Nowa komunikacja dla Niepołomic

15 kwietnia krakowski PKS rozpoczął realizację umowy z miastem i gminą Niepołomice na świadczenie usług w zakresie lokalnego transportu zbiorowego. Autobusy tego przewoźnika pojawiły się na świeżo otwartych liniach wewnętrznych oraz na linii łączącej Niepołomice z Krakowem, na której będą konkurowały z działającymi do tej pory firmami prywatnymi. Z punktu widzenia mieszkańców Niepołomic wejście nowego, dużego przewoźnika stwarza szansę na znaczną poprawę jakości transportu i redukcję cen biletów. Czas pokaże, w jakim stopniu te nadzieje zostaną spełnione.

Niepołomicom bardzo zależy na promocji. Starania przynoszą efekt: od kilku lat o mieście i gminie mówi się i pisze coraz więcej. Przeglądając Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia przetargu wygranego przez PKS nie sposób oprzeć się wrażeniu, że zamawiający zamierza intensywnie wykorzystywać komunikację jako środek promocji. Trasa autobusów PKS-u prowadzi przez Wieliczkę, siłą rzeczy spory odsetek pasażerów będą stanowili turyści podróżujący do kopalni soli i prawdopodobnie właśnie do nich zostanie skierowany przekaz marketingowy. Odtwarzacze DVD, których zlecający wymagał od oferentów, mają służyć do prezentacji materiałów reklamujących miasto i gminę, co najmniej w wymiarze 50% czasu projekcji. Można przypuszczać, że pozostały czas zostanie zaoferowany do sprzedaży przedsiębiorstwom działającym w Niepołomicach i w okolicy. Jako nośniki reklamy mają być wykorzystane również ubrania kierowców.

Wygląda na to, że PKS nie zdecyduje się na przypisanie autobusów wyłącznie do obsługi linii Kraków –Niepołomice. Będą na nią kierowane różne pojazdy spełniające warunki określone w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia, dotyczące liczby miejsc, klimatyzacji oraz wyposażenia w monitory i odtwarzacze DVD. Poza realizacją umowy z Niepołomicami, będą one jeździły na trasach krajowych. Stwarza to oczywiste problemy z oznakowaniem pojazdów i wykorzystaniem ich jako nośników reklamy. Mercedes Tourismo, który wyjechał na linię pierwszego dnia w ogóle nie był oznakowany z boku (został wyposażony jedynie w tablice kierunkowe). Travego miał stosowne oznaczenie wykonane na folii magnetycznej przymocowanej za przednimi drzwiami. Problem w tym, że nie wszystkie autobusy mają karoserię wykonaną z metali żelaznych umożliwiających pewne mocowanie takiej folii…

Wysokopodłogowe autobusy w rodzaju Mercedesów Travego i Tourismo zostaną docenione przez większość pasażerów, do tej pory skazanych na tłoczenie się w przepełnionych busach, ale nie mogą liczyć na uznanie osób starszych i niepełnosprawnych. Strome schodki, brak możliwości wprowadzenia wózka inwalidzkiego, utrudniony przejazd osób z dzieckiem w wózku przeczą hasłu „Wasza wygoda to nasz priorytet”.

Kierowane na niepołomicką linię turystyczne Mercedesy zgodnie z wpisem w dowodzie rejestracyjnym nie mają miejsc stojących. Przewiozą więc, co prawda w komfortowych warunkach, jedynie około pięćdziesięciu osób. Rozmiary autokarów przysparzają kłopotów kierowcom. Samochody niefrasobliwie zaparkowane na niepołomickim Rynku i w okolicy pętli bardzo utrudniają manewry, zwłaszcza wyjazd z przystanku w Rynku. Na dłuższą metę nie obejdzie się bez zmiany organizacji ruchu, wprowadzenia w kilku miejscach zakazu postoju a w początkowym okresie regularnych wizyt policjantów lub strażników miejskich.

Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem byłaby skierowanie do obsługi tej linii autobusów miejskich, niskopodłogowych, albo przynajmniej z częściowo obniżoną podłogą, wyposażonych w automatyczne skrzynie biegów. A z tym PKS będzie miało problem, może co najwyżej eksperymentować z jedynym przegubowym Mercedesem Citaro.

Aktualnie rozkład jazdy na trasie Kraków –Niepołomice – Kraków przewiduje po 30 przejazdów w każdą stronę. Można dyskutować, czy częstotliwość kursów w godzinach szczytu będzie wystarczająca, ale PKS zapewnia, że postara się reagować na potrzeby pasażerów. Bilet jednorazowy bez zniżek na trasie Kraków Niepołomice wyceniono na 3,50 zł, o 1 zł mniej, niż cena przejazdu dotychczas oferowana przez innych przedsiębiorców. PKS uzależnia koszt przejazdu od długości trasy. Strefy wyznaczają miejscowości: Wieliczka, Zabawa, Ochmanów i Niepołomice. Zastosowano tu pewną asymetrię:

Ceny biletów na trasie Kraków –Niepołomice

Wieliczka –2,50 zł

Zabawa –3,50 zł

Ochmanów –3,50 zł

Niepołomice –3,50 zł

Ceny biletów na trasie Niepołomice –Kraków

Ochmanów –1 zł

Zabawa –2 zł

Wieliczka –3 zł

Kraków –3,50 zł

Od pełnej ceny biletu przewidziano ulgi w wysokości 37%, 49%, 78%, 95%. Cena biletu miesięcznego Kraków Niepołomice bez zniżek wynosi 131 zł. Cena biletu jednorazowego bez zniżek na linii wewnętrznej wynosi 1 zł, bilet miesięczny kosztuje 35 zł.

Aby zalety linii mogli w pełni docenić nie tylko turyści, ale i mieszkańcy Niepołomic dojeżdżający codziennie do pracy w Krakowie, należałoby zoptymalizować trasę autobusów PKS na terenie Krakowa i wybrać dogodne punkty przesiadkowe. Idealnym rozwiązaniem byłby bilet okresowy umożliwiający jazdę nie tylko na trasie Niepołomice –Kraków, ale i na krakowskich liniach miejskich.

Nowa komunikacja dla Niepołomic to kosztowny (wart nieco ponad 1,2 mln zł), ale bardzo pożyteczny eksperyment, który potrwa do końca 2010 roku. Staranna analiza opinii pasażerów oraz wyników pomiarów napełnienia na poszczególnych odcinkach linii może dostarczyć wartościowych danych. Jeśli wyciągnięte z nich wnioski zostaną wykorzystane przy okazji opracowywania wymagań do kolejnych przetargów, Niepołomice mają szansę na znaczną poprawę komunikacji z Krakowem. Wejście PKS-u na linie wbrew wielu opiniom nie oznacza katastrofy dla małych przewoźników. Oznacza jedynie, że będą musieli zareagować na nowe warunki, podnieść standard pojazdów, obniżyć ceny biletów (co częściowo już nastąpiło), zatrudnić uprzejmych i kompetentnych kierowców. Być może ktoś nie wytrzyma konkurencji i wypadnie z rynku, ale nie jest prawdopodobne, żeby monopol busów został zastąpiony monopolem PKS-u. Podstawową umiejętnością „busowej szkoły przetrwania”pozostanie wyszukiwanie atrakcyjnych tras i skrócenie czasu reakcji na sugestie pasażerów.