Nowości ZF na targach IAA

Podczas specjalnego spotkania dla dziennikarzy zorganizowanego w lipcu na torze Nürburgring, koncern ZF zaprezentował kilka nowości dla branży autobusowej. Ich oficjalna premiera nastąpi podczas wrześniowych targów IAA.
Lekki AS-Tronic dla wszystkich
Do największych nowości należy zaliczyć przede wszystkim nową odmianę automatycznej, 6-stopniowej skrzyni biegów ZF AS-Tronic lite przystosowaną do użycia w lekkich autobusach miejskich i lokalnych. Według wstępnych informacji zastosowaniem tej przekładni zainteresowany jest m.in. Autosan. Nowa skrzynia jest zdecydowania tańsza niż modele z serii ZF EcoLife, nie wspominając już ZF AS-Tronic. Została opracowana specjalnie z myślą o tzw. rynkach wschodzących –m.in. Europy Środkowo-Wschodniej, które często nie są jeszcze finansowo przygotowane do osiągnięcia poziomu porównywalnego z krajami zachodnimi. Jej przeznaczenie to autobusy obsługujące regularne połączenia, wyposażone w silniki o niewielkiej mocy. –„Naszym celem jest wdrożenie oszczędnych i wydajnych systemów zautomatyzowanej zmiany biegów w autobusach miejskich na całym świecie –mówi Wolfgang Schilha, dyrektor działu układów napędowych autobusów. –Wprowadzając skrzynię biegów AS-Tronic lite, ZF chce zapewnić krajom mniej zamożnym możliwość wykonania kolejnego kroku w technologicznym rozwoju autobusów miejskich.”

ZF wprowadza na rynek jednocześnie dwie różne wersje nowego modelu przekładni. Mniejsza wersja nowej skrzyni AS-Tronic lite jest przeznaczona do autobusów o DMC od 6 do12 ton przy maksymalnej długości 6-9 metrów i napędzie dysponującym momentem obrotowym rzędu 700 Nm. Większy model przeznaczony jest do pojazdów o DMC od 9 do 18 ton i długości nadwozia od 9 do 12 metrów oraz maksymalnym momencie obrotowym do 1000 Nm. Oznacza to, że przekładnie AS-Tronic mogą być stosowane w autobusach od klasy midi do mini, które używane są głównie na liniach podmiejskich i lokalnych.

Nowa automatyczna skrzynia biegów ZF steruje zmianą biegów i sprzęgłem za pomocą elektroniki oraz systemów hydraulicznych. Umożliwia to uniknięcie niedozwolonych i nieefektywnych zmian przełożeń, a jednocześnie przejście na mechaniczną zmianę biegów jest proste i możliwe praktycznie w dowolnej chwili. Nowy, 6-stopniowy, elektrohydrauliczny moduł zmiany biegów charakteryzuje się kompaktowymi rozmiarami, dzięki czemu jest stosunkowo łatwy do montażu. Dodatkowo, zastosowanie nowoczesnych kół zębatych o skośnych zębach umożliwia ograniczenie hałasu wytwarzanego przez przekładnię.
Jeżeli chodzi o stronę ekonomiczną to zdaniem koncernu ZF jest zastosowanie może zmniejszyć flotowe zużycie paliwa nawet o 5% w porównaniu z mechanicznymi skrzyniami biegów Ponadto, dzięki automatycznemu przełączaniu biegów, unika się maksymalnych obciążeń silnika, co ogranicza zużywanie się całego zespołu napędowego, a w przypadku sprzęgła zwiększa jego okres eksploatacji nawet dwukrotnie. Elektroniczna diagnostyka, ułatwiająca bieżącą konwersację jak i naprawy, przyczynia się do dalszego ograniczenia kosztów eksploatacji. Kolejna sprawa to bezpieczeństwo –pozbawiony obowiązku przełączania biegów kierowca może w pełni skupić się na prowadzeniu pojazdu.

–„Nowa przekładnia AS-Tronic lite zdążyła się już sprawdzić w praktyce –mówi Wolfgang Schilha –Od 2007 r. dziesięć autobusów VW Proteus i Beta przechodzi próbną eksploatację w Brazylii, na liniach stanowiących uzupełnienie istniejących linii systemu BRT.”Na chwilę obecną, wyniki testów są pozytywne, a szczególnie obiecująco prezentuje się zużycie paliwa, mniejsze o 10 do 20%, niż w pojazdach z tradycyjnymi przekładniami mechanicznymi. I takie właśnie autobus z nadwoziem brazylijskiej firmy Marcopolo mogliśmy przetestować na torze Formuły 1 Nürburgring. Nie jest żadnym odkryciem, że komfort i co za tym idzie bezpieczeństwo jazdy w porównaniu ze skrzynią mechaniczną jest o wiele wyższy. Jeżeli chodzi o wyniki eksploatacyjne to musimy poczekać do przyjazdu pierwszego prototypu ze skrzynią ZF AS-Tronic lite do Polski i wówczas przetestować go naszych warunkach. Na zakończenie warto jeszcze podkreślić prostotę obsługi autobusu z automatyczną skrzynią, co naszym zdaniem może mieć również spore znaczenie przy obecnym niedoborze kierowców autobusów miejskich w Polsce.
Nadchodzi EcoLife
Kolejna nowość ZF to zmodernizowana automatyczna skrzynia ZF EcoLife, którą na Nürburgring mogliśmy przetestować w autobusie Mercedes-Benz Citaro. Teraz ta 6-stopniowa przekładnia, wykorzystywana głównie w autobusach miejskich, została także przystosowana do pracy z napędami o wysokich wartościach momentu obrotowego–do 2000 Nm. To zapewnia lepsze wartości przyspieszenia przy niskich obrotach silnika przy współpracy z –także opracowanym od podstaw –przemiennikiem momentu obrotowego. W przemiennik wbudowany jest tłumik wibracji skrętnych, co jednak nie powoduje zwiększenia przestrzeni wymaganej do jego montażu. Umożliwia to zaoszczędzenie paliwa podczas energochłonnego procesu uruchamiania silnika, poprzez szybsze przymknięcie sprzęgła blokującego. Zintegrowany z przekładnią, jeszcze silniejszy retarder Citybus, nie tylko wspomaga proces hamowania. Dzięki zastosowaniu –obok chłodnicy oleju zintegrowanej z przekładnią –wymiennika ciepła, retarder przyczynia się także do zwiększenia wydajność całego układu chłodzenia. Dzięki temu, nowa przekładnia może pracować przy temperaturze oleju wynoszącej nawet do 120 °C, co ma szczególne znaczenie w kontekście norm emisji spalin Euro 5. Dzięki lepszej ekonomice termicznej możliwe było wydłużenie okresów wymiany oleju oraz okresu eksploatacji całej przekładni.

Wśród podstawowych celów, których konsekwentnie trzymano się podczas prac nad nową przekładnią, było także ograniczenie hałasu, zarówno wewnątrz pojazdu, jak i na zewnątrz. Oprócz nowego typu kół zębatych o skośnych zębach, charakteryzujących się cichszą pracą, przyczynia się do tego zastosowanie inteligentnych programów zmiany biegów, dostosowujących się do bieżących warunków eksploatacyjnych, dzięki czemu obroty silnika utrzymywane są na możliwie niskim poziomie. Także samo zastosowanie 6 przełożeń ma wpływ na ograniczenie głośności pracy skrzyni biegów. O zaletach tego rozwiązania można się było przekonać już u poprzednika –w modelu ZF Ecomat, który podczas testów w Niemczech był prezentowany w modelu Solaris Urbino 12.
Z myślą o przyszłości –hybryda
Podczas targów IAA 2008 w Hanowerze, ZF zaprezentuje koncepcyjny model szeregowego napędu hybrydowego dla autobusów miejskich. Dwa silniki elektryczne są wbudowane w oś i są wykorzystywane także do rekuperacji energii podczas hamowania. Silniki elektryczne o niewielkich rozmiarach umożliwiają chwilową eksploatację praktycznie bez emisji jakichkolwiek spalin, np. podczas postoju na światłach albo na przystanku, czy też podczas ruszania z przystanku. Co ważne dla producentów autobusów, oś przeznaczona dla autobusów z napędem hybrydowym potrzebuje tyle samo przestrzeni, co standardowy most portalowy AV 132.

Zresztą warto podkreślić, że oferta grupy ZF obejmuje zarówno podstawowe komponenty, np. silniki elektryczne czy skrzynie biegów, jak i kompletne hybrydowe układy napędowe. Producenci pojazdów użytkowych często korzystają z oferty ZF także przy integrowaniu komponentów z układem napędowym czy systemem zarządzania energią. ZF zapewnia rozwiązania zarówno dla równoległego układu hybrydowego –oferując sprawdzone przekładnie dla samochodów użytkowych także w wersji hybrydowej –jak i szeregowego do specjalnych zastosowań, takich jak mosty napędowe do hybrydowych autobusów miejskich. O tych nowościach napiszemy w kolejnym wydaniu TransInfo.pl.