MAN EcoCity, czyli gazowa ofensywa MAN-a na Wyspach

MAN jest liderem europejskiego rynku, jeśli chodzi o miejskie autobusy z napędem CNG. Teraz przyszedł czas na Wyspy, gdzie coraz można coraz częściej spotkać gazowe autobusy MAN EcoCity z kierownicą z prawej strony. To efekt współpracy z …Portugalczykami.

Wielka Brytania i Rosja są nowymi ważnymi dla CNG rynkami, wykazującymi aktualnie duże zainteresowanie: można przypuścić, że w przyszłości technologia gazowa będzie miała tam znacznie częstsze zastosowanie niż dotychczas. Nawet w przodujących w wydobyciu ropy naftowej krajach Bliskiego Wschodu coraz częściej do napędzania pojazdów wykorzystuje się dostępny tam gaz ziemny. Wszystkim tym rynkom MAN Truck &Bus oferuje autobusy na gaz ziemny o dokładnie dopasowanych do ich potrzeb właściwościach. W Wielkiej Brytanii, kraju o lewostronnej organizacji ruchu drogowego, zainteresowanie napędami o niższej emisji CO2 dla autobusów miejskich jest duże. Wspólnie z portugalskim producentem Caetano, po udanych testach rynkowych MAN stworzył dokładnie dopasowany do tego rynku pojazd z kierownicą po prawej stronie: MAN EcoCity. Pierwszy model tej rodziny -w wersji nisko podłogowej – jest dostępny na rynku od listopada 2011 roku. Obecnie w ruchu liniowym używane są dwa pojazdy demonstracyjne: w miejscowości Reading, położonej na wschód od Londynu, oraz w Oksfordzie. Na nadchodzące miesiące zaplanowano już także zastosowania demonstracyjne przez kolejnych dużych przewoźników. Podczas BusDays w marcu 2012 roku MAN zamierza uzupełnić rodzinę EcoCity o wariant Low-Entry. W zespole napędowym zastosowano sprawdzony silnik MAN E2876 EEV, który dzięki pojemności skokowej 12,8 litra i 272 KM oferuje suwerenny napęd dla 12~metrowego autobusu z 40 miejscami siedzącymi (+2 fotele składane). Cztery baki na gaz ziemny o pojemności 1176 litrów dbają o odpowiedni zasięg działania. Efektywne przenoszenie mocy na drogę zapewniają natomiast automatyczne skrzynie biegów marek ZF i Voith, zawsze wyposażone w zintegrowany retarder. Nadwozie zbudowane jest z aluminiowej konstrukcji o obniżonym ciężarze ze specjalnie zaprojektowanymi profilami w kształcie litery C i aluminiowym pokryciem. Z przodu i z tyłu pojazd wzmocniony jest szkieletem ze stali, posiadającym certyfikat według normy bezpieczeństwa ECE 66. Modułowa konstrukcja autobusu pozwala na łatwą realizację różnych długości. Wnętrze oświetlone jest energooszczędnymi diodami LED, a szyby wklejone, co nadaje autobusowi EcoCity firmy MAN jasność i przestronność. Zastosowanie autobusów CNG w Wielkiej Brytanii szybko opłaci się pod względem ekonomicznym przy uwzględnieniu kosztów energii: koszty eksploatacyjne wynoszą około 30% mniej niż w przypadku autobusów dieslowych. Wielką zaletą dla miast planujących inwestycje jest niezawodność. Pod tym względem autobusy CNG firmy MAN to pewny wybór na przyszłość. Cena gazu jest w stosunku do innych paliw tak stabilna, że dostawca może zaoferować pięcioletnie umowy z zobowiązaniem cenowym.

Ważną rolę na rynku w Wielkiej Brytanii odgrywa proces włączenia do sieci gazowej. Konsorcjum „Gas Bus Altiance’ (GBA) specjalizuje się we włączaniu przewoźników do infrastruktury gazowej, co powoduje przyspieszenie zwiększenia liczby stacji tankowania gazem. GBA montuje instalacje do tankowania i przygotowywania gazu na miejscu, zwykle w zajezdni przewoźnika,  przejmując  także  na  życzenie  ich  finansowanie,  obsługę i konserwację. Przeróbka  gazu  ma  kluczowe  znaczenie  dla  uzyskania stuprocentowego bezpieczeństwa eksploatacji,  ponieważ w Wielkiej Brytanii
jakość gazu jest zmienna, a udział biogazu dostarczanego do sieci szybko wrasta. Rosnące znaczenie biogazu oznacza także, że operatorzy są w stanie znacznie obniżyć emisję CO2.

Corridor 2011

Wprowadzenie MAN Lion’s City CNG w październiku i listopadzie 2011 roku do Rosji odbyło się w szczególny sposób: na trasie „Blue Corridor 2011 East’, liczącej ponad 3570 kilometrów i prowadzącej przez 11 miast Rosji oraz góry Ural, Lion’s City CNG firmy MAN jako jedyny niskopodłogowy autobus reprezentował niezawodność technologii gazowej tej klasy pojazdów. Rosja dysponuje ogromnymi zasobami gazu ziemnego i dlatego szczególnie dobrze nadaje się na rynek zbytu dla napędów gazowych, około 50% zapotrzebowania na energię pierwotną pokrywa się tam właśnie z tego źródła.

W całej Rosji eksploatuje się obecnie około 90 000 pojazdów napędzanych gazem ziemnym: autobusów, samochodów osobowych i ciężarowych. W całej Federacji Rosyjskiej jest około 250 stacji CNG. Impreza Blue Corridor Tour rozpoczynająca się Jekaterynburgu, a kończąca w Moskwie została powołana do życia w celu popularyzacji technologii gazowych jako bardziej ekologicznego i tańszego rozwiązania napędowego. Planuje się jeszcze odpowiednią rozbudowę sieci stacji paliw, a zainteresowanie miast autobusami CNG jest duże: po przybyciu do Moskwy MAN przekazał autobus miejscowości Tomsk, liczącej 500 000 mieszkańców i położonej we wschodniej Syberii, w celu przeprowadzenia testu polowego. W tej części Rosji panują trudne warunki klimatyczne: temperatura spada nawet do -40°C.

 

MAN w wersji tropik

Wiele państw Bliskiego Wschodu, w których wydobywa się ropę naftową, staje się rykiem zbytu dla autobusów CNG. Coraz intensywniej pozyskuje się tam powstający przy wydobyciu ropy gaz ziemny i stosuje następnie jako paliwo. Dlatego MAN oferuje Lion’s City CNG w tak zwanej wersji „tropik’. Dzięki klimatyzacji w wersji tropik, o maksymalnej mocy chłodzenia wynoszącej 44 kW, w jasnym i przyjaznym wnętrzu autobusu Lion’s City zawsze panuje przyjemna temperatura. Kurtyny powietrzne przy drzwiach zapobiegają wnikaniu gorącego powietrza podczas wsiadania i wysiadania na przystankach – jest to system, który doskonale sprawdził się już w ponad 800 autobusach produkowanych przez MAN Truck &Bus, używanych w Dubaju i Abu Dhabi w regularnym transporcie drogowym. Ta wersja jest napędzana sześciocylindrowym silnikiem zasilanym gazem ziemnym o mocy 228 kW {310 KM} z turbodoładowaniem, którego emisja spalin jest wyraźnie mniejsza, niż zakładają wymogi obecnie najbardziej rygorystycznego standardu EEV, i zwłaszcza w przypadku tlenków azotu (NOx) i cząstek stałych charakteryzuje się najniższymi wartościami emisji. Funkcje tropikowe, jak np. wstępny filtr cyklonowy we wlocie powietrza, zapewniają niezawodną pracę nawet przy znacznym zapyleniu i wysokich temperaturach zewnętrznych. Automatyczna sześciobiegowa skrzynia biegów wyposażona w intarder na osi napędowej steruje mocą silnika zasilanego gazem ziemnym. Oprogramowanie skrzyni biegów rozpoznaje wzniesienia i spadki, odpowiednio dopasowując punkty przełączania. Dzięki temu zmniejsza się zużycia paliwa. Gaz ziemny magazynowany jest w ośmiu butlach ciśnieniowych (ciśnienie znamionowe 200 barów) wykonanych z kompozytu aluminiowego, o pojemności 214 I każda (w sumie 1712 I), rozmieszczonych pod estetyczną pokrywą dachową. W celu zapewnienia łatwego dostępu jest ona obustronnie składana. Pojemność schowka uwzględnia typowo miejskie przeznaczenie pojazdu -tankowanie może odbywać się w łatwy sposób wieczorem !ub w nocy na obszarze zajezdni. Na życzenie dostępne są inne zestawy butli.

Gaz ziemny i biogaz

Wielkość możliwych do wydobycia rezerw gazu ziemnego na świecie ocenia się na niema! 190 bln metrów sześciennych. Uwzględniając dzisiejszy poziom wydobycia, rezerwy te mogą być eksploatowane przez co najmniej 60 lat. Gdy dodać do tego zasoby (czyli takie źródła gazu ziemnego, które na razie nie mogą być eksploatowane, lub też których eksploatacja byiaby możliwa tylko przy wysokich nakładach), wówczas ilość ta wystarczy na około 130 lat. Największe złoża o wielkości 75 bln metrów sześciennych odkryto na Środkowym i Bliskim Wschodzie – w dalszej kolejności plasuje się Europa Wschodnia / WNP (62 bln), Ameryka Północna, Środkowa i Południowa (17 bln), Daleki Wschód / region Pacyfiku (15 bln} oraz Afryka (14 bln). Gwarancja dostępności oraz właściwości procesu spalania przemawiają za gazem ziemnym jako alternatywnym źródłem energii do zastosowań stacjonarnych i mobilnych- fakt ten uznaje coraz więcej państw na całym świecie. Przykładowo Zjednoczone Emiraty Arabskie już przed laty podjęły decyzję, że do 2012 roku ok. 20% paliw wykorzystywanych w ruchu ulicznym będzie stanowić gaz ziemny.

Gaz ziemny uważa się za przyjazne dla środowiska źródło energii pierwotnej. Pozyskiwanie, oczyszczanie i przesyłanie energii z paliw kopalnych, generującej najniższą emisję dwutlenku węgla, wymaga stosunkowo niewielkich nakładów energetycznych. Właściwa wielkość emisji gazów cieplarnianych w przypadku gazu ziemnego – wyrażona w jednostce, jaką jest megadżul -wynosi na całym łańcuchu produkcji (czyli od źródła wydobycia aż do zbiornika pojazdu) około 65 gramów, a tym samym przy wykorzystaniu gazu ziemnego jako paliwa jest o jedną czwartą niższa niż w przypadku oleju napędowego. Tę zaletę częściowo umniejsza niska sprawność silnika zasilanego gazem ziemnym w stosunku do silnika wysokoprężnego oraz dodatkowy ciężar akumulatora, jednak w porównaniu z innymi paliwami kopalnymi gaz ziemny charakteryzuje się najniższą emisją CO2 liczoną w cyklu „weli-to-wheel’. Dzięki zastosowaniu biogazu podczas eksploatacji autobusów CNG możliwe jest osiągnięcie niemal neutralnego poziomu emisji CO2. Biogaz, powstający podczas fermentacji takich substancji organicznych, jak: odpady zielone, odpady spożywcze czy gnojowica, w specjalnym procesie przetwarzania zostaje uszlachetniony do jakości gazu ziemnego, po czym w łatwy sposób i bez konieczności dalszej obróbki technicznej może zostać wykorzystany do czystego spalania w seryjnie produkowanych silnikach na gaz ziemny. Dzięki swoim właściwościom gaz ziemny w porównaniu z innymi paliwami kopalnymi ulega czystemu spalaniu, zapewniając tym samym niskie wartości emisji niefiltrowanej takich substancji zanieczyszczających powietrze, jak: tlenek węgla {-50% CO), węglowodory (-80% HC), tlenki azotu {-70% NOx) oraz cząstki stałe (do -99% względem silnika wysokoprężnego bez filtra cząstek stałych). Fakt ten wykorzystują zasilane gazem ziemnym autobusy MAN, których wartości emisji bez kosztownej obróbki spalin już od kilku lat plasują się poniżej wartości granicznych określonych obecnie najbardziej restrykcyjnym unijnym standardem EEV (Enhanced Environmentally Friendly Vehicle). Ponieważ proces spalania gazu ziemnego zachodzi tak, jak ma to miejsce w przypadku silnika benzynowego, autobusy zasilane gazem ziemnym są cichsze od swoich odpowiedników napędzanych silnikami wysokoprężnymi.

Wieloletnie doświadczenie MAN

MAN Truck &Bus bazuje na swoim wieloletnim doświadczeniu w dziedzinie autobusów zasilanych gazem ziemnym: już w 1972 r. autobusy MAN wyposażone w silniki zasilane gazem ziemnym przewoziły sportowców i gości igrzysk olimpijskich do hal sportowych mieszczących się Monachium i okolicach. 20 lat później miała miejsce premiera autobusu MAN SL 202 z napędem CNG, a w 2003 roku firma MAN dostarczyła klientom pierwsze autobusy zasilane gazem ziemnym w ekologicznej wersji EEV. W międzyczasie wyprodukowano ponad 5000 autobusów oraz podwozi autobusowych wyposażonych w silnik zasilany gazem ziemnym. Głównymi rynkami zbytu dla tego rodzaju autobusów i silników są: Holandia, Turcja, Niemcy, Szwecja, Australia, Austria, Portugalia, Iran i Hiszpania. Udział firmy MAN w europejskim rynku autobusów zasilanych gazem ziemnym wyniósł średnio w ciągu ostatnich ośmiu lat ponad 44 procent, a w latach 2007 – 2009 aż ponad 50 procent. Źródłem tego sukcesu są nowoczesne silniki zasilane gazem ziemnym produkowane przez firmę MAN. Na potrzeby zastosowań w autobusach i podwoziach dostępne są obecnie dwie serie silników {E08 i E28), które pokrywają zapotrzebowanie na pięć klas mocy – od 162 kW (220 KM) do 228 kW (310 KM). Zasilany gazem ziemnym silnik MAN E0836 LOH 01 o pojemności skokowej wynoszącej 6,9 litra z turbodoładowaniem dostępny jest w trzech klasach mocy: 162 kW (220 KM), 184 kW (250 KM) i 206 kW (280 KM), osiąganych zawsze przy prędkości obrotowej 2200 obr./min. Dzięki korzystnemu stosunkowi mocy do masy – masa suchego silnika wynosi 650 kg – model E08 szczególnie nadaje się dla autobusów używanych na płaskim terenie lub autobusów kompaktowych (klasa midi). Na chwilę obecną MAN oferuje silnik E08 wyłącznie zewnętrznym producentom autobusów. Wszędzie tam, gdzie niezbędna jest większa moc i wyższy moment obrotowy, powodzeniem cieszy się zasilany gazem ziemnym, kompatybilny z systemem diagnostyki OBD2 silnik MAN E2876 LUH z turbodoładowaniem o pojemności 12,8 litra, który jest dostępny w dwóch klasach mocy: 200 i 228 kW (272 lub 310 KM). Montuje się go seryjnie w zasilanych gazem ziemnym autobusach MAN. Obejmujące wiele klas mocy portfolio silników zasilanych gazem ziemnym znajduje odzwierciedlenie w ofercie gotowych autobusów MAN, w której zasadniczo nie ma miejsca na kompromisy: silniki na gaz ziemny są dostępne opcjonalnie dla niemal wszystkich typów miejskich autobusów niskopodłogowych generacji Uon’s City oraz wywodzących się od nich nowych modeli Low Entry – począwszy od 12-metrowego autobusu jednoczłonowego, a kończąc na autobusie przegubowym o długości 18,75 metra. W celu umożliwienia indywidualnego dostosowania zapasu paliwa do zasięgów pojazdów oferta obejmuje obszerny modułowy system zbiorników dachowych. Na znormalizowanej aluminiowej ramie można umieścić od sześciu do dziesięciu butli z gazem ziemnym. Znajdują się one pod pokrywą dachową, dzięki której pojazd zachowuje harmonijny wygląd. Do przechowywania gazu ziemnego dostępne są różne rodzaje butli, dzięki czemu możliwe jest optymalne dostosowanie do indywidualnego zasięgu pojazdu. Także łatwe w montażu podwozia autobusów miejskich firmy MAN mogą zostać wyposażone w napęd zasilany gazem ziemnym.

Rozległe doświadczenie firmy MAN w zakresie autobusów zasilanych gazem ziemnym przynosi klientom korzyści nie tylko w postaci doradztwa sprzedażowego, lecz przydaje się także podczas planowania i opracowywania infrastruktury paliwowej i serwisowej. Rzecz jasna, pracownicy warsztatów serwisowych MAN są doskonale obeznani z metodami konserwacji i naprawy wysokociśnieniowej instalacji gazowej. Ponadto zapewniona jest globalna dostępność części zamiennych dla autobusów napędzanych gazem ziemnym. Na życzenie firma MAN przekazuje posiadane know-how podczas szkoleń organizowanych dla zespołów serwisantów po stronie klienta lub podmiotów zewnętrznych.   W  ten   sposób  możliwe  jest  zagwarantowanie  niczym niezakłóconej eksploatacji zasilanych gazem ziemnym pojazdów produkowanych przez firmę MAN. Dodatkowo gaz ziemny stanowi opłacalną alternatywę dla zakładów komunikacji miejskiej: ponieważ w wielu państwach świata cena gazu ziemnego jest niższa od ceny oleju napędowego, operatorzy autobusów na gaz ziemny często korzystają z państwowych rozwiązań aktywizacyjnych, poprzez które władze chcą zwiększyć udział gazu ziemnego w strukturze paliw. Na koniec należy wspomnieć, że gaz ziemny toruje drogę dla późniejszego przejścia na układy zasilania paliwami gazowymi pochodzącymi ze źródeł odnawialnych, jak na przykład syntetyczny gaz ziemny czy wodór.