MIB: nie ma problemu transgranicznych autobusów

Na początku roku wSejmie pojawiło się kilka interpelacji ws. liberalizacji wymagań koncesyjnychdla krótkich połączeń autobusowych w strefie przygranicznej. Posłomodpowiedział Jerzy Szmit, podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury iBudownictwa:

-„Odpowiadając na interpelację numer 10449 posłów KorneliiWróblewskiej i Zbigniewa Gryglasa z dnia 1 marca 2017 r. w sprawie umowydwustronnej w sprawie liberalizacji wymagań koncesyjnych dla krótkich połączeńautobusowych w strefie przygranicznej przedstawiam następujące informacje.

Zagadnienie przewozów transgranicznych było istotnie jednymz tematów krótkiej dyskusji podczas ostatniego posiedzenia polsko-słowackiejgrupy roboczej ds. transgranicznych połączeń komunikacyjnych, które odbyło sięw Bratysławie dnia 3 listopada 2016 r. W wyniku analizy zagadnienia stwierdzonom.in., że odnotowuje się wzrastający indywidualny przygraniczny ruch kołowy,który z racji swojej specyfiki jest na obszarach górskich skuteczny i w konsekwencjiczęsto preferowany. Powyższy fakt ma z kolei bezpośredni wpływ na popyt naprzewozy drogowe realizowane transportem autobusowym. Obecnie jest on na tyleniewielki, że firmy przewozowe nie podejmują się uruchomienia regularnych liniiautobusowych na zasadach komercyjnych. Obie strony potwierdziły, że wniniejszej sprawie będą prowadziły wymianę informacji, co w przyszłości możedopiero otworzyć możliwość podjęcia się przygotowania i zawierania umowydwustronnej, o której mowa w tytule.

Biorąc pod uwagę powyższe, pragnę sprostować, że nie było inie mogło być na obecnym etapie głównym celem posiedzenia grupy roboczejzawarcie wspomnianej umowy dwustronnej. Informacje o rychłym zawarciu umowy,wcześniej przygotowanej i uzgodnionej, nie pokrywają się ze stanem faktycznym isą zbyt daleko idące.

Wszczęcie procedury legislacyjnej włącznie z procesemkonsultacji społecznych jest dziś kwestią przyszłości i wiąże się ze znaczniedłuższym horyzontem czasowym. Obie strony na szczeblu rządowym nie podejmowałytakich kroków.

Zasady organizacji i funkcjonowania regularnego przewozuosób w publicznym transporcie zbiorowym realizowanego na terytoriumRzeczypospolitej Polskiej oraz w strefie transgranicznej, w transporciedrogowym, kolejowym, innym szynowym, linowym, linowo-terenowym, morskim oraz wżegludze śródlądowej określa ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznymtransporcie zbiorowym (Dz. U. z 2016 r. poz. 1867 z późn. zm.).

W myśl art. 4 ust. 1 pkt 17 ustawy o publicznym transporciezbiorowym, przez strefę transgraniczną należy rozumieć obszar co najmniejjednej gminy, powiatu lub co najmniej jednego województwa, na którym operatorpublicznego transportu zbiorowego świadczy usługi w zakresie publicznegotransportu zbiorowego, położony bezpośrednio przy granicy RzeczypospolitejPolskiej i obszar odpowiedniej jednostki administracyjnej położonej pozagranicą Rzeczypospolitej Polskiej na terytorium sąsiedniego państwa.

Mając powyższe na uwadze, jednostki samorządu terytorialnegomogą podjąć się organizowania przewozu o charakterze użyteczności publicznejrealizowanego w strefie transgranicznej. W takim przypadku jednostkąadministracyjną położoną poza granicami RP powinien być odpowiednik polskiejjednostki samorządu terytorialnego.

Ponadto w celu zorganizowania przewozów w strefietransgranicznej wskazane jest zawarcie porozumienia pomiędzy wyżej wymienionymisamorządami. W takim porozumieniu strony mogą uregulować m.in. sprawy podziałuzadań związanych z organizacją przewozów oraz ich finansowaniem.

Niezależnie od powyższych regulacji, istnieje takżemożliwość świadczenia usług przewozowych na zasadach komercyjnych.

Zasady wykonywania międzynarodowego autobusowego iautokarowego przewozu osób na terytorium Wspólnoty określa RozporządzenieParlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1073/2009 z dnia 21 października 2009r. w sprawie wspólnych zasad dostępu do międzynarodowego rynku usługautokarowych i autobusowych i zmieniające rozporządzenie (WE) 561/2006 orazustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2016 r. poz.1907, z późn. zm.).

Biorąc pod uwagę, że rynek prywatnych międzynarodowychprzewozów autobusowych działa w warunkach wolnej konkurencji i na własnyrachunek ekonomiczny, podejmowanie decyzji o uruchamianiu konkretnych połączeńkomunikacyjnych oraz projektowanie rozkładów jazdy leży w gestii tychprzewoźników.

Jednocześnie należy wziąć pod uwagę zapisy art. 25rozporządzenia 1073/2009, które stanowią, że państwa członkowskie mogą zawieraćdwustronne i wielostronne porozumienia dotyczące dalszej liberalizacji usługwchodzących w zakres niniejszego rozporządzenia, szczególnie odnośnie dosystemu zezwoleń i uproszczeń, bądź likwidacji dokumentów kontrolnych, wszczególności w regionach przygranicznych.

Należy również wskazać, że do resortu infrastruktury ibudownictwa nie wpływają wnioski przewoźników oraz organizacji zrzeszającychtych przewoźników, z których wynikałoby, że w przypadku uproszczenia procedurzwiązanych z uzyskaniem odpowiednich uprawnień na przewozy międzynarodowe przedsiębiorcygotowi są uruchomić kolejne regularne autobusowe połączenia transgraniczne.Należy ocenić, że w obszarze transgranicznym ruch turystyczny jest na tyleniewielki, że nie zagwarantuje zapełnienia autobusów i przez to takie przewozymogą być nierentowne.

Niemniej jednak resort infrastruktury i budownictwa jestgotowy podjąć odpowiednie działania w kierunku zawarcia porozumienia ze stronąsłowacką w przypadku, gdy wystąpi realne zapotrzebowanie na międzynarodoweprzewozy autobusami na pograniczu polsko-słowackim i gotowość do ich realizacjize strony prywatnych przewoźników drogowych.

W tym kontekście Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwauzyskało opinię Komisji Europejskiej dotyczącą zakresu możliwych uzgodnień wramach porozumień, o których mowa w art. 25 rozporządzenia 1073/2009. Komisjawyjaśnia, że międzynarodowy przewóz osób podlega obowiązkowi posiadanialicencji wspólnotowej i nie ma możliwości zniesienia obowiązku posiadania ww.licencji w wyniku zawarcia powyższego porozumienia. Komisja wskazuje, żelicencja wspólnotowa ma charakter zezwolenia do wykonywania przewozówmiędzynarodowych, natomiast art. 25 rozporządzenia 1073/2009 uprawnia państwaczłonkowskie do zawierania porozumień dotyczących dalszej liberalizacji usług,jednakże w odniesieniu do rodzaju świadczonych usług tj. przewozu regularnego,regularnego specjalnego oraz okazjonalnego. MIB nie neguje, że w oparciu o tenprzepis nie można zawrzeć stosownego porozumienia międzynarodowego, natomiast wswoim stanowisku wskazał wyraźnie, że rozporządzenie nr 1073/2009 nieprzewiduje możliwości zawarcia umowy w celu traktowania międzynarodowychprzewozów drogowych osób, sięgających w głąb innego państwa członkowskiego jakoprzewozów krajowych.”

Co ze Słowacją, Czechami, Niemcami i Litwą?

Jerzy Szmit wypowiedział się także ws. komunikacjiautobusowej w strefie transgranicznej na granicy z unijnymi sąsiadami

-„Odpowiadając na interpelację numer 10658 Pani poseł EwyLieder z dnia 8 marca 2017 r. skierowaną do Ministra Spraw Zagranicznych, a następnieprzekazaną do Ministra Infrastruktury i Budownictwa, w sprawie komunikacjiautobusowej w strefie transgranicznej na granicy z unijnymi sąsiadami,przedstawiam następujące informacje.

Strona polska (MIB) prowadzi ze Słowacją, Czechami, Niemcamii Litwą na bieżąco współpracę w ramach stałych gremiów w postacimiędzyrządowych komisji ds. współpracy transgranicznej oraz dodatkowo z Litwą ?w ramach podkomisji ds. transportu przy międzyrządowej komisji ds. współpracygospodarczej.

Należy ponadto wskazać, że organizacja przewozówautobusowych w strefie przygranicznej leży w gestii samorządów zainteresowanychjednostek administracyjnych, które mogą podjąć się organizowania przewozówautobusowych o charakterze użyteczności publicznej realizowanych w strefie transgranicznej.W takim przypadku jednostką administracyjną położoną poza granicami RP powinienbyć odpowiednik polskiej jednostki samorządu terytorialnego. W celuzorganizowania przewozów w strefie transgranicznej wskazane jest zawarcieporozumienia między wyżej wymienionymi samorządami. W takim porozumieniu stronymogą uregulować m.in. sprawy podziału zadań związanych z organizacją przewozóworaz ich finansowaniem.

Jednocześnie należy wziąć pod uwagę postanowienia art. 25rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1073/2009 z dnia 21października 2009 r. w sprawie wspólnych zasad dostępu do międzynarodowegorynku usług autokarowych i autobusowych i zmieniające rozporządzenie (WE)561/2006, które stanowią, że państwa członkowskie mogą zawierać dwustronne iwielostronne porozumienia dotyczące dalszej liberalizacji usług wchodzących wzakres niniejszego rozporządzenia, szczególnie odnośnie do systemu zezwoleń iuproszczeń, bądź likwidacji dokumentów kontrolnych, w szczególności w regionachprzygranicznych. Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa nie neguje, że woparciu o ten przepis nie można zawrzeć stosownego porozumieniamiędzynarodowego, natomiast w swoim stanowisku wskazało wyraźnie, żerozporządzenie nr 1073/2009 nie przewiduje możliwości zawarcia umowy w celutraktowania międzynarodowych przewozów drogowych osób, sięgających w głąbinnego państwa członkowskiego jako przewozów krajowych.

W tym kontekście Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwauzyskało opinię Komisji Europejskiej dotyczącą zakresu możliwych uzgodnień wramach porozumień, o których mowa w art. 25 rozporządzenia 1073/2009. Komisjawyjaśnia, że międzynarodowy przewóz osób podlega obowiązkowi posiadanialicencji wspólnotowej i nie ma możliwości zniesienia obowiązku posiadania ww.licencji w wyniku zawarcia powyższego porozumienia. Komisja wskazuje, żelicencja wspólnotowa ma charakter zezwolenia do wykonywania przewozówmiędzynarodowych, natomiast art. 25 rozporządzenia 1073/2009 uprawnia państwaczłonkowskie do zawierania porozumień dotyczących dalszej liberalizacji usług,jednakże w odniesieniu do rodzaju świadczonych usług, tj. przewozu regularnego,regularnego specjalnego oraz okazjonalnego.

Ponadto do resortu infrastruktury i budownictwa nie wpływająwnioski przewoźników oraz organizacji zrzeszających tych przewoźników, zktórych wynikałoby, że w przypadku uproszczenia procedur związanych zuzyskaniem odpowiednich uprawnień na przewozy międzynarodowe, przedsiębiorcygotowi są uruchomić kolejne regularne autobusowe połączenia transgraniczne.Należy ocenić, że w obszarze transgranicznym ruch turystyczny jest na tyleniewielki, że nie zagwarantuje zapełnienia autobusów i przez to takie przewozymogą być nierentowne.

Jednocześnie należy wskazać, że przepisy rozporządzenia1073/2009 stanowiące o wymogu posiadania licencji wspólnotowej wmiędzynarodowych przewozach drogowych osób nie wprowadzają zróżnicowanialicencji w zależności od odległości na jaką wykonywane są przewozy. Z tegotytułu w Polsce stosuje się jeden rodzaj licencji przy jednakowej opłacie zajej udzielenie. Licencja upoważniająca do wykonywania międzynarodowegoautobusowego i autokarowego zarobkowego przewozu osób jest udzielana na okresdo 5 lat lub powyżej 5 do 10 lat, w zależności od wniosku przedsiębiorcy. Opłatyz tego tytułu wynoszą 3600 zł (okres do 5 lat) lub 7200 zł (okres powyżej 5 do10 lat).

Resort infrastruktury i budownictwa jest gotowy podjąćodpowiednie działania w kierunku zawarcia porozumienia z każdym państwemsąsiadującym, będącym członkiem Unii Europejskiej w przypadku, gdy wystąpirealne zapotrzebowanie na międzynarodowe przewozy autobusami na pograniczu igotowość do ich realizacji ze strony prywatnych przewoźników drogowych.

Odnosząc się do kwestii połączeń kolejowych w strefie transgranicznejinformuję, że rolą Ministra Infrastruktury i Budownictwa jest dofinansowywaniejedynie przewozów międzynarodowych o charakterze stricte dalekobieżnym.Jednocześnie Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa wskazuje, że napodstawie art. 55 ust. 2 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznymtransporcie zbiorowym (Dz. U. z 2016 r. poz. 1867 z późn. zm.) dotowaniekolejowych przewozów międzynarodowych przez ministra właściwego do sprawtransportu jest fakultatywne. W związku z ograniczonymi środkami budżetowymizapewniana jest jedynie podstawowa oferta tego rodzaju połączeń między Polską akrajami ościennymi, ponieważ priorytetem jest dofinansowanie kolejowychprzewozów międzywojewódzkich.”

„