Nowe autobusowe pokolenie na Węgrzech

Po trwającej do dzisiejszego dnia agonii i jak dotychczas nieudanych prób wskrzeszenia węgierskiego potentata autobusowego –Zakładów Karoserii IKARUS w Budapeszcie-Mátyásföld, wydawać się może, że węgierski przemysł autobusowy ostatecznie upadł. A jednak nie! Niedawno na węgierskim rynku pojawiły się aż trzy prototypy nowoczesnych niskopodłogowych autobusów oraz jeden trolejbus, których produkcja seryjna rozpoczęła się niebawem po prezentacji.

Pierwszym jest ARC. Na Węgrzech nazwa ta jest dosyć dwuznaczna, gdyż w języku węgierskim „arc“oznacza twarz, lico, oblicze. Jednak skrót ten wywodzi się z języka angielskiego. W podbudapeszteńskiej miejscowości Szigethalom na wyspie Csepel (w okresie międzywojennym i w latach sowieckiej okupacji, w sąsiedniej miejscowości Szigetszentmiklós działała słynna fabryka Samochodów Ciężarowych Csepel) od ponad dziesięciu lat działa sp. z o.o. ARC —Auto Rad Controlle kft, która dotychczas zajmowała się remontem generalnym autobusów. Firma ta od razu postanowiła podjąć działania rozwojowe. Zawiązała współpracę z zakładami naprawczymi pojazdów i karoserii przedsiębiorstwa komunikacji miejskiej i dalekobieżnej VASI VOLÁN z miasta Szombathely w pobliżu granicy z Austrią, oraz zaangażowała pochodzącego z Szombathely byłego konstruktora zakładów Ikarus —Gyulę Kumora.

Pierwszy zarejestrowany autobus, zaprojektowany przez Gyulę Kumora, wyruszył w barwach VASI VOLÁN na ulice miasta Szombathely, dnia 15 sierpnia 2006 roku. Był to przegubowy ARC 187.01.  

W pierwszej kolejności w Szigethalom postanowiono rozpocząć produkcję niskopodłogowego miejskiego przegubowca. Prototyp pierwszego autobusu o nazwie ARC 187 rozpoczęto budować wiosną 2005 roku, prace ukończono w styczniu 2006 roku. Posiada on charakterystykę, odpowiadającą pod każdym względem współczesnym wymogom. Długość pojazdu wynosi 18,75 metrów —czyli jest to maksymalna długość, dozwolona przez przepisy unijne. Zarówno karoserię jak i zewnętrzne części pojazdu wykonano z materiałów

Odpornych na korozję —stali nierdzewnej i tworzyw sztucznych. Autobus posiada pięć par

drzwi o pełnej szerokości, które gwarantują sprawną wymianę pasażerów. W układzie napędowym zastosowano jednostkę MAN o mocy maksymalnej 310 KM i sześciostopniową automatyczną przekładnię ZF. Bezpieczeństwo gwarantuje system hamulcowy KNORR z systemem ABS oraz ASR. Pozostałe elementy pojazdu pochodzą również od renomowanych producentów, m.in. oświetlenie Hella, klimatyzator kabiny kierowcy oraz ogrzewanie Webasto.

Autobus ARC 187 może zabrać jednorazowo 175 pasażerów i wyposażony został w pneumatyczne zawieszenie osi, pozawalające na przyklęk podłogi o 70 mm. Wyposażenie pojazdu obejmuje ponadto wbudowaną rampę dla osób niepełnosprawnych.

Obecnie w fazie montażu znajdują się dwa dalsze przegubowce dla VASI VOLÁN, ale w przyszłym roku zakład w Szigethalom zamierza już podnieść produkcję do 10—20 pojazdów rocznie.

 

 

Sensacją w przemyśle autobusowym Węgier i przedsiębiorstw komunikacyjnych skupiających się w truście Volán, stało się ogłoszenie wyników przetargu na zakup autobusów miejskich i dalekobieżnych solowych i przegubowych. Przetarg przegrał Ikarus, dokładniej –przegrała, będąca częściowo w rękach hiszpańskich, fabryka Ikarus Egyedi Kft (sp.z o.o. Autobusów Indywidualnych Ikarus),  która zresztą wg prawników węgierskich marki Ikarus używa obecnie bezprawnie. Pisaliśmy o tym na łamach Infobusa . W przetargu firm Volán zwyciężyły dwie prywatne, niezbyt znane nowe firmy.

Zakup autobusów powierzono firmie Autóbusz Invest Sp.z o.o., o której dyrektor węgierskiej agencji prasowej MTI —János Albert –powiedział następująco: „Autobusy te udało się zakupić o 15% taniej, niż planowano. Przetarg rozpisano na zakup (plus-minus 30%, czyli 35 sztuk) 115 sztuk pojazdów 12-metrowych oraz (również plus-minus 30%, czyli 19 sztuk) 62 sztuk autobusów 13,5-metrowych. Tak więc 12-metrowe autobusy Credo EC-12 dostarczy firma Kravtex z miasta Győr po cenie 29,79 milionów forintów za sztukę.

Natomiast 13,5-metrowe pojazdy typu Alfa Regio Volvo B12-B dostarczy firma Alfa Busz z Székesfehérvár za 40,5 milionów. Decyzją rządową z września ubiegłego roku, na zakup autobusów dla 23-ech przedsiębiorstw Volán, ogółem przeznaczono dziewięć miliardów forintów.

Obok obecnie zamkniętych już dwóch przetargów, trwa rozpatrywanie trzeciego na dostawę autobusów przegubowych. Przetargi rozpisano w ten sposób, ażeby była jak największa konkurencja, efektem której miałyby stać się ceny niższe od spodziewanych. „Dokumentację przetargową 12-metrowych autobusów zakupiło bowiem aż dziewięć firm, 13,5-metrowych cztery, a przegubowców sześć firm”—powiedział dyrektor János Albert.

 

  

 

Dnia 25 sierpnia br. obchodziła 150-lecie powstania firma Kühne Mezőgazdasági Gépgyár ZRt (Fabryka Maszyn Rolniczych Kühne S.A.) z Mosonmagyaróvár w pobliżu Győr —która dała początek firmie Kravtex Sp.z o.o. z Győr, o kapitale zakładowym 288 milionów forintów. Firma Kühne jest najstarszą na Węgrzech spośród tych, które do dzisiejszego dnia zachowały swój pierwotny profil produkcyjny i prawdopodobnie najstarszą z aktywnych firm, będących w węgierskiej własności. Zdaniem wielu oznacza to, że stanowi ona wartość narodową. „Zakontraktowane autobusy musimy dostarczyć do końca listopada. Dodatkowym sukcesem jest fakt, że oprócz przewidzianej ilości 115 autobusów, przedsiębiorstwa Volán liczą również na dostawę dodatkowych 26 autobusów opcyjnych“—powiedział dyrektor firmy Kravtex —István Krankovics. Dyrektor Krankovics dodał jeszcze, że autobusy Credo w ponad 60 procentach składają się z rodzimych części. Ale montaż większego procentu części rodzimych jest niemożliwy z powodu braku odpowiedniego zaplecza produkcyjnego. Dzięki bardzo wysokiemu poziomowi technicznego swoich autobusów i ich nadzwyczaj niskiemu zużyciu paliwa, Kravtex w tym roku ogólnie planuje sprzedaż 175 szt. 12-metrowych autobusów podmiejskich, dziesięciu niskopodłogowych przegubowców i dziesięciu autobusów miejskich, ale ponadto może prawie każdą ilość sprzedać na rynki zagraniczne. Umożliwi to zupełnie nowa hala fabryczna o powierzchni 10.500 m2, której budowę rozpoczęto niedawno, inwestując 1,2 miliardów forintów. Z tego koszty budowy hali wynoszą 700 milionów forintów, a na zakup maszyn przeznaczone zostanie 500 milionów forintów.

Firma Kravtex posiada obrót roczny wysokości 6,5 miliardów forintów. Powstała w 1992 roku i początkowo zajmowała się eksportem nowych i wyremontowanych autobusów oraz części zamiennych. W 1994 roku fabryka zakupiła halę produkcyjną i zaczęła remontować autobusy Ikarus. Przy ilościowo wzrastającym eksporcie części zamiennych, wyeksportowała do Rosji blisko 600 zupełnie odbudowanych Ikarusów. W 1997 roku Kravtex zakupił większościowy pakiet akcji wcześniej już sprywatyzowanej firmy KÜHNE Mezőgazdasági Gépgyár Rt w pobliskim Mosonmagyaróvár. Obecnie firma Kravtex zatrudnia 500 osób i

należą do niej trzy zakłady przemysłowe.

Pierwszy zakład to montownia autobusów w Győr, gdzie na terenie nowo zbudowanej i w odpowiadającej wszelkim wymogom hali fabrycznej, jednocześnie możliwy jest montaż 18-20 nowych autobusów. Drugi to założona w 1856 roku Fabryka Maszyn Rolniczych KÜHNE S.A. —KÜHNE Mezőgazdasági Gépgyár Rt, w miejscowości Mosonmagyaróvár. Trzecia to

Zakłady Odlewnicze KÜHNE Sp.z o.o. —KÜHNE Vasöntöde Kft. w Mosonmagyaróvár, będące w 100% własności Fabryki Maszyn Rolniczych KÜHNE S.A.

Produkcję 9,5-metrowych autobusów CREDO rozpoczęto w 1999 roku, opierając się na doświadczenia zdobytych przy remoncie generalnym autobusów oraz na doświadczeniach produkcji maszyn rolniczych. Licencję zakupiono od czeskiej firmy Sor Libchavy.

W rok później rodzinę autobusów rozszerzono a 11-metrowe pojazdy. Szkielety autobusów wykonywano i montowano w zakładach KÜHNE w Mosonmagyaróvár, a ostateczny montaż dokonywano w Győr. Napęd autobusów stanowi sześciocylindrowy silnik IVECO Euro-3 o mocy 176 kW. Pozostałe części to rodzima produkcja. Swoje sukcesy CREDO zawdzięcza nie tylko dogodnym cenom, ale także atrakcyjnej formie nadwozia, zastosowaniu

nowoczesnych podzespołów oraz nadzwyczaj niskim kosztom eksploatacji.

 

    

 

Z kolei druga zwycięska firma w przetargu przedsiębiorstw z trustu Volán  to działająca w Székesfehérvár Alfa Busz Sp.z o.o. Spółka Alfa Busz Kft. posiada obrót roczny wysokości 1-2 milionów euro i założona została w 2002 roku z kapitałem zakładowym 119 000 000 forintów. Autobusy dalekobieżne ALFABUS Regio, zbudowane na podzespołach Volvo, od 2004 roku znajdują się w eksploatacji w przedsiębiorstwach autobusowych Agria Volán (siedziba w mieście Eger), Alba Volán (siedziba w mieście Székesfehérvár), Borsod

Volán (siedziba w mieście Miszkolc), HajdúVolán (siedziba w mieście Debreczyn), oraz Zala Volán (siedziba w mieście Zalaegerszeg). Natomiast miejskie ALFABUS Localo jeżdżą po ulicach miasta Dunaújváros.

 

  

  

 

Pod koniec czerwca 2005 roku, Alfa Busz sp.z o.o. z Székesfehérvár przekazała przedstawicielom przedsiębiorstwa komunikacji miejskiej i dalekobieżnej Nógrád Volán Rt oraz Budapeszteńskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego BKV Rt 14 sztuk niskopodłogowych autobusów Alfa B7RLE-Localo, zbudowanych za sumę netto 2,627 miliardów forintów. Autobusy te  kursować będą w barwach BKV Rt na terenie dzielnic Újpest i Rákospalota, na czterech-pięciu liniach, ale w podwykonawstwie Nógrád Volán Rt z miasta Salgótarján. Autobusy również stanowią własność firmy z Salgótarján. Według informacji z czerwca 2005 roku, udzielonej prasie przez dyrektora gospodarczego Alfa

Busz, Balázsa Illésa, nad montażem autobusów Alfa B7RLE-Localo, w Székesfehérvár, w hali fabrycznej wynajętej na byłych terenach fabrycznych Ikarusa, obecnie pracuje już ponad 200 osób.

W autobusach tych —jak to podkreślił – nierdzewne podwozie B7RLE oraz silnik D7C o pojemności 7300 cm3 i mocy 184 kW pochodzą od koncernu Volvo. Jednostka współpracuje z przekładnią ZF z wbudowanym retarderem. Resztę stanowi własna konstrukcja, budowana z elementów, dostarczonych przez węgierskich podwykonawców.

Przednia część pojazdu posiada niską podłogę dzieki wykorzystaniu osi portalowej, natomiast tylny most posiada tradycyjną konstrukcję. Jest to zatem pojazd niskowejściowy, posiadający dwa stopnie wewnętrzne. Konstrukcja niskowejściowa zapewnia niższe koszty zakupu oraz późniejszej eksploatacji.

Komfort pojazdu podnoszą zamontowane z przodu po obu stronach „półtonowe”siedzenia dla matek z dziećmi lub dla pasażerów z nadwagą. W tylnej części po obu stronach umieszczono tradycyjne fotele w układzie podwójnym. Naprzeciw drugich drzwi znajduje się miejsce przeznaczone dla wózków dziecięcych lub inwalidzkich.

Pojazd posiada trzy pary drzwi, sterowanych pneumatycznie, rozmieszczonych w układzie 2-2-1. 

Podobnie, jak przegubowców przegubowych Volvo 7700A, importowanych z Polski, informacja pasażerska odbywa się przy pomocy systemu typu Vultron. W części dla pasażerów umieszczono jednolinijkową gazetkę świetlną LED, a w części czołowej i tylnej magnetyczne oznakowanie, uzupełnione gazetką świetlną LED. Przy pomocy centralnego

multiplexera zbierane są aktualne dane dotyczące autobusu (pozycja, temperatura wnętrza, stan drzwi, liczba obrotów silnika itp.), skąd można je przesłać do centrali za pośrednictwem GPS.

 

  

  

 

Zupełną nowością firmy Alfabusz jest trolejbus Volvo-Alfa-Localo-Electric B7Tr12. Pojazd posiada wymiary następująco: długość 12 m, szerokość 2,55 m oraz wysokość 3,092 m i zabrać może jednorazowo 80 osób, w tym 34 na miejscach siedzących. Masa własna trolejbusu wynosi 11.728 kg, natomiast masa całkowita – 18.777 kg. Trolejbus posiada niską podłogę i nadwozie zapożyczone z autobusu Volvo 7700.

Obecnie istnieje tylko jedyny prototyp tego trolejbusu. Niestety nie udało nam się uzyskać żadnych informacji na temat jego przyszłości.