Polski rynek autobusów po trzech kwartałach 2008 r.

W ciągu trzech kwartałów 2008 roku sprzedano w naszym kraju łącznie 1051 autobusów o dopuszczalnej masie powyżej 3,5 ton, czyli o 90 szt. więcej niż rok wcześniej (+ 9,36%). To najlepszy wynik od 7 lat.

Zdecydowany wpływ na tak dobry obraz polskiego rynku autobusów po 9 miesiącach br. ma segment autobusów miejskich, który notuje obecnie rekordowe w swojej historii wyniki. Spodziewamy się, że na koniec roku zostanie sprzedanych łącznie ok. 800 autobusów miejskich. Przypomnijmy, że pozytywny, wzrostowy trend w tym sektorze utrzymuje się od 2004 r., kiedy sprzedano tutaj zaledwie 308 pojazdów. To ponad dwa razy mniej niż obecnie.

Boom w sprzedaży autobusów miejskich ma również swoje odbicie w układzie poszczególnych producentów na rynku. Po trzech kwartałach br. zdecydowanie prowadzi Solaris Bus &Coach. Producent z Bolechowa skupił się wyłącznie na sprzedaży autobusów miejskich i na fali gwałtowanie rosnącego popytu na tego typu konstrukcje wyprzedził pozostałych konkurentów. Drugie miejsce w generalnej klasyfikacji zajmuje  firma Kapena, która dzięki rewelacyjnym wynikom z pierwszej połowy roku –m.in. wygrany przetarg dla MENiS i Policji –cały czas wyprzedza Autosana, który po trzech kwartałach br. uplasował się na trzeciej pozycji. Czwarte i piąte miejsce zajmują firmy EvoBus Polska i Scania Polska, które dzięki dobrym rezultatom w segmencie miejskim mocno awansowały w rankingu. Natomiast dopiero za nimi uplasowali się koleni polscy producenci: Jelcz, Solbus i AMZ. Pierwszy z nich znajduje się obecnie w bardzo ciężkiej sytuacji pod zarządem komisarycznym, natomiast dwaj pozostali działają głównie w segmencie międzymiastowym, który w tym roku charakteryzuje się słabym potencjałem.

Przewidujemy, że na zakończenie 2008 roku polski rynek autobusów osiągnie poziom ok. 1400 szt., czyli o ok. 8% więcej niż w ubiegłym roku. Wzrost nastąpi przede wysokim dzięki zwiększeniu sprzedaży autobusów miejskich, a także pojazdów szkolnych i turystycznych.

Po trzech kwartałach br. najważniejszym „kołem napędowym”polskiego rynku autobusów jest stale segment pojazdów miejskich. W tym roku sprzedano tutaj 579 autobusów –czyli o 17 egzemplarzy więcej niż przed rokiem (+ 3,02%). A przed nami jeszcze realizacja znaczącej części kontraktu dla Warszawy (łącznie 150 szt. autobusów marki Solaris). Ponadto na zamówione pojazdy czekają  jeszcze m.in. Kraków, Gdańsk, Toruń i Starachowice. Najwięcej autobusów miejskich po trzech kwartałach 2008 r. autobusów zakupiła prywatna firma Mobilis –łącznie 77 szt., w tym 54 egzemplarze Autosanów i Jelczy w ramach kontraktu warszawskiego oraz 26 pojazdów marek Solaris i Irisbus w ramach kontraktu krakowskiego. Drugie miejsce w tym rankingu zajął stołeczny przewoźnik MZA Warszawa (30 szt. Jelczy i 40 szt. Solarisów). Tuż za nim uplasowało się MPK Wrocław (68 szt. Mercedesów Citaro) oraz MPK Łódź (61 Solarisów). Stawkę najważniejszych odbiorców zamyka prywatna firma obsługujące warszawskie linie na zlecenie ZTM –PKS Grodzisk Maz. z wynikiem 52 szt. autobusów Scania OmniCity.

W rankingu producentów zdecydowane pierwsze miejsce w segmencie autobusów miejskich po 9 miesiącach 2008 r. zajmuje Solaris z wynikiem 579 szt. Przewidujemy, że na koniec roku firma odnotuje tutaj rekordowy udział na poziomie 54%. Drugie miejsce, po raz pierwszy w historii, objęła firma EvoBus Polska, która m.in. dzięki kontraktowi na sto Mercedesów dla Wrocławia stała się jednym z głównych graczy w tym segmencie rynku. Trzecie miejsce zajął Jelcz, który do końca br. realizuje wszystkie zawarte kontrakty. Później podwrocławska fabryka prawdopodobnie zakończy w ogóle produkcję i w ten sposób zniknie tak zasłużony dla polskiej motoryzacji producent autobusów.

Biorąc pod uwagę liczbę ogłoszonych i planowanych zamówień –poziom sprzedaży osiągnie prawdopodobnie poziom 800 autobusów, czyli będzie o około 15% wyższy od zeszłorocznego, kiedy sprzedano łącznie 672 miejskie autobusy.

W ciągu trzech kwartałów br. dostarczono 64 autobusy szkolne –to o 58 sztuk więcej niż przed rokiem. Warto pamiętać, że w zeszłym roku zakupiono łącznie tylko 33 gimbusy. To oznacza, że w tym roku sytuacja znacząco się poprawiła, ale do średniego poziomu zakupów z lat 2001-2004. rocznie, kiedy gminy odbierały po 150 pojazdów rocznie, jeszcze nam trochę brakuje. Warto podkreślić, ze w tym roku po raz pierwszy w historii kontrakt Ministerstwa Edukacji i Sportu na dostawę gimbusów wygrała firma Kapena ze Słupska. Otrzymała ona pierwsze zamówienie na 21 gimbusów, natomiast drugie zamówienie, na dostawę 65 pojazdów szkolnych, tradycyjnie już trafiło do Polskich Autobusów i Autosana. Wszystkie zakontraktowane gimbusy z Sanoka trafią do gmin do końca październiku br.

Po trzech kwartałach br. spadek sprzedaż odnotowaliśmy tylko w segmencie autobusów międzymiastowych, gdzie dostarczono łącznie 278 pojazdów –czyli o 7 szt. mniej niż rok temu (- 2,45%). Zmniejszenie dostaw w porównaniu z sytuacją sprzed roku nastąpiło mimo rekordowo dużego kontraktu dla Głównej Komendy Policji oraz autobusowych zamówień ze strony Wojska Polskiego i Straży Granicznej. Podstawową przyczyną spadku sprzedaży autobusów międzymiastowych jest coraz gorsza kondycja przedsiębiorstw PKS –cały czas głównych przewoźników w komunikacji regionalnej, jak i głównych odbiorców autobusów międzymiastowych. Firmy te borykają się z systematycznym spadkiem liczby pasażerów, w tym uczniów;znacznym wzrostem płac kierowców i wysokimi cenami ceną paliwa. Dodając do tego silną konkurencją i brak jasnych perspektyw przed zakładami jeszcze należącymi do Skarbu Państwa otrzymujemy w rezultacie dość czarny obraz rynku przewozów regionalnych. Przewidujemy, że na koniec roku odnotujemy tutaj ok. 10% spadek sprzedaży porównaniu z 2007 r., kiedy łączcie dostarczono 429 międzymiastowych autobusów.

W ciągu 9 miesięcy br. nastąpił dynamiczny wzrost sprzedaży w segmencie autobusów turystycznych, gdzie łącznie dostarczono 130 autokarów –czyli o 22 szt. więcej niż rok temu (+ 20,37%). Ten zaskakująco dobry wynik został osiągnięty w sytuacji, kiedy na skutek osłabnięcia kursu euro załamał się rynek turystyki przyjazdowej do Polski. W zeszłym roku i dwa lata temu, kiedy Kraków czy Warszawa przeżywały prawdziwe „turystyczne”oblężenie to właśnie firmy zajmujące się tego typu przewozami kupowały najwięcej nowych pojazdów. Natomiast w tym roku inicjatywa powróciła ponownie do przedsiębiorstw zajmujących się regularnymi przewozami międzynarodowymi. Ciekawie tutaj prezentuje się lista rankingowa producentów, gdzie do gry –po zeszłorocznej wymianie oferty produkcyjnej –powrócił Mercedes-Benz, który bezpośrednio konkuruje tutaj z zeszłorocznym liderem –Scanią, a trzecia jest VDL Bova. O ostatecznym podziale tego segmentu rynku zadecydują zakupy prze zbliżającym się sezonem zimowym.

Naszym zdaniem poziom sprzedaży autobusów turystycznych odnotuje na koniec roku 7% wzrost w porównaniu do 2007 r., czyli będzie oscylować w granicach 160 a 170 szt.

 

Tabela. Polski rynek autobusów w ciągu trzech kwartałów 2008 r.

 

źródło: JMK analizy rynku transportowego