Polski rynek autobusów w I kwartale 2010 r.

Początek roku przyniósł lekki wzrost sprzedaży nowych autobusów w Polsce. Krajowi przewoźnicy zakupili łącznie 184 autobusy o dopuszczalnej masie powyżej 5 ton, czyli o 22 szt. więcej niż w I kwartale 2009 r. (+ 13,58%). Oczywiście ten pozytywny wynik jak najbardziej cieszy, jednak trzeba od razu zaznaczyć, że ten poziom jest znacząco niższy od rezultatów osiąganych w latach 2006 –2008, gdzie średnio w ciągu pierwszych trzech miesięcy roku kupowano ok. 291 pojazdów. Dlatego można powiedzieć, że odnotowany po I kwartale lekki wzrost sprzedaży jest pierwszym sygnałem powolnego wychodzenia rynku z „kryzysowego dołka”, jednak do normalnej kondycji jeszcze dużo mu brakuje.

Czy na koniec roku sprzedaż autobusów będzie wyższa od zeszłorocznego poziomu? Tak –jeżeli tylko wszystkie aktualnie ogłoszone przetargi zostaną zrealizowane do końca roku, a przede wszystkim kontrakt na 70. pojazdów przegubowych dla MZA Warszawa. Wówczas mamy realne szanse nawet na kilkunastoprocentowy wzrost w porównaniu z 2009 r. „Autobusowym orężem”w walce z kryzysem są przede wszystkim kontrakty na dostawy autobusów miejskich ogłaszane w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych 2007-2013. Po drugie: jesienią odbędą się wybory samorządowe, które zawsze miały pozytywne przełożenie na krzywą sprzedaży autobusów miejskich. I po trzecie: od grudnia 2009 r. zaczęła w Polsce obowiązywać unijna dyrektywa w sprawie organizacji transportu zbiorowego, która znacząco zliberalizuje rynek przewozów miejskich, co z kolei powinno przełożyć się na większą liczbą zamawianych nowych autobusów. W efekcie spodziewamy się, że w 2010 r. polski rynek wchłonie ok. 1100 nowych autobusów, w tym ok. 650 autobusów miejskich. To o 15% więcej niż w 2009 r. Takie są optymistyczne prognozy.

Po pierwszym kwartale br. liderem rynku autobusowego w Polsce została firma Solaris Bus &Coach. Przy sprzedaży 108. pojazdów udział producenta z Bolechowa osiągnął historyczny poziom aż 58% w całym rynku, a na dalekim drugim miejscu uplasowała się firma CMS z 23 minibusami (12,5%). Trzecie miejsce to ex aequo: Autosan i Scania z 11 autobusami (6%). Po trzech miesiącach br. stratę sprzedaży w porównaniu z wynikami za 2009 r. odnotowały firmy: CMS (- 2 szt.), Autosan (- 2 szt.), Temsa (- 2 szt.), MAN (- 3 szt.), Kapena (- 13 szt.) i Solbus (- 22 szt.) Identyczny poziom osiągnęła Scania (11 szt.), a lepszym rezultatem niż przed rokiem mogą pochwalić się producenci: Solaris (+ 56 szt.), SOR (+ 6 szt.), Setra (+ 3 szt.), MAZ (+ 1 szt.), Mercedes-Benz (+ 1 szt.), VDL (+ 1 szt.) i Volvo (+ 1 szt.) Najlepiej sprzedającym się autobusem w I kwartale br. został miejski Solaris Urbino 12, którego polscy przewoźnicy zakupili łącznie 49 egzemplarzy.

W I kwartale 2010 r. największy wzrost sprzedaży odnotowaliśmy w kategorii autobusów miejskich, gdzie dostawy zwiększyły się w porównaniu z analogicznym okresem 2009 r. o 54 szt. (+ 80,59%). Łącznie polscy przewoźnicy zakupili 121 tego typu pojazdów. Liderem w tym segmencie jest oczywiście Solaris z rekordowym udziałem aż 89,3%! Tego jeszcze nikt nie osiągnął. Drugie miejsce zajmuje Irisbus z sumą 6. sprzedanych pojazdów. Najlepiej sprzedającym się autobusem miejskim w I kwartale 2010 r. został Solaris Urbino 12 (49 szt.) a tuż zanim uplasował się Urbino 18 (47 szt.). Jak widać przewaga tutaj Solarisa jest miażdżąca.

 

W 2009 i na początku 2010 r. rząd nie ogłosił żadnego przetargu na dostawę nowych autobusów szkolnych. Pytana o tą sprawę wiceminister edukacji Krystyna Szumilas powiedziała, że kryzys zmusił rząd do ograniczenia wydatków i dlatego MENiS nie zamówi kolejnych pojazdów.

Przypomnijmy, że w ramach ostatnich rządowych zamówień gimbusów (w 2008 r.), po raz pierwszy w historii kontrakt Ministerstwa Edukacji i Sportu wygrała firma Kapena ze Słupska. Otrzymała wówczas zamówienie na 21 autobusów, natomiast drugie zamówienie, na dostawę 65 pojazdów szkolnych trafiło do Polskich Autobusów i Autosana. W 2008 r. ministerstwo zakupiło razem 96 gimbusów, a łącznie w latach 2001-2008 MEN odebrał 934 autobusy szkolne.

W segmencie autobusów międzymiastowych odnotowaliśmy w pierwszym kwartale br. bardzo wyraźny spadek sprzedaży –aż o 27 szt. (-65,85%) w porównaniu z analogicznym okresem w 2009 r. Osiągnięty poziom zaledwie 14. pojazdów to najgorszy, kwartalny wynik odgotowany w tej kategorii od 10 lat. Tak niski popyt to m.in. efekt załamania się zakupów nowych pojazdów przez przedsiębiorstwa PKS;braku zamówień na autobusy międzymiastowe przez jednostki administracji centralnej oraz preferowania minibusów przez prywatnych przewoźników regionalnych. Ponadto zdecydowanie najczęściej w tym segmencie kupuje się wieloletnie używane autobusy, które tymczasowo „łatają dziury”w wysłużonym już mocno taborze. Mamy wielką nadzieję, że przygotowywana w Sejmie ustawa o transporcie publicznym to zmieni i wprowadzi wzorem rynku miejskiego przetargi na obsługę linii. Wówczas ten segment powinien odżyć i stać się jednym ze strategicznych filarów autobusowej sprzedaży, tak jak to jest np. w Czechach czy na Słowacji.

W 2009 r. liderem segmentu międzymiastowego został Autosan, który w tym roku mocno konkuruje tutaj z czeskim SOR-em, który głównie nastawia się na dostawy nowych pojazdów dla polskich oddziałów koncernu Veolia Transport. Najlepiej sprzedającym się autobusem międzymiastowym w I kwartale 2010 r. został Autosan A0909L, którego polscy przewoźnicy zakupili łącznie …6 egzemplarzy.

W I kwartale 2010 r. segment autobusów turystycznych odnotował wzrost spadek sprzedaży w porównaniu z sytuacją sprzed roku. Łącznie polscy przewoźnicy zakupili 25 autokarów, czyli o 8 szt. (+ 47,05 %) więcej niż przed rokiem. To oznacza, że biura podróży i firmy transportowe stopniowo wychodzą z kryzysu i zaczynają ruszać z większymi inwestycjami. Po zeszłorocznych zawirowaniach mamy nareszcie prawdziwe przygotowania do nadchodzącego sezonu wakacyjnego.

W rankingu turystycznych producentów pierwsze miejsce zajmuje Scania, a drugie –Mercedes-Benz, który łącznie z drugą marką koncernu Daimler Buses –Setrą posiada tutaj 40% udziału. Najlepiej sprzedającym się autokarem w I kwartale 2010 r. został Mercedes-Benz Tourismo, którego polscy przewoźnicy zakupili łącznie 7 egzemplarzy.

Od 2010 r. firma JMK wprowadziła do swoich statystyk dodatkowy segment –minibusów. Dzięki temu obraz polskiego rynku autobusowego jest teraz jeszcze bardziej przejrzysty i co ważne –lepiej porównywalny z naszymi sąsiadami. Jak na razie zdecydowanie przewodzi tutaj firma CMS Auto, które zajmuje się zabudową minibusów –najczęściej na bazie furgonów Mercedes-Benz Sprinter. Drugim ważnym graczem jest tutaj Kapena, która jak na razie rozkręca swoją tegoroczną sprzedaż. W kolejnych miesiącach br. firma JMK zamierza wprowadzać tutaj kolejnych producentów minibusów kategorii M3, których w Polsce jest przynajmniej kilkunastu. To można powiedzieć nasza narodowa specjalizacja. Najlepiej sprzedającym się autobusem międzymiastowym w I kwartale 2010 r. został CMS / Mercedes-Benz Sprinter 519CDI, którego polscy przewoźnicy zakupili w łącznie 12 egzemplarzy.

Tabela 1. Polski rynek autobusów I kwartale 2010 r.

źródło: JMK analizy rynku transportowego