Polski rynek autobusów po III kwartałach 2009 r.

Trzy kwartały 2009 roku przyniosły dramatyczny spadek sprzedaży nowych autobusów w Polsce. Zakupiono zaledwie 658 pojazdów o dopuszczalnej masie powyżej 3,5 ton, czyli aż o 506 szt. mniej niż w tym samym okresie 2008 r. (- 43,56%). To najgorszy wynik od 8 lat, jaki odnotowaliśmy w tym okresie na polskim rynku autobusów. Spadek sprzedaży odnotowano we wszystkich segmentach rynku. Największy –w kategorii autobusów miejskich, gdzie dostawy zmniejszyły się aż o 293 szt. (- 49,49%) w porównaniu z analogicznym okresem 2008 r. Przypomnijmy, że ten segment odnotował w zeszłym roku najlepszy rezultat w swojej historii –899 sprzedanych pojazdów, co oznaczało wzrost o 200 szt. z 2007 rokiem. Dlatego w tym roku spodziewaliśmy się korekty sprzedaży autobusów miejskich, jednak rzeczywista skala spadku, odnotowana w ciągu 9 miesięcy br. jest zaskakująca silna. Dodatkowo warto wziąć pod uwagę fakt, że ok. 70 miejskich autobusów sprzedanych w I kwartale roku to kontynuacja jeszcze zeszłorocznych zamówień. Oczywiście nowe przetargi są cały czas ogłaszane –aktualne zamówienia gwarantują dostawy do końca roku na poziomie ok. 100 szt. Generalnie przewidujemy, że polski rynek autobusów miejskich wchłonie w całym 2009 roku ok. 480 pojazdów, czyli o ponad 45% mniej niż w 2008 r. Po trzech kwartałach br. liderem segmentu miejskiego, jaki całego rynku autobusowego w Polsce jest firma Solaris Bus &Coach. Najlepiej sprzedającym się autobusem miejskim po 9 miesiącach br. został Solaris Urbino 12.

W segmencie autobusów międzymiastowych odnotowaliśmy po trzech kwartałach br. spadek o 95 szt. (- 25,00%) w porównaniu z analogicznym okresem 2008 roku. To i tak dobry wynik biorąc pod uwagę fakt, że to w zeszłym roku Kapena realizowała rekordowo duży kontrakt dla Komendy Głównej Policji. Tegoroczne cięcia w budżecie powodują, że nie ma szans na szersze zakupy autobusów międzymiastowych przez jednostki administracji rządowej, co może znacząco odbić się na ogólnym poziomie sprzedaży. Przypomnijmy, że w zeszłym roku różnego rodzaju rządowe agendy zakupiły 116 autobusów międzymiastowych. W tym roku nie ma co liczyć na większe zamówienia z ich strony.

Prognozowanie poziomu sprzedaży dla tego segmentu rynku jest niezwykle trudne. Stosunkowo mała pula dostaw podlega tutaj ustawie o zamówieniach publicznych, a najwięcej pojazdów międzymiastowych kupują prywatni przewoźnicy. Możemy tylko przyjąć, że w tym roku zabraknie rządowych zakupów, co przy pogarszającej się sytuacji w przedsiębiorstwach PKS powinno skutkować zmniejszeniem się poziomu sprzedaży na koniec roku do poziomu ok. 420 szt. Aktualnie po 9 miesiącach br. w tej kategorii prowadzi firma CMS Auto, sprzedająca minibusy na bazie furgonów Mercedes-Benz Sprinter. I to właśnie tego typu pojazd (CMS –Mercedes-Benz Sprinter 515CDI) został najlepiej sprzedającym się autobusem międzymiastowym po trzech kwartałach br. Zwyciężył on również w klasyfikacji generalnej na najlepiej sprzedający się autobus w Polsce w ciągu 9 miesięcy 2009 r.

Niestety, w tym roku Ministerstwo Edukacji nie ogłosi przetargu na dostawę nowych autobusów szkolnych. Pytana o tą sprawę wiceminister edukacji Krystyna Szumilas powiedziała, że kryzys zmusił rząd do ograniczenia wydatków i na razie MENiS nie rozpocznie procedury kolejnych zakupów. Coraz bardziej prawdopodobny jest scenariusz przekazania kwestii transportu szkolnego do samorządów, które zaczną dotować przewoźników wykonujących przewozy uczniów.

Przypomnijmy, że w zeszłym roku po raz pierwszy w historii kontrakt Ministerstwa Edukacji i Sportu na dostawę gimbusów wygrała firma Kapena ze Słupska. Otrzymała ona pierwsze zamówienie na 21 autobusów , natomiast drugie zamówienie, na dostawę 65 pojazdów szkolnych, trafiło do Polskich Autobusów i Autosana. W tym roku te firmy nie mogą liczyć na MEN. Warto zauważyć, że rośnie liczba indywidualnych zakupów gimbusów przez gminy, jednak naszym zdaniem tego typu zamówienia nie przekroczą poziomu 10 szt. na koniec roku. Aktualnie poziom sprzedaży gimbusów w Polsce wynosi 2 szt. W analogicznym okresie zeszłego roku była to suma 64 szt.

Również segment autobusów turystycznych odniósł ciężkie straty po trzech kwartałach br. Łącznie w tym okresie zakupiono zaledwie 72 autokary, czyli aż o 58 szt. (- 41,61%) mniej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. To oznacza, że przewoźnicy wstrzymali się z większymi inwestycjami, albo mają problemy z ich sfinansowaniem. Generalnie największa liczba autobusów turystycznych jest kupowana w miesiącach maj-czerwiec, aby nowe autokary jak najszybciej zaczęły pracować na siebie w sezonie. W tym roku jednak to przedwakacyjne przyspieszenie było bardzo słabe. Dla porównania: w czerwcu 2008 r. liczba sprzedanych autokarów osiągnęła poziom 32 szt., a w tym roku –zaledwie 9 szt.

Spodziewamy się, że na koniec 2009 roku poziom sprzedaży nowych autokarów powróci do poziomu z lat 2001-2003, kiedy polscy przewoźnicy kupowali średnio po 110 egz. w skali roku. To oznaczałoby znaczący spadek (o ok. 40%) w porównaniu z zeszłym rokiem, kiedy sprzedano łącznie 182 autobusy turystyczne. Wówczas jednak zakupom zdecydowanie sprzyjał niski kurs euro, czego w tym roku brakuje. W rankingu producentów w tym segmencie pierwsze miejsce EvoBus Polska, najlepiej sprzedającym się autokarem w ciągu trzech kwartałów br. był Mercedes-Benz Tourismo 15 RHD.

Na zakończenie warto jeszcze kilka słów poświęcić ogólnej prognozie dla polskiego rynku. Łącznie na koniec 2009 r. spodziewamy się sprzedaży na poziomie 1000-1050 autobusów. Czyli po rewelacyjnych latach 2006-2008, kiedy polscy przewoźnicy kupowali odpowiednio 1311;1300 i 1749 autobusów –nadszedł „chudszy”rok. Wracamy do poziomu sprzedaży z lat 2001-2005 i miejmy nadzieję, że ten kryzysowy czas będzie tylko chwilowy załamaniem koniunktury i w 2010 r. –wraz z realizacją kolejnych unijnych projektów w ramach Program Rozwoju Polski Wschodniej czy Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko oraz jesiennymi wyborami samorządowymi –ponownie na polski rynek autobusowy wróci hossa.

źródło: JMK analizy rynku transportowego