Polski rynek autobusów w I połowie 2008 r.

W I połowie 2008 roku sprzedano w naszym kraju 590 autobusów powyżej 8 ton dopuszczalnej masy całkowitej –to o 64 szt. mniej niż rok wcześniej (- 9,78%). Spadek dotknął najważniejsze segmenty naszego rynku –poza autobusami turystycznymi i szkolnymi.
Miejskie ciągną
Po I połowie br. najważniejszym segmentem polskiego rynku autobusów jest stale segment pojazdów miejskich. W tym roku sprzedano tutaj 312 pojazdów o masie powyżej 8 ton DMC –czyli o 70 egzemplarze mniej niż przed rokiem (- 18,32%). Odnotowany spadek to efekt przede wszystkim zrealizowania w pierwszej połowie zeszłego roku kontraktu na dostawę 150 autobusów Solaris Urbino 12/18 dla MZA Warszawa. Jak pamiętamy kontrakt ten przeciągną się z II połowy 2006 r. i stąd ta statystyczna różnica.
Największe zamówienia w I połowie 2008 r. zostały zrealizowane przez: MZA Warszawa (zakup 30 szt. Jelczy M121I z puli 50 zamówionych) oraz firmy prywatne w tym: Mobilis do obsługi linii w Warszawie –64 szt. (31 szt. Autosanów H7-20MB klasy mini oraz 33 szt. Jelczy M083C);PKS Grodzisk Maz. –42 szt. Scania OmniCity;ITS Michalczewski do obsługi linii w Radomiu –27 szt. Solarisów Urbino 12 i Mobilis do obsługi linii w Krakowie –26 szt. w tym 16 szt. Irisbus Citelis 12 i 10 szt. Solarisów Urbino 18. Po połączeniu kontraktów Mobilis okazuje się, że ten przewoźnik z Izabelina, należący do izraelskiego holdingu zajmuje zdecydowane pierwsze miejsce pod względem zakupów nowego, miejskiego taboru –80 szt. Zresztą czołówka tegorocznych odbiorców w tym segmencie również skłania do refleksji nad zmianą struktury odbiorców nowych autobusów miejskich w Polsce.
Lista rankingowa. Zdecydowane pierwsze miejsce w segmencie autobusów miejskich po I połowie 2008 r. zajmuje Solaris z wynikiem 111 sprzedanych autobusów. Drugie miejsce objął Jelcz (73 szt.), a trzecie –Scania (50 szt.) Patrząc na listę kontraktów do zrealizowania w II połowie roku można przypuszczać, że przewaga Solarisa nad resztą stawki będzie rosnąć. Lider ma przed sobą do realizacji serię dużych zamówień –m.in. dla MPK Łódź, ZKM Gdańsk, PKM Gliwice i MPK Lublin. One pozwolą firmie utrzymać bezpieczny dystans od głównego tegorocznego konkurenta polskiego producenta –Mercedesa. Niemiecka marka reprezentowana w naszym kraju przez EvoBus Polska ma dobry początek roku. Po strategicznym zwycięstwie we Wrocławiu (zamówienie na dostawę 100 autobusów) oraz kontraktach z Bydgoszczy, Częstochowy, Katowic, Bielsko-Białej staje się drugim, najważniejszym graczem na rynku autobusów miejskich.
Biorąc pod uwagę liczbę ogłoszonych i planowanych zamówień –poziom sprzedaży w tej kategorii będzie od 5 do 10% wyższy od zeszłorocznego, kiedy sprzedano łącznie 672 autobusy miejskie.

Dobry rok dla szkolnych
W I połowie br. dostarczono 22 autobusy szkolne (o masie powyżej 8 ton DMC) –to o 20 sztuk więcej niż przed rokiem. Wszystkie reprezentowały ten sam model –Kapena Tema. Wszystko wygląda jednak na to, że to koniec tegorocznej dominacji słupskiego producenta w tym segmencie. Tegoroczny przetarg Ministerstwa Edukacji i Sportu na dostawę 65 pojazdów tego typu wygrały Polskie Autobusy z konstrukcją Autosan A0909LS. Procedura przetargowa nie została jednak jeszcze zakończona. Po podpisaniu umowy Autosan będzie miał 90 dnia na produkcję gimbusów, czyli powinny one dotrzeć do gmin na początku roku szkolnego.

Bieda w PKS-ach

W I połowie br. spadek sprzedaży dotknął także drugi, najważniejszy segment autobusowego rynku –kategorię autobusów międzymiastowych, gdzie dostarczono łącznie 159 pojazdów o masie powyżej 8 ton DMC –o 28 mniej niż rok temu (- 14,97%). To efekt negatywnego trendu utrzymującego się już od dłuższego czasu w tym segmencie. Warto podkreślić, że spadek sprzedaży w tym segmencie w tym roiku miał miejsce mimo realizacji dużego kontraktu dla Głównej Komendy Policji. Odebrała ona łącznie 71 autobusów, w tym 46 szt. pojazdów dostarczyła Kapena, a 25 szt. –Autosan. I to właśnie zamówienie ustawiło podział międzymiastowego rynku w I połowie br. Prowadzi Autosan, ale tuż za nim jest Kapena. Podstawową przyczyną spadku sprzedaży autobusów międzymiastowych jest coraz gorsza kondycja przedsiębiorstw PKS –cały czas głównych przewoźników w komunikacji regionalnej, jak i głównych odbiorców autobusów międzymiastowych. Firmy te borykają się z następującymi problemami:

– coraz większą konkurencją ze strony małych firm transportowych;

– nieuczciwą konkurencją ze strony części przewoźników, wykonujących regularną komunikację pod pozorem tzw. przewozów okazjonalnych i tym samym unikających opodatkowania;

– zwiększeniem się obszarów działania wokół miast komunikacji miejskiej wspomaganej finansowo przez miasta i okoliczne gminy;

– nieterminowym regulowaniem należności z tytułu honorowania ulg;

To prowadzi do zmniejszenia możliwość zakupu nowego taboru z nadwyżek finansowych uzyskiwanych na rentownych liniach lub innej działalności. Oczywiście do tego trzeba doliczyć nikłą umiejętność przekonywania pasażerów do swojej oferty oraz niezrozumiały brak wspólnego rozkładu połączeń przedsiębiorstw PKS czy też wspólnego biletu. W efekcie tracą one świetny atut w postaci ogólnopolskiej sieci połączeń i na własne życzenie schodzą do poziomu regionalnego rynku, gdzie nie najlepiej radzą sobie z konkurencją.  Jak będzie dalej? –naprawdę ciężko tutaj wyrokować i zdaje się , ze ciężar zakupów nowych autobusów międzymiastowych przechyla się w kierunku administracji rządowej i prywatnych przewoźników.

Zbrojenia przed sezonem
W I połowie br. nastąpił dynamiczny wzrost sprzedaży w segmencie autobusów turystycznych, gdzie łącznie dostarczono 97 autokarów o masie powyżej 8 ton DMC –czyli o 14 szt. więcej niż rok temu (+ 16,86%). Ciekawie tutaj prezentuje się lista rankingowa, gdzie do gry –po wymianie oferty produkcyjnej –wrócił Mercedes-Benz, który bezpośrednio konkuruje tutaj z zeszłorocznym liderem –Scanią. Trzecia jest VDL Bova. O ostatecznym podziale tego segmentu rynku zadecydują najbliższe miesiące –ostatnie wakacyjne zamówienia w lipcu, a potem jesienne korekty tabory przed sezonem zimowym. Naszym zdaniem poziom sprzedaży autobusów turystycznych powinien zakończyć się w tym roku na podobnym poziomie jak w 2007 r., czyli będzie oscylować pomiędzy 150 a 160 szt.

Tabela. Krajowa sprzedaż autobusów o masie powyżej 8 t DMC w I połowie 2008 i 2007 r.