Polski rynek autobusów w I kwartale 2009 r.

W pierwszym kwartale 2009 roku sprzedano w Polsce zaledwie 162 autobusy o dopuszczalnej masie powyżej 3,5 ton, czyli aż o 173 szt. mniej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku (- 51,64%). To najgorszy wynik od 8 lat, jaki odnotowaliśmy na polskim rynku autobusów w ciągu trzech pierwszych miesięcy roku. Spadek sprzedaży autobusów w I kwartale br. odnotowano we wszystkich segmentach rynku. Największy –w kategorii autobusów miejskich, gdzie dostawy zmniejszyły się aż o 91 szt. (- 57,23%) w porównaniu z analogicznym okresem 2008 r. Przypomnijmy, że ten segment odnotował w zeszłym roku najlepszy rezultat w swojej historii –899 sprzedanych pojazdów, co oznaczało wzrost o 200 szt. z 2007 rokiem. Dlatego w tym roku spodziewaliśmy się korekty sprzedaży autobusów miejskich, jednak rzeczywista skala spadku, odnotowana po I kwartale, jest zaskakująca silna. Dodatkowo warto wziąć pod uwagę fakt, że zdecydowana większość sprzedanych w tym roku 68 miejskich autobusów to kontynuacja zeszłorocznych zamówień. Oczywiście nowe przetargi są cały czas ogłaszane –aktualnie gwarantują one tegoroczne dostawy na poziomie ok. 200 szt. Do tego trzeba doliczyć drugą transzę zeszłorocznego kontraktu MPK Wrocław, czyli 32 szt. Mercedesów Citaro. Dodatkowo 8 maja ZTM Warszawa powtórzył przetarg na obsługę linii, który przewiduje zakup 50. nowych pojazdów. Kolejne zamówienia mogą przyjść ze strony MZA Warszawa, które co jakiś czas ogłaszają plan zakupu ponad 300 autobusów. Jednak jak na razie brakuje tutaj konkretnej decyzji. Bliższe wydają się plany zakupu 20 autobusów przegubowych ze środków własnych MZA. Co znamienne w tym roku –mają być one wyposażone w automatyczny system przeciwpożarowy.

Generalnie przewidujemy, że polski rynek autobusów miejskich wchłonie w całym 2009 roku ok. 550 pojazdów, czyli o prawie 40% mniej niż w 2008 r. Po pierwszym kwartale br. liderem segmentu miejskiego, jaki całego rynku autobusowego w Polsce jest firma Solaris Bus &Coach. Najlepiej sprzedającym się autobusem miejskim po 3 miesiącach br. został Solaris Urbino 18.

W segmencie autobusów międzymiastowych odnotowaliśmy po I kwartale br. spadek o 74 szt. (- 49,0%) w porównaniu z analogicznym okresem 2008 roku. To i tak dobry wynik biorąc pod uwagę fakt, że to właśnie w tym okresie zeszłego roku Kapena realizowała rekordowo duże kontrakty dla Komendy Głównej Policji. Tegoroczne cięcia w budżecie powodują, że raczej nie ma szans na szersze zakupy autobusów międzymiastowych przez jednostki administracji rządowej, co może znacząco odbić się na ogólnym poziomie sprzedaży. Przypomnijmy, że w zeszłym roku różnego rodzaju rządowe agendy zakupiły 116 autobusów międzymiastowych. Dla porównania przedsiębiorstwa PKS, które jeszcze dwa lata temu miały dominującą pozycję wśród odbiorców tego typu autobusów zamówiły zaledwie 110 szt. Reszta dostaw przypadła prywatnym przewoźnikom oraz grupie Veolia Transport.

Prognozowanie poziomu sprzedaży dla tego segmentu rynku jest niezwykle trudne. Stosunkowo mała pula dostaw podlega tutaj ustawie o zamówieniach publicznych, a najwięcej pojazdów międzymiastowych kupują prywatni przewoźnicy. Możemy tylko przyjąć, że w tym roku zabraknie rządowych zakupów, co przy pogarszającej się sytuacji w przedsiębiorstwach PKS powinno skutkować zmniejszeniem się poziomu sprzedaży na koniec roku do poziomu ok. 380 szt. Aktualnie po trzech miesiącach br. w tej kategorii prowadzi firma CMS Auto, sprzedająca minibusy na bazie furgonów Mercedes-Benz Sprinter. I to własnie tego typu pojazd został najlepiej sprzedającym się autobusem międzymiastowym po I kwartale br.

Niestety wygląda na to, że w tym roku Ministerstwo Edukacji nie ogłosi przetargu na dostawę nowych autobusów szkolnych. Pytana o tą sprawę wiceminister edukacji Krystyna Szumilas powiedziała, że kryzys zmusił rząd do ograniczenia wydatków i na razie MENiS nie rozpocznie procedury kolejnych zakupów. Przypomnijmy, że w zeszłym roku po raz pierwszy w historii kontrakt Ministerstwa Edukacji i Sportu na dostawę gimbusów wygrała firma Kapena ze Słupska. Otrzymała ona pierwsze zamówienie na 21 autobusów , natomiast drugie zamówienie, na dostawę 65 pojazdów szkolnych, trafiło do Polskich Autobusów i Autosana. W tym roku te firmy raczej nie mogą liczyć na MEN.

Segment autobusów turystycznych odniósł najmniejsze straty po I kwartale br. ze wszystkich kategorii polskiego rynku autobusów. Łącznie w tym okresie zakupiono 17 autokarów, czyli o 5 szt. (- 22,72%) mniej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. To oznacza, że przewoźnicy wstrzymują się z jeszcze z większymi inwestycjami, albo mają problemy z ich sfinansowaniem. Jednak w opinii sprzedawców, po pierwszych „kryzysowych”miesiącach roku, firmy już tak panicznie nie obawiają się recesji i zaczynają regularne przygotowania do sezonu. Wysoki kurs euro powoduje, że w tym roku powinna dobrze funkcjonować turystyka przyjazdowa, a spadek liczby podróżnych korzystających z linii lotniczych powinien choć częściowo zasilić regularne, międzynarodowe połączenia autokarowe. To z kolei powinno skutkować inwestycjami w nowy, komfortowy tabor. Czy tak właśnie będzie –przekonamy się o tym już w lipcu, kiedy skończą się ostatnie przedsezonowe zakupy, a nowe autokary zaczną pracować na siebie.

Spodziewamy się, że na koniec 2009 roku poziom sprzedaży nowych autokarów powróci do poziomu z lat 2002-2004, kiedy polscy przewoźnicy kupowali średnio po 120-130 egz. w skali roku. To oznaczałoby znaczący spadek (o ok. 35%) w porównaniu z zeszłym rokiem, kiedy sprzedano łącznie 182 autobusy turystyczne. Wówczas jednak zakupom zdecydowanie sprzyjał niski kurs euro, czego w tym roku brakuje. W rankingu producentów w tym segmencie pierwsze miejsce po I kwartale br. zajmuje Scania Polska, a najlepiej sprzedającym się autokarem jest z kolei Mercedes-Benz Tourismo 15 RHD.

Na zakończenie warto jeszcze kilka słów poświęcić ogólnej prognozie dla polskiego rynku. Łącznie na koniec 2009 r. spodziewamy się sprzedaży na poziomie 1050-1100 autobusów. Czyli po rewelacyjnych latach 2006-2008, kiedy polscy przewoźnicy kupowali odpowiednio 1311;1300 i 1749 autobusów –nadszedł „chudszy”rok. Wracamy do poziomu sprzedaży z lat 2001-2005 i miejmy nadzieję, że ten kryzysowy czas będzie tylko chwilowy załamaniem koniunktury i w 2010 r. –wraz z realizacją kolejnych unijnych projektów w ramach Program Rozwoju Polski Wschodniej czy Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko –ponownie na polski rynek autobusowy wróci hossa.

 

Polski rynek autobusów po I kwartale 2009 r.

Lp	MARKA Producent / Przedstawiciel / Importer	01-03. 2009	udział	01-03. 2008	udział
1	SOLARIS Solaris Bus &Coach	52	32,10%	37	11,04%
2	CMS CMS Auto	25	15,43%	37	11,04%
3	SOLBUS FA Solbus	23	14,20%	16	4,78%
4	KAPENA-IRISBUS Kapena S.A.	20	12,35%	64	19,10%
5	AUTOSAN Polskie Autobusy	13	8,02%	55	16,42%
6	SCANIA Scania Polska	11	6,79%	29	8,66%
7	inni	18	11,11%	97	28,96%
∑	Razem	162	100,00%	335	100,00%

źródło: JMK analizy rynku transportowego