Okresowe szkolenia kierowców autobusów z perspektywy Dyrektywy 2003/59/WE
2003/59/WE – dyrektywa o prawach jazdy
Fakt, że już od ponad roku Polska jest członkiem Unii Europejskiej powoduje, że musimy na bieżąco dostosowywać krajowe prawo do przepisów wspólnotowych. Dotyczy to także branży komunikacyjnej. W ostatnim czasie sporo uwagi poświęciliśmy wymaganiom, jakie przepisy UE stawiają przed producentami taboru autobusowego, jak np. normy czystości spalin Euro 4 czy dyrektywa 2001/85/WE. Jednak Unia Europejska stawia pewne wymogi nie tylko wobec producentów, ale i firm usługowych, w tym zajmujących się transportem, zarówno towarowym i pasażerskim. W tym kontekście warto przyjrzeć się dyrektywie 2003/59/WE, która wprowadza pewne zmiany w zakresie szkolenia kierowców zawodowych. Dyrektywa ta, przyjęta w lipcu 2003 r., jest częścią programu zmierzającego do ujednolicenia zasad szkolenia kierowców oraz przyznawania praw jazdy na terenie całej Unii Europejskiej. Jej pełna nazwa brzmi „Dyrektywa 2003/59/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie wstępnej kwalifikacji i okresowego szkolenia kierowców niektórych pojazdów drogowych do przewozu rzeczy lub osób, zmieniająca rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85 oraz dyrektywę Rady 91/439/EWG i uchylająca dyrektywę Rady 76/914/EWG”. Jednym z najważniejszych jej punktów jest wprowadzenie obowiązkowych szkoleń okresowych dla kierowców zawodowych. I właśnie na tym punkcie skupimy się w niniejszym opisie.
Szkolenie kierowców zawodowych
Wymieniona dyrektywa dotyczy tych kierowców zawodowych, którzy są obywatelami jednego z państw członkowskich UE lub też pracują dla firmy zarejestrowanej na terenie takiego państwa, prowadząc pojazdy określonej kategorii na drogach publicznych na terenie UE. Dyrektywa obowiązuje kierujących pojazdami, dla których wymagane jest prawo jazdy jednej z podanych kategorii: C1, C1+E, C+E, D1, D1+E, D, D+E. Ze stosowania przepisów dyrektywy są wyłączone niektóre pojazdy, jak np. takie, których prędkość maksymalna nie przekracza 45 km/h lub będące w posiadaniu sił zbrojnych, przeznaczone do akcji ratunkowych, czy też odbywające testy drogowe albo używane w celu szkolenia kierowców.
Kiedy w Polsce?
Jeśli chodzi o termin wejścia w życie przepisów omawianej dyrektywy, to Art. 14 mówi o tym, że państwa członkowskie zobowiązane są do wprowadzenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych niezbędnych do realizacji zapisów dyrektywy do 10 września 2006 r. Tak więc szkolenia cykliczne będą obowiązywały wszystkich kierowców zawodowych, którzy zdobędą ŚKZ po tej dacie. Kierowców, którzy otrzymają ŚKZ przed tym terminem, będą obowiązywały nieco inne daty, o których piszemy w dalszej części artykułu.
Czym są szkolenia okresowe?
Dyrektywa dzieli procedurę szkolenia kierowców na kwalifikację wstępną, czyli sposób w jaki można nabyć uprawnienia do prowadzenia pojazdów (Art. 5 i 6 dyrektywy) oraz szkolenia okresowe, czyli cykle kursów dokształcających, które powinni przechodzić czynni zawodowo kierowcy (Art. 7 i 8). Zgodnie z Sekcją 4 Załącznika I, szkolenie okresowe związane jest z obowiązkowym uczestnictwem w kursie. Poświadcza się je za pomocą ŚKZ przewidzianego w art. 8 ust. 1. Szkolenia okresowe mają na celu uaktualnianie wiedzy kierowców o wykonywanej przez nich pracy, ze szczególnym uwzględnieniem takich zagadnień, jak bezpieczeństwo czy racjonalizacja zużycia paliwa. Szkolenia takie mogą być organizowane jedynie przez ośrodek szkoleniowy, zatwierdzony przez władze danego kraju członkowskiego. Szczegółowe wymogi wobec ośrodków szkoleniowych, które mogą organizować tego typu kursy, zostały wymienione w Sekcji V Załącznika I opisywanej Dyrektywy. Po zakończeniu takiego kursu, dany ośrodek szkoleniowy bądź właściwe organy Państwa Członkowskiego wystawiają kierowcy świadectwo, potwierdzające udział w szkoleniu. Ważne jest, aby świadectwa te przechowywać, bowiem stanowią one dowód odbycia szkolenia, który musi zostać zaakceptowany przez nowego pracodawcę w razie przenosin do innego przedsiębiorstwa.
Kto, kiedy i jak często?
Dyrektywa przewiduje, że kierowcy uzyskujący Świadectwo Kwalifikacji Zawodowej w ramach kwalifikacji wstępnej po wejściu w życie dyrektywy, będą zobowiązani do odbycia pierwszego szkolenia w ciągu 5 lat od daty wystawienia świadectwa ŚKZ. Kierowcy, którzy w momencie wejścia w życia Dyrektywy 2003/59/WE będą już posiadali wymienione prawa jazdy, będą musieli odbyć pierwsze szkolenie okresowe w ciągu 5 lat od granicznych dat wprowadzenia procedur kwalifikacji wstępnej, opisanych w dyrektywie, które wyznacza Art. 14, ust. 2 dyrektywy. W praktyce oznacza to, że osoby, które będą posiadały prawa jazdy kategorii D1, D1+E, D i D+E przed momentem wejścia w życie dyrektywy, będą musieli odbyć pierwsze szkolenie okresowe w ciągu 5 lat licząc od 10 września 2008 r., a kierowcy posiadający prawa jazdy C1, C1+E, C i C+E – licząc od 10 wrzenia 2009 r. Warto nadmienić, że dyrektywa daje krajom członkowskim możliwość skrócenia lub wydłużenia tych terminów, jednak okres rozpoczęcia pierwszego szkolenia musi się mieścić w zakresie od 3 do 7 lat. Narazie nie mamy informacji, jakie są w tym zakresie plany polskiego Ministerstwa Infrastruktury.
Od momentu odbycia pierwszego szkolenia, zawodowi kierowcy będą zobowiązani do udziału w kolejnych szkoleniach okresowych co pięć lat. W okresie tym łączny czas trwania szkoleń okresowych ustalono na 35 godzin, w cyklach co najmniej 7-godzinnych. Co ciekawe, część szkolenia może się odbywać na wysokiej klasy symulatorach jazdy. Także kierowcy, którzy posiadają ŚKZ, ale zaprzestali wykonywania zawodu, a od ich ostatniego szkolenia okresowego minęło więcej niż 5 lat, także są zobowiązani do przejścia szkolenia okresowego przed ponownym przystąpieniem do pracy w zawodzie.
Podsumowanie
Tak jak wspominaliśmy, niniejszy opis koncentruje się na wprowadzanym przez nową dyrektywę obowiązkowym systemie szkoleń okresowych dla zawodowych kierowców. Oprócz tego, zawiera ona także opisy ujednoliconej procedury uzyskiwania ŚKZ oraz projekt ogólnoeuropejskiego prawa jazdy. Pełną treść dyrektywy 2003/59/WE można pobrać ze strony EUR-Lex pod adresem: http://europa.eu.int/eur-lex/pl/dd/docs/2003/32003L0059-PL.doc
