tym projekcie nie zawsze są jednak zgodne z zasadą zrównoważonego rozwoju transportu, na której opiera się uchwalona w 1999 r. Polityka transportowa Poznania. Zaniepokojenie budzą w szczególności plany poszerzania wielu arterii (w tym prowadzących do centrum miasta) za wszelką cenę –kosztem chodników, zieleni i miejsc na drogi rowerowe. Postanowienia dotyczące zrównoważonego rozwoju transportu należy tymczasem rozumieć jako dążenie do zmiany niekorzystnego podziału zadań transportowych w Poznaniu, w którym samochód odgrywa obecnie dominującą rolę, a nie dążenie do zapewnienia każdej z grup uczestników ruchu 'czegoś miłego’.

Wniesione przez SRM uwagi do projektu zmiany „Studium…”zmierzały do lepszego zagwarantowania rozwoju komunikacji rowerowej m.in. poprzez ustalenie, iż docelowo 100% źródeł i celów podróży na terenie miasta objętych być powinno systemem rowerowym, co oznacza konieczność zapewnienia bezpiecznego i wygodnego dojazdu do każdego obiektu na terenie miasta np. poprzez tworzenie stref uspokojonego ruchu. Stowarzyszenie wniosło też o uwzględnienie w projekcie tras tramwajowych m.in. do kampusu UAM i na Umultowo oraz do Plewisk, a także o rezygnację z niektórych kontrowersyjnych inwestycji drogowych (m.in. poszerzania ul. Bukowskiej na zachód od ul. Bułgarskiej, ul. Naramowickiej między ul. Lechicką a ul. Słowiańską oraz ul. Dolna Wilda między ul. Hetmańską a ul. Królowej Jadwigi).

Dzięki wnioskowi SRM od kilku miesięcy z projektami mpzp wyłożonymi do publicznego wglądu można zapoznawać się w internecie –w Biuletynie Informacji Publicznej Urzędu Miasta, a także na stronach Miejskiej Pracowni Urbanistycznej.

Sekcja Rowerzystów Miejskich kontynuowała w 2006 r. kampanię na rzecz poprawy warunków ruchu rowerowego w mieście, promując zarazem rower jako codzienny środek lokomocji. Najważniejsze przedsięwzięcia SRM w 2006 r. to:

1)     rowerowe powitanie wiosny (19.03.) zorganizowane wspólnie z Fundacją Familijny Poznań, w ramach którego odbyła się publiczna debata z udziałem prezydenta Poznania na temat komunikacji rowerowej w mieście oraz topienie marzanny (tym razem był nią niefunkcjonalny stojak rowerowy),

2)     współorganizacja rajdu rowerowego w ramach XI Pogoni za Rektorem Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu (14.10.),

3)     rajd rowerowy oraz debata przed Ratuszem z udziałem 8 spośród 10 kandydatów na prezydenta Poznania (4.11.),

4)     comiesięczne wycieczki rowerowe po terenach zielonych Poznania i okolic,

5)     rajd rowerowy do HCP z okazji 160-lecia zakładów (30.09.);rajdy wokół Lubonia przy współpracy z Urzędem Miasta Luboń (3.05., 22.10.),

6)     współpraca przy realizacji audycji rowerowych w Radiu Afera i w Radiu Emaus,

7)     spotkania i korespondencja z władzami miasta i jednostkami odpowiedzialnymi za rozwój i utrzymanie infrastruktury rowerowej, w tym m.in.:

–        25 pism do prezydenta Poznania,

–        53 pisma do Zarządu Dróg Miejskich,

–        4 pisma do Miejskiej Pracowni Urbanistycznej,

8)     udział w ogólnopolskich konferencjach (m.in. w I Polskim Kongresie Drogowym) i publikacje dotyczące ruchu rowerowego,

9)     opiniowanie projektów inwestycji drogowych przekazanych przez projektantów lub ZDM (11 projektów),

10) przebudowa serwisu internetowego http://www.srm.eco.pl/.

Prowadzona przez SRM kampania zaowocowała powstaniem szeregu udogodnień dla jednośladów. Do największych sukcesów zaliczyć należy m.in. realizację na wniosek SRM dróg rowerowych w ul. Paderewskiego, ul. Droga Dębińska oraz po północnej stronie ul. Hetmańskiej (od ul. Dolna Wilda do ul. Rolnej), poprawę jakości projektów nowych tras oraz powstanie szeregu lokalnych ułatwień dla jednośladów. Rozwojowi komunikacji rowerowej sprzyjały też liczne imprezy promujące tę formę transportu, w szczególności rajd rowerowy z udziałem aż 8 kandydatów na prezydenta Poznania. Wszyscy przybyli na tę imprezę kandydaci opowiedzieli się za intensyfikacją działań mających na celu uczynienie Poznania miastem przyjaznym dla rowerzystów.

W 2006 r. tempo tworzenia dróg rowerowych w Poznaniu uległo, w porównaniu z minionymi latami, dalszemu przyspieszeniu. Na pozytywną ocenę zasługuje oddanie do użytku szeregu nowych, często bardzo dobrze wykonanych dróg rowerowych (m.in. po zachodniej stronie ul. Głogowskiej i w ul. Inflanckiej) oraz zauważalna poprawa jakości nowych projektów. Niestety, wskazać można też inwestycje rowerowe zasługujące na bardzo krytyczną ocenę z uwagi na sposób realizacji –w szczególności drogę rowerową w ul. Kościuszki. Nowym, niepokojącym zjawiskiem było w 2006 r. znaczące pogorszenie jakości niektórych realizowanych dróg rowerowych w porównaniu z pierwotnymi projektami (wschodnia strona ul Głogowskiej, ul. Kościuszki).

Kwestia, której w 2006 r. poświęcono zdecydowanie zbyt mało uwagi, są niezbędne remonty dróg rowerowych. Niemal zupełny brak działań w tym zakresie spowodować może, iż wiele istniejących dróg rowerowych nie będzie stanowić dla rowerzystów jakiegokolwiek udogodnienia, a wręcz utrudniać będzie ruch rowerowy. Już obecnie nawierzchnia niektórych dróg rowerowych jest znacznie gorsza od nawierzchni sąsiadujących z nimi jezdni.

Oprócz remontów dróg rowerowych szczególnej uwagi wymaga w 2007 r. i w kolejnych latach proces planowania przestrzennego. Nieuwzględnianie w wystarczającym stopniu potrzeb i specyfiki ruchu rowerowego w sporządzanych mpzp skutkować musi bowiem w dłuższej perspektywie realizacją infrastruktury nie spełniającej zachodnioeuropejskich standardów i oczekiwań samych rowerzystów.

Podsumowując 2006 r. pozytywnie ocenić należy zatem przede wszystkim zrealizowane inwestycje (z kilkoma wyjątkami), a także inne lokalne usprawnienia oraz powstanie nowych parkingów rowerowych wyposażonych we wzorcowe stojaki. Ze wszech miar pozytywnym zjawiskiem jest również spore zainteresowanie problemami ruchu rowerowego opinii publicznej, polityków i mass mediów oraz ich poparcie dla tworzenia przyjaznej dla rowerów infrastruktury. Przejawem tego były m.in. rajd rowerowy z udziałem aż 8 kandydatów na prezydenta Poznania, a także ankieta przeprowadzona przez „Gazetę Wyborczą”, podczas której zbyt mała liczba dróg rowerowych została wskazana przez czytelników jako jeden z najważniejszych problemów miasta wymagających rozwiązania. Opublikowaniu wyników tej ankiety towarzyszyło umieszczenie na ulicach miasta billboardów z hasłem „Chcemy ścieżek rowerowych! Poznaniacy”. Niewątpliwym sukcesem było również uwzględnienie w projekcie budżetu miasta na 2007 r. kwoty 1 mln zł na budowę dróg rowerowych.

Powyższe rozważania nie zmieniają jednak faktu, iż wizja Poznania jako miasta przyjaznego rowerzystom jest nadal bardzo odległa, a jej urzeczywistnienie wymaga szeregu działań ze strony władz miasta, w tym wyeliminowania negatywnych zjawisk opisanych w niniejszym raporcie.

Opracowanie: Ryszard Rakower / Sekcja Rowerzystów Miejskich / www.srm.eco.pl