Polski rynek autobusów w 2011 roku

W 2011 roku odnotowaliśmy wzrost sprzedaży nowych autobusów w Polsce. I to aż o 28%! Krajowi przewoźnicy zakupili łącznie 1377 autobusów o dopuszczalnej masie powyżej 3,5 ton, czyli o 305 szt. więcej niż rok wcześniej.

Wyraźny wzrost sprzedaży nowych autobusów w Polsce to efekt przede wszystkim doskonałej koniunktury panującej w segmencie autobusów miejskich, gdzie licznie realizowane projekty inwestycyjne pozwoliły na szeroką wymianę taboru. W tej kategorii zanotowaliśmy aż 32-procentowy wzrost dostaw w porównaniu z 2010 r., co pozwoliło osiągnąć rekordowy poziom 927 sprzedanych autobusów. Dobra sytuacja panuje także w pozostałych segmentach rynku:

– międzymiastowym, gdzie nareszcie został zatrzymany kilkuletni trend spadkowy i w 2011 roku zakupiono o 22% więcej autobusów niż rok wcześniej –głównie za sprawą zamówień firmy Mobilis, która rozpoczęła realizację pakietu inwestycyjnego w zakupionych od MSP PKS-ach;

– turystycznym, w którym po raz pierwszy raz w historii zrealizowano jednorazowe zamówienie na dostawę 30 autokarów (dla firmy PolskiBus), co zdecydowanie odbiło się całorocznym wyniku –o 31,2% lepszym niż przed rokiem;

– minibusów , gdzie podobnie jak w segmencie międzymiastowym pozytywny bilans (+ 15,43% w porównaniu do 2010 r.) zawdzięczamy inwestycjom firmy Mobilis i to zarówno w autobusy przeznaczone do obsługi linii miejskich , jak i regionalnych.

Jedynym wyjątkiem na tym optymistycznym obrazie polskiego rynku autobusowego jest segment pojazdów szkolnych. W 2011 roku nie sprzedano ani jednego gimbusa, podczas gdy rok wcześniej gminy zamówiły 3 egzemplarze.

Miejskie rozdanie

Aż 67% wszystkich sprzedanych w zeszłym roku autobusów należało do kategorii miejskiej. Wynik 927 sprzedanych tutaj pojazdów jest najlepszy w historii i pobił nawet dotychczasowy rekord z 2008 r., kiedy polscy przewoźnicy zakupili 887 szt. miejskich autobusów. Tak dokonały rezultat to przede wszystkim efekt gigantycznego kontraktu dla Warszawy (nazwanego też „kontraktem stulecia”), w ramach którego MZA Warszawa odebrały 168 autobusów. Dodatkowo firma Mobilis zakupiła 33 pojazdu do obsługi stołecznych linii, co zapewniło Warszawie zdecydowane pierwsze miejsce w zakresie odnowy miejskiej floty. Łącznie w 2011 r. na stołeczne ulice trafiło 201 nowych autobusów! Ostateczna lista rankingowa pod kątem zrealizowanych taborowych inwestycji wyglądała w zeszłym roku następująco:

1. MZA Warszawa –168 autobusów, w tym 148 marki Solaris i 20 szt. marki Solbus;
2. MPK Poznań –59 autobusów marki Solaris;
3. ZTM Lublin –47 autobusów, w tym 20 marki Autosan i 27 marki Mercedes-Benz;
4. MPK Łódź –45 autobusów marki Solaris;
5. UM Białystok –36 autobusów marki Solaris;
6. Mobilis Warszawa –33 autobusy marki Solaris;
7. PKS Bielsko-Biała (Powiat Bielski) –31 autobusów marki Autosan;  
8. MPK Kraków –31 autobusów, w tym 16. marki Mercedes-Benz, 13 marki Solaris i jeden marki Autosan;
9. PKM Katowice –25 autobusów marki Mercedes-Benz;
10. ZKM Gdańsk –22 autobusy marki Mercedes-Benz.
Tytuł najlepiej sprzedającego się autobusu miejskiego w Polsce w 2011 roku zdobył Solaris Urbino 18 z wynikiem 233 szt. ( w tym 4 szt. w wersji hybrydowej)

Jaki już wspomnieliśmy także pozostałe segmenty na polskim rynku osiągnęły w 2011 roku pozytywne wyniki:

– w segmencie autobusów międzymiastowych sytuacja jest zdecydowanie lepsza niż przed rokiem. Zanotowaliśmy tutaj sprzedaż 114 pojazdów (+ 22,58%), z czego najwięcej autobusów dostarczył Autosan (54,4% udziałów), IVECO (21,9%) i SOR (12,3% udziałów) i w zasadzie tylko ten trzy firmy obsługują ten segment rynku w Polsce. Z większych kontraktów warto odnotować tutaj dostawy autobusów do przewozu więźniów marki Autosan (15 szt.) oraz pojazdów IVECO Irisbus typu Crossway dla firmy Mobilis. Warto też zwrócić uwagę, że w tym roku po raz pierwszy polscy klienci inwestują w autobusy lokalne z obniżonym wejściem do obsług podmiejskich i regionalnych połączeń. Pierwsze zakupione tego typu konstrukcje to SOR CN8,5/9,5/12 oraz Solbus SN11L dla PKS Rzeszów. Pod tym względem powoli gonimy m.in. naszych południowych sąsiadów. Tytuł najlepiej sprzedającego się autobusu międzymiastowego w Polsce w 2011 roku zdobył Irisbus Crossway 10,6M z wynikiem 24 szt.

– w segmencie autobusów turystycznych nastąpił wzrost sprzedaży o 39 szt. (+ 31,2%). To doskonały rezultat, który z jednej strony jest efektem przedsezonowych inwestycji polskich firm w nowoczesny tabor (szersze zakupy przeprowadzili m.in. tacy przewoźnicy jak: Sindbad, Bomatur, Almabus, Zawadzkie, Agat), zaś z drugiej startem platformy PolskiBus.com, która zakupiła aż 30 piętrowych autobusów Van Hool TD 921 Altano (18 szt. w I połowie roku i 12 szt. w II połowie roku). W 2012 r. przewidziany jest odbiór kolejnych 38 autokarów tej marki. Dodatkowo w tym roku spodziewamy się zakupu 27 autobusów marki Setra pod kątem obsługi transportowej EURO 2012 realizowanej przez polskie konsorcjum firm Sinbad i Raf Trans. Liderem tego segmentu w 2011 roku został tradycyjnie Mercedes-Benz (23,8% udziałów), który wyprzedził „polskiego debiutanta”Van Hool-a oraz siostrzaną markę –Setra. Tytuł najlepiej sprzedającego się autobusu turystycznego w Polsce w 2011 roku zdobył TD921 Altano z wynikiem 30 szt.

– w segmencie minibusów odnotowaliśmy wzrost sprzedaży o 23 szt. (+ 15,43%) do poziomu 172 egz. To m.in. efekt dostaw minibusów marki IVECO Irisbus Daily –w tym także w wersji miejskiej Urby –dla grupy transportowej Mobilis. Tytuł najlepiej sprzedającego się minibusa w Polsce w 2011 roku zdobył Mercedes-Benz Sprinter 519 CDI z zabudową CMS Auto z wynikiem 67 szt.

– w segmencie autobusów szkolnych cały czas panuje cisza. Ten kto miał nadzieję, że przed wyborami coś się tutaj ruszy, jak na razie może czuć się zawiedziony. Aktualnie gminy notorycznie wyprzedają darowane im przed laty gimbusy i nie przeprowadzają żadnych inwestycji w nowy tabor. Kontrole przeprowadzane przez ITD wskazują na coraz gorszy stan pojazdów, którymi dzieci są wożone do szkół.

 

Podsumowując –osiągnięty w 2011 r. rezultat to najwyższy punkt na fali wznoszącej sprzedaż autobusów w Polsce po „kryzysowym dołku”z 2009 roku. Niestety, unijne projekty się kończą, co oznacza „chude lata”dla polskiego rynku. Jeszcze w przyszłym roku nie będzie to tak odczuwalne, gdyż wiele realizowanych obecnie kontraktów obejmuje rok 2012, a nawet rok 2013, jednak tak dobra sytuacja jak w 2011 roku szybko się nie powtórzy. Dlatego musimy cierpliwie poczekać na kolejną turę pieniędzy z Programów Regionalnych i Infrastrukturalnych, które ruszą w latach 2014 –2020. Biorąc pod uwagę obecny stan miejskich finansów oznacza to czas ograniczenia taborowych inwestycji i mocne zaciskanie pasa. Z naszych prognoz wynika, że w roku 2012 zostanie sprzedanych ok. 1100 szt. wszystkich autobusów (czyli o ok 20% mniej niż w 2011 roku), a w strategicznym miejskim segmencie osiągniemy pułap ok 550 –650 szt. Na chwilę obecną na 2012 rok już jest zakontraktowanych 171 autobusów, co daje producentom komfortowe warunki wejścia w nowy rok.

W 2011 r. niekwestionowanym liderem autobusowego rynku w Polsce jest Solaris Bus &Coach. Dzięki sprzedaży aż 493. pojazdów (+ 25,76%) marka osiągnęła udział w rynku poziomie 35,8%, w tym 53% w segmencie miejskim. To prawie identyczne wyniki jak osiągnięte rok wcześniej, co oznacza stabilną sytuację i umiejętność wykorzystania prawie wszystkich większych zamówień ogłaszanych w naszym kraju. W nowy rok firma wchodzi z realizacją dużych kontraktu m.in. dla Krakowa, Poznania i Białegostoku.

Na drugim miejscu w rankingu –z wynikiem 189. sprzedanych autobusów (+ 56%) –uplasowała się marka Mercedes-Benz, która może zaliczyć rok 2011 (podobnie zresztą jak poprzedni) do wyjątkowo udanych. Firma dostarczyła 150 miejskich pojazdów do swoich strategicznych klientów, czyli m.in. Katowic, Lublina, Bydgoszczy, Gdańska, Zielonej Góry, Bielsko-Białej i Kielc.

Na trzeciej pozycji znajduje się Autosan, który głównie dzięki kontraktowi dla Powiatu Bielskiego oraz unijnemu zamówieniu ZTM Lublin osiągnął dobry wynik 147. sprzedanych autobusów (+ 54,72%), w tym aż 85 szt. w wersji miejskiej. Jak na firmę, która jeszcze kilka lat temu specjalizowała się głównie w segmencie międzymiastowym to radykalna zmiana. Producent z Sanoka dostarczył autobusy ZTM Lublin oraz do takich miast jak: Świdnica, Żagań, Kraśnik i Elbląg. To pierwszy prawdziwie miejski rok w historii Autosana i koniec kilkuletniego spadku sprzedaży firmy na krajowym rynku.

Wymienioną trójkę producentów goni IVECO Irisbus, CMS oraz MAN. W dalszej części rynkowego rankingu mamy takie firmy jak: Scania, Solbus, SOR, Setra, Van Hool, VDL, MAZ, Otokar, Volvo, Isuzu i AMZ.

 

Tabela 1. Polski rynek autobusów w 2011 r.

źródło: JMK analizy rynku transportowego