Polski rynek autobusów w I połowie 2010 r.

Połowa bieżącego roku przyniosła nieznaczny wzrost sprzedaży nowych autobusów w Polsce. Krajowi przewoźnicy zakupili łącznie 378 autobusów o dopuszczalnej masie powyżej 5 ton, czyli o 23 szt. więcej niż w I połowie 2009 r. (+ 6,47%). Oczywiście ten pozytywny wynik jak najbardziej cieszy, jednak trzeba od razu zaznaczyć, że ten poziom jest znacząco poniżej rezultatów odnotowywanych w Polsce w latach 2003 –2008, gdzie średnio w ciągu pierwszych sześciu miesięcy roku kupowano ok. 550 pojazdów. Dlatego można powiedzieć, że osiągnięty w I połowie br. lekki wzrost sprzedaży jest pierwszym sygnałem powolnego wychodzenia rynku z „kryzysowego dołka”, jednak do normalnej kondycji dużo nam jeszcze brakuje.

Czy na koniec roku sprzedaż autobusów będzie wyższa od zeszłorocznego poziomu? Tak –dzięki segmentowi autobusów miejskich. Tutaj w tym roku nastąpił efekt synergii i oprócz licznych zamówień na nowy tabor, dofinansowanych przez Regionalne Programy Operacyjne, spodziewamy się sporych inwestycji ze strony największego przewoźnika autobusowego w Polsce –MZA Warszawa. W zeszłym roku firma nabyła zaledwie 24 autobusy, natomiast w tym roku może być to nawet suma 178 nowych pojazdów. Flota MZA wzbogaci się o 70 przegubowych autobusów MAN Lion`s City G, 16 midibusów Solaris Urbino 10 i 42 przegubowe Solarisy Urbino 18 –zakupione w ramach umowy z 2008 r. Ponadto spółka zamierza rozpocząć procedurę przetargową na zakup kolejnych 68 pojazdów (12 i 18-metrowych) z optymistycznym założeniem, że w tym roku otrzyma ok. 50 pojazdów z tej puli. To daje sumę 178 egzemplarzy, a dokładając do tego jeszcze umowę ZTM Warszawa z firmą Mobilis, która przewiduje wprowadzenie w II połowie br. 50. nowych, przegubowych autobusów na stołeczne linie, łącznie otrzymujemy poziom 228. nowych autobusów, które w tym roku powinny trafić na warszawskie ulice.

Pamiętajmy także, że późną jesienią odbędą się wybory samorządowe, które zawsze miały pozytywne przełożenie na krzywą sprzedaży autobusów miejskich. Warto zwrócić uwagę, że większość tegorocznych zamówień zakłada realizację dostaw właśnie do listopada br. 

Wspólne oddziaływanie w/w czynników spowoduje, że w tym roku zostanie zakupionych więcej nowych autobusów. Przewidujemy, że będzie to poziom ok. 1050 nowych pojazdów, w tym ok. 650 autobusów miejskich. To o 10% więcej niż w 2009 r. Takie są optymistyczne prognozy.

Po pierwszej połowie br. liderem rynku autobusowego w Polsce została firma Solaris Bus &Coach. Przy sprzedaży 169. pojazdów udział producenta z Bolechowa osiągnął historyczny poziom aż 44,7% w całym rynku, w tym aż 82,4% w segmencie miejskim. Na drugim miejscu uplasowała się firma CMS ze sprzedażą 56. minibusów (14,8%). Trzecie miejsce ma Autosan z wynikiem 30. pojazdów (7,9%), a czwarte –Mercedes-Benz z 24. autobusami (6,3%).

Po sześciu miesiącach br. stratę sprzedaży w porównaniu z wynikami z 2009 r. odnotowały marki: Solbus (- 31 szt.), Kapena (- 26 szt.), MAN (- 21 szt.), Autosan (- 16 szt.), CMS (- 8 szt.), Temsa (- 2 szt.), Mercedes-Benz (- 1 szt.) oraz Volvo (- 1 szt.) Identyczny poziom osiągnęło Isuzu (2 szt.), a lepszym rezultatem niż przed rokiem mogą pochwalić się producenci: Solaris (+ 104 szt.), Setra (+ 11 szt.), SOR (+ 6 szt.), VDL (+ 3 szt.), Scania (+ 2 szt.), MAZ (+ 2 szt.) i Neoplan (+ 1 szt.) Dodajmy, że w tegorocznych statystykach rynkowych zadebiutowała belgijska marka Van Hool, którą w Polsce reprezentuje poznańskie biuro podróży Funclub. Przedstawiciel ma już na swoim koncie zakup 3. luksusowych autokarów Van Hool, które w czerwcu wyruszyły do obsługi wakacyjnych tras. Najlepiej sprzedającym się autobusem w Polsce w I połowie br. został miejski Solaris Urbino 12, którego przewoźnicy zakupili łącznie 79 egzemplarzy.

W I połowie 2010 r. największy wzrost sprzedaży odnotowaliśmy w kategorii autobusów miejskich, gdzie dostawy zwiększyły się w porównaniu z analogicznym okresem 2009 r. aż o 80 szt. (+ 64,51%). Łącznie polscy przewoźnicy zakupili 204 tego typu pojazdów. Liderem w tym segmencie jest oczywiście Solaris z rekordowym udziałem aż 82,4%! Wraz z realizacją kontraktów przez innych producentów w II połowie roku ten udział się zmniejszy, ale ostatecznie będzie on na pewno wyższy niż zeszłoroczny rezultat producenta, czyli 53,6%. Aktualnie drugie miejsce zajmuje tutaj Irisbus z sumą 10. sprzedanych pojazdów, a trzecie –białoruski MAZ. Najlepiej sprzedającym się autobusem miejskim w I połowie 2010 r. został Solaris Urbino 12 (79 szt.) a tuż zanim uplasował się Urbino 18 (54 szt.). Jak widać przewaga tutaj Solarisa jest miażdżąca. Prognozowany poziom sprzedaży autobusów miejski na koniec 2010 r. to ok. 650 pojazdów (+ 35% w porównaniu z 2009 r.)

W 2009 i na początku 2010 r. rząd nie ogłosił żadnego przetargu na dostawę nowych autobusów szkolnych. Pytana o tą sprawę wiceminister edukacji Krystyna Szumilas powiedziała, że kryzys zmusił rząd do ograniczenia wydatków i dlatego MENiS nie zamówi kolejnych pojazdów. Przypomnijmy, że w 2008 r. ministerstwo zakupiło razem 96 gimbusów, a łącznie w latach 2001-2008 MEN odebrało i przekazało samorządom 934 szkolne autobusy. W tym roku tylko jedna gmina zdecydowała się na zakup nowego gimbusa. Podobnie było w zeszłym roku. W obu przypadkach wybór padł na najtańszy autobus dostępy na rynku, czyli Autosan A0909LS „Smyk”. Prognozowany poziom sprzedaży autobusów szkolnych na koniec 2010 r. to ok. 4-5 pojazdów.

W segmencie autobusów międzymiastowych odnotowaliśmy w I połowie br. bardzo wyraźny spadek sprzedaży –aż o 63 szt. (- 65,62%) w porównaniu z analogicznym okresem w 2009 r. Osiągnięty po 6 miesiącach poziom zakupów to zaledwie 33. pojazdy! To najgorszy, półroczny wynik odgotowany w tej kategorii od 10 lat. Dodajmy, że w zeszłym, kryzysowym roku w tym okresie sprzedano 96 szt., a dwa lata wcześniej 160 szt. Średnia dla I półrocza z lat 2004-2008 to ok. 168 egzemplarzy. To najlepiej pokazuje, jak w tragicznej sytuacji znajduje się regionalny rynek przewozowy, gdzie notorycznie z roku na rok spada liczba przewożonych pasażerów. W efekcie przewoźnicy –w tym głównie przedsiębiorstwa PKS –wręcz zaprzestały zakupów nowych autobusów. Ma to oczywiście swoje negatywne konsekwencje dla producentów tego typu pojazdów –w czerwcu br. upadłość ogłosiła Fabryka Autobusów Solbus, która do tej pory specjalizowała się w produkcji autobusów międzymiastowych.

Niski popyt na nowe autobusy międzymiastowe to także efekt braku zamówień na autobusy międzymiastowe przez jednostki administracji centralnej oraz preferowania przez prywatnych przewoźników regionalnych minibusów, które są zdecydowanie tańsze w zakupie. Ponadto zdecydowanie najczęściej w tym segmencie kupuje się wieloletnie używane autobusy, które tymczasowo „łatają dziury”w wysłużonym już mocno taborze. Mamy wielką nadzieję, że przygotowywana w Sejmie ustawa o transporcie publicznym to zmieni i wprowadzi wzorem rynku miejskiego przetargi na obsługę linii. Wówczas ten segment powinien odżyć i stać się jednym ze strategicznych filarów autobusowej sprzedaży, tak jak to jest np. w Czechach czy na Słowacji.

W 2009 r. liderem segmentu międzymiastowego został Autosan, który w tym roku mocno konkuruje tutaj z czeskim SOR-em, który głównie nastawia się na dostawy nowych pojazdów dla polskich oddziałów koncernu Veolia Transport. Najlepiej sprzedającym się autobusem międzymiastowym w I połowie 2010 r. został Autosan A0909L, którego polscy przewoźnicy zakupili łącznie …7 egzemplarzy. Prognozowany poziom sprzedaży autobusów szkolnych na koniec 2010 r. to ok. 100 pojazdów. (- 50% w porównaniu z 2009 r.)

W I połowie 2010 r. segment autobusów turystycznych odnotował wzrost spadek sprzedaży w porównaniu z sytuacją sprzed roku. Łącznie polscy przewoźnicy zakupili aż 80 autokarów, czyli o 27 szt. (+ 50,94%) więcej niż przed rokiem. To oznacza, że biura podróży i firmy transportowe wychodzą już z zeszłorocznego kryzysu i zaczynają ruszać z większymi inwestycjami. Po zeszłorocznych zawirowaniach mamy nareszcie prawdziwe przygotowania do nadchodzącego sezonu wakacyjnego.

W rankingu turystycznych producentów pierwsze miejsce zajmuje Mercedes-Benz, drugie –Scania, a trzecie –MAN. Lider łącznie z drugą marką koncernu Daimler Buses –Setrą posiada tutaj 43,8% udziału. Najlepiej sprzedającym się autokarem w I połowie 2010 r. został Mercedes-Benz Tourismo, którego polscy przewoźnicy zakupili łącznie 16 egzemplarzy. Prognozowany poziom sprzedaży autobusów turystycznych na koniec 2010 r. to ok. 160 pojazdów, co oznacza powrót do średniego poziomu z lat 2005 – 2008.

Od 2010 r. firma JMK wprowadziła do swoich statystyk dodatkowy segment –minibusów. Dzięki temu obraz polskiego rynku autobusowego jest teraz jeszcze bardziej przejrzysty i co ważne –lepiej porównywalny z naszymi sąsiadami. Łącznie w I połowie br. zakupiono tutaj 60 tego typu pojazdów –o 21 mniej niż przed rokiem (- 25,92%). Jak na razie zdecydowanie przewodzi tutaj firma CMS Auto, które zajmuje się zabudową minibusów –najczęściej na bazie furgonów Mercedes-Benz Sprinter. Drugim ważnym graczem jest tutaj Kapena, która jak na razie zdecydowanie ograniczyła swoją sprzedaż. W kolejnych miesiącach br. firma JMK zamierza wprowadzać tutaj kolejnych producentów minibusów kategorii M3, których w Polsce jest przynajmniej kilkunastu. To można powiedzieć nasza narodowa specjalizacja. Najlepiej sprzedającym się autobusem międzymiastowym w I połowie 2010 r. został CMS / Mercedes-Benz Sprinter 519CDI, którego polscy przewoźnicy zakupili łącznie 31 egzemplarzy.

Więcej informacji na http://infobus.pl/rynek/full/analizy_jmk.html

Tabela 1. Polski rynek autobusów I połowie 2010 r.

źródło: JMK analizy rynku transportowego