Okiem eksperta: TRAKO o Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych

13 marca rozpoczęłysię konsultacje publiczne zapowiadanej od kilku tygodni „ustawy PKS-owej”,która przyjmie nazwę Ustawy o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych ocharakterze użyteczności publicznej.

Projekt ustawy przewiduje udzielanie dofinansowania w formiedopłaty do ceny usługi przewozowej, o ile w pokrywaniu deficytu będzierównolegle uczestniczył właściwy organizator, pokrywając co najmniej 30% cenyusługi.

-„Projekt jasno precyzuje, że rocznie na dofinansowanieprzewozów autobusowych przeznaczane będą środki w wysokości do 800 milionówzłotych, co niewątpliwie może korzystnie wpłynąć na zahamowanie postępującegowykluczenia komunikacyjnego wielu gmin oddalonych od największych aglomeracjimiejskich i pozbawionych dostępu do połączeń kolejowych – podkreśla TomaszSzelukowski z firmy TRAKO PROJEKTY TRANSPORTOWE. – Środki będą dzielone naposzczególne województwa, z uwzględnieniem powierzchni, liczby ludności orazwielkości pracy eksploatacyjnej przewidzianej w wojewódzkim planietransportowym, który zgodnie z założeniami ostatniego projektu nowelizacjiustawy o publicznym transporcie zbiorowym, ma zawierać również zgłoszonepotrzeby przewozowe gmin i powiatów. Maksymalny poziom dopłaty do 1wozokilometra ma wynosić 0,80 zł. Pod pojęciem ceny usługi kryje się deficytpojedynczej linii komunikacyjnej, przy czym z góry założono, iż ma być onpokrywany w formie udzielanej rekompensaty, obliczanej w sformalizowany sposóbzgodnie z Rozporządzeniem (WE) 1370/2007.”

ABC dopłat

Dopłaty będą przysługiwały wyłącznie do usług o charakterzeużyteczności publicznej, czyli przewozów organizowanych przez samorządy,posiadających zawarte umowy z operatorami na podstawie Ustawy o publicznymtransporcie zbiorowym.

Dla samorządów zainteresowanych skuteczną walką zwykluczeniem komunikacyjnym, szczególnie interesująca jest część projektuustawy z przepisami epizodycznymi (art. 21 – art. 24), mającymi obowiązywać dokońca 2021 r.

W projekcie przewidziano, że przedmiotem dopłat będą mogłybyć przewozy z umowami zawartymi w dowolnym trybie wynikającym z Ustawy opublicznym transporcie zbiorowym, o ile zostały one zawarte przed wejściem wżycie ustawy o funduszu rozwoju przewozów. Dopłaty do umów podpisanych po wejściuw życie projektu ustawy, będą przekazywane wyłącznie tym organizatorom, którzybędą mieli zawarte z operatorami w trybie bezpośrednim „awaryjne” umowy,wynikające z art. 22 ust. 1 pkt 4 Ustawy o publicznym transporcie zbiorowym.Organizatorzy będą mogli zatem ubiegać się skutecznie o dofinansowanie połączeńjeszcze w tym roku, nie mając opracowanych planów transportowych oraz wstępnychogłoszeń o zamiarze przeprowadzenia postępowania na wybór operatora, którestandardowo publikowane są z dużym – rocznym wyprzedzeniem.

Warunkiem ubiegania się o dofinansowanie będzie uzyskaniezgody właściwej rady jednostki samorządu terytorialnego, a wypłacanie dopłatbędzie odbywało się po weryfikacji wniosków, przedkładanych w BankuGospodarstwa Krajowego przez wojewodę. Dopłaty nie będą wypłacane powyczerpaniu limitu na dany rok budżetowy, a o przyznaniu dofinansowania będziedecydowała zasada kto pierwszy – ten lepszy, czyli kolejność zgłoszeń. Coistotne, w okresie przejściowym maksymalna dopłata do 1 wozokilometra ma byćwyższa i wynosić będzie 1,00 zł.

Transportowe białe plamy

-„Założenia projektu ustawy wychodzą naprzeciw największejbolączce transportu regionalnego w Polsce, jaką jest brak zapewnieniaodpowiedniego poziomu finansowania skutkujący ciągłym ograniczaniem ofertyprzewozowej w komunikacji autobusowej – zauważa Tomasz Szelukowski. – Nawetnajlepiej sporządzony projekt zmiany ustawy o publicznym transporcie zbiorowymnie przełoży się na utrzymanie obecnie funkcjonujących kursów oraz podnoszeniejakości świadczonych usług. Możliwość uzyskania państwowej dopłaty do połączeńautobusowych będzie dobrym motywatorem do większej aktywności samorządów,głównie powiatów, w organizowaniu publicznego transportu zbiorowego.”

Obecnie na 314powiatów w Polsce, zaledwie około 20 powiatów (w tym poprzez 7 związkówpowiatowo-gminnych oraz 1 związek powiatów) posiada zawarte umowy z operatoramina wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej. Z pewnością projektowana ustawa stanowi dużąszansę na zasilenie budżetów samorządów, które mają już pozawierane umowy o świadczenieusług przewozowych.

Znaki zapytania i konsultacje

Co ciekawe, w projekcie nie są zdefiniowane wprostwyłączenia dla systemów komunikacji miejskiej, choć jak można wyczytać w Ocenie Skutków Regulacji, celem ustawy jestpoprawa sytuacji komunikacyjnej „zwłaszcza obszarów oddalonych od dużychaglomeracji miejskich”.

Zastanawiające są też proponowane limity dopłat dowozokilometra – w okresie epizodycznym maksymalnie 1 złoty, a od 2022 r. jużtylko 80 groszy, gdyż w kontekście stale rosnących kosztów eksploatacyjnychoraz oczekiwań o utrzymywaniu niskich cen biletów w przewozach publicznych, dopłatyorganizatorów będą rosły.

Projekt jest dostępny pod poniższym linkiem:

Konsultacje publiczne projektu ustawy będą trwały do 27marca br., a uwagi można przesyłać na specjalny, tematyczny adres [email protected]. Zgodnie z tweetami czołowych parlamentarzystów,projekt ma być wniesiony pod głosowanie już tydzień po zakończeniu konsultacji,na dodatkowym posiedzeniu Sejmu RP w dniach 3-4 kwietnia br.

„