NIK o CEPiK

W 2004 r. Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła kontrolę doraźną dotyczącą postępowania o zamówienie publiczne Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA) na wykonanie i wdrożenie oraz na obsługę eksploatacyjną i rozwój systemu informatycznego Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców (CEPiK), przeprowadzonego w 2003 r.

Kontrolą objęto także postępowania bezpośrednio związane z zamówieniem, dotyczące wykonania dokumentacji technicznej na budowę i wdrożenie systemu CEPiK, sprawowania nadzoru autorskiego oraz nadzoru inwestorskiego nad budową i wdrożeniem systemu. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji zawarło dwie umowy o przygotowanie głównego przetargu na budowę systemu CEPIK i dwie umowy o nadzór nad wdrożeniem systemu – wszystkie z firmą Infovide (Sp. z o.o., a następnie S.A.) – oraz umowę główną na budowę i wdrożenie systemu CEPIK z firmą Softbank S.A.

Z uwagi na stwierdzenie istotnych nieprawidłowości przy udzielaniu zamówień publicznych na wyżej wymienione usługi jak i realizacji trzech z czterech umów zawartych ze spółką Infovide, Najwyższa Izba Kontroli negatywnie oceniła działalność urzędników MSWiA zaangażowanych w prowadzenie wszystkich przetargów prowadzących do zawarcia umów i odpowiedzialnych za wywiązanie się z podjętych zobowiązań przez spółkę Infovide. Ze względu na dokonanie wyboru ofert z naruszeniem ustawy mającym wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, Najwyższa Izba Kontroli stwierdziła nieważność trzech z czterech umów zawartych z Infovide oraz niegospodarność wydatkowanych środków publicznych w ramach wymienionych umów w wysokości 2.577 tys. złotych.

Mając na względzie liczne nieprawidłowości i uchybienia proceduralne podczas przetargu na budowę i wdrożenie systemu CEPIK, NIK ocenia, iż firma Softbank S.A. została wyłoniona w drodze postępowania prowadzonego w sposób nierzetelny.

Do najważniejszych nieprawidłowości stwierdzonych w toku kontroli należało:

– zaproszenie ograniczonej liczby 10 firm, w październiku 2000 r.. do złożenia ofert w postępowaniu prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego na opracowanie dokumentacji technicznej na budowę i wdrożenie CEPIK oraz sprawowania nadzoru autorskiego nad budową i wdrożeniem systemu;

– odebranie niekompletnych i wadliwie wykonanych opracowań składających się na wspomnianą dokumentacje techniczną i wypłacenie firmie Infovide wynagrodzenia w wysokości 1.207.800 złotych netto;

– zamówienie w firmie Infowide uzupełniających dokumentów, które okazały się w części powtórzeniem opracowań wykonanych w ramach pierwszej umowy, w części zawierały te same treści w dwóch różnych dokumentach, a w części stanowiły wykonanie zobowiązań z pierwszej umowy – za co wypłacono firmie Infovide wynagrodzenie w wysokości 241.560 złotych netto;

– wezwanie firmy Infovide do sprawowania nadzoru autorskiego nad budową i wdrożeniem systemu CEPIK na kilka miesięcy przed wyborem dostawcy systemu, a tym samym przed rozpoczęciem budowy – oraz wypłacenie wynagrodzenia w wysokości 1.128.012 złotych netto za prace, które były niezgodne z przedmiotem umowy;

– dopuszczenie przez MSWiA do realizacji umowy o sprawowanie nadzoru autorskiego nad budową i wdrożeniem systemu CEPIK spółki Infovide, pomimo iż nie posiadała ona wymaganego umową świadectwa bezpieczeństwa przemysłowego;

– zawarcie przez MSWiA umowy z wolnej ręki na zasadach szczególnych ze spółką Infovide na świadczenie usług nadzoru inwestorskiego nad budową i wdrożeniem systemu CEPIK w sytuacji, gdy nie zaistniały okoliczności określone w ustawie o zamówieniach publicznych, upoważniające do zastosowania tej formy zamówienia – wartość usług określono na 6.154.800 złotych netto;

– dopuszczenie do uczestnictwa w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego na budowę i wdrożenie systemu CEPIK po stronie MSWiA pracowników Infovide jako „konsultantów”, co było niezgodne z ustawą o zamówieniach publicznych, ponieważ nie występowali oni oficjalnie jako biegli (rzeczoznawcy);

– niezgłoszenie tych „konsultantów” jako osób występujących po stronie Zamawiającego w wezwaniach skierowanych do oferentów w przetargu do złożenia oświadczeń dotyczących pozostawania w stosunku zależności lub dominacji z innymi uczestnikami postępowania lub osobami po stronie zamawiającego biorącymi udział w postępowaniu;

– pozbawienie prawa głosu oraz niedokonanie oceny ofert na budowę i wdrożenie systemu CEPIK przez jednego z członków komisji przetargowej;

– udział pracowników spółki Infovide w przygotowywaniu szeregu dokumentów (opinii, raportów, informacji), które miały znaczący wpływ na ostateczne rozstrzygnięcie przetargu na budowę i wdrożenie systemu CEPIK, pomimo iż nie występowali oni w charakterze biegłych (rzeczoznawców);

Ponadto ustalono, że dziewięciu spośród dziesięciu członków komisji przetargowej dokonało identycznych ocen punktowych każdej oferty na budowę i wdrożenie systemu CEPIK we wszystkich kryteriach i podało jednobrzmiące uzasadnienia tychże ocen.

Najwyższa Izba Kontroli wnioskowała do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji o:

1) wyegzekwowanie od firmy Infovide S.A. nielegalnie, niegospodarnie i niecelowo wypłaconych środków finansowych,

2) rozwiązanie umowy z firmą Infovide S.A. na kwotę 6.154.800 zł netto, zawartej z wolnej ręki z naruszeniem przepisów ustawy o zamówieniach publicznych,

3) sprawowanie skutecznego nadzoru nad budową i wdrożeniem oraz obsługą eksploatacyjną i rozwojem CEPiK oraz sprawowanie skutecznego nadzoru i kontroli nad przestrzeganiem przepisów ustawy o ochronie informacji niejawnych w podległych komórkach organizacyjnych MSWiA.

NIK sformułował również ocenę wskazującą na niezasadność zajmowania stanowiska przez Pana Gustawa Pietrzyka, p.o. Dyrektora Departamentu Rejestrów Państwowych MSWiA.

Reprezentujący Ministra SWiA w tej sprawie Sekretarz Stanu, Pan Andrzej Brachmański, odpowiedział pozytywnie na wnioski zgłoszone przez NIK w kwestii nadzoru nad budową i wdrożeniem systemu CEPIK oraz przestrzegania przepisów o ochronie informacji niejawnych. Pierwsze trzy wnioski nie zostały dotąd zrealizowane.

W toku przedmiotowej kontroli Prokuratura Okręgowa w Warszawie wszczęła postępowanie sprawdzające, a następnie postępowanie karne w sprawie niedopełnienia obowiązków i przekroczenia uprawnień przez funkcjonariuszy publicznych – członków komisji przetargowej w zakresie postępowania o zamówienie publiczne na wykonanie i wdrożenie systemu informatycznego CEPIK. Prokuratura zwróciła się dwukrotnie do NIK o przekazanie dokumentów z prowadzonej kontroli.