IAA 2010: Polscy producenci w Hanowerze

W tym roku Polskę na targach IAA reprezentowało tylko trzech polskich producentów z branży autobusowej. W Hanowerze tradycyjnie pojawił się Solaris Bus &Coach oraz Ster, natomiast po raz pierwszy pojawiła się tutaj firma Auto-Cuby z Gościcina. Nasz debiutant pokazał trzy pojazdy: – luksusowego Mercedesa Sprintera z pełnym wyposażeniem turystycznym oraz dodatkowymi bagażnikami bocznymi;- premierowego miejskiego Mercedesa Sprintera z obniżoną podłogą na zwisie tylnym i miejscem na wózek inwalidzki, który może być świetnym uzupełnieniem linii aglomeracyjnych o niskim obłożeniu;- Mercedes Vito w roli luksusowej salonki dla VIP-ów. Dokładnie te same autobusy zobaczymy na październikowych targach w Kielcach. Szerzej najnowsze produkty Auto-Cuby opiszemy w kolejnym wydaniu InfoBusa przy okazji wywiadu z Markiem Truszkowskim, właścicielem firmy.

W Hanowerze nie mogło zabraknąć poznańskiej firmy Ster, która dostarcza fotele do większości producentów autobusów w Europie. Producent pokazał pełną gamę swoich siedzeń, w tym najnowszy, innowacyjny fotel miejski MX (z możliwością zamieszczenia reklamy w oparciu siedziska) oraz fotele do pojazdów międzymiastowych z funkcją regulacji wysokości zaczepiania trzypunktowego pasa bezpieczeństwa. Takie rozwiązanie nadaje się idealnie do autobusów wielofunkcyjnych, które np. w tygodniu prowadzą regularne przewozy szkolne, a w weekendy wyruszają na turystyczne szlaki. Wówczas niezależnie od wzrostu przewożonych pasażerów mają oni możliwość pełnej regulacji wysokości pasa. Ma to oczywisty wpływ na ich bezpieczeństwo, o czym dobitnie przekonała nas ostatni autobusowy wypadek pod Berlinem. Kolejnym krokiem Steru do zapewnienia bezpieczeństwa najmłodszym pasażerom jest wprowadzenie możliwość montażu fotelików w systemie isofix. To chyba pierwszy tego przykład w branży autobusowej, który mamy nadzieje zyska szerszą aprobatę przewoźników i stanie się standardem w transporcie dzieci. Te przykłady pokazują, że poznańska firma cały czas szuka innowacyjnych rozwiązań, które tradycyjnie „testuje”na swoich klientach podczas targów. To idealny poligon doświadczalny, aby wsłuchać się w opinie klientów i myśleć o kolejnym kroku w rozwoju firmy. O szczegółach hanowerskiej ekspozycji polskiego producenta siedzeń rozmawialiśmy z Maciejem Szymański, prezesem Steru. Ten wywiad opublikujemy w jednym z najbliższych wydań InfoBusa.

I czas na Solarisa, który pokazał jedną z najciekawszych premier na tegorocznych targach IAA –szeregową hybrydę Urbino 18 z systemem firmy Vossloh Kiepe. O szczegółach najnowszej strategii producenta rozmawialiśmy z Krzysztofem Olszewskim, szefem Rady Nadzorczej Solaris Bus &Coach (ten wywiad publikujemy w aktualnym wydaniu InfoBusa), a teraz kilka słów o samym produkcie. Udana współpraca Solarisa z dobrze znanym i cenionym niemieckim producentem systemów trakcyjnych i elektrycznych napędów do autobusów i pojazdów szynowych zaowocowała skonstruowaniem wielofunkcyjnego pojazdu –Solaris Urbino 18 Hybrid najnowszej generacji. –„Dokładnie cztery lata temu na tych targach, jako pierwszy producent w Europie, zaoferowaliśmy niskopodłogowy autobus miejski z seryjnie produkowanym systemem hybrydowym, wytyczając tym samym trend dla całej branży. Prezentowany pojazd pokazuje kolejne możliwości jakie dają dostępne obecnie technologie. Oferta hybrydowych autobusów marki Solaris stwarza więc nowe możliwości dla naszych klientów”–mówi Solange Olszewska, prezes zarządu Solaris Bus &Coach S.A.

–„Jesteśmy świadomi zarówno mocnych i jak słabszych stron obu rodzaju napędów hybrydowych. O ile hybrydy równoległe są doskonałym rozwiązaniem dla tras typu SORT 2 i SORT 3 o tyle autobus z systemem szeregowym, jest idealnym rozwiązaniem na trasy miejskie typu SORT1. Jedną z jego zalet jest między innymi możliwość jazdy w trybie „zero emission”. Najważniejsze jest to, że nasi klienci, będą mieli możliwość wyboru rozwiązania optymalnego dla ich potrzeb”–dodaje Krzysztof Olszewski.

System zastosowany w Solarisie Urbino 18 Hybrid Vossloh Kiepe, nie jest standardowym rodzajem hybrydy szeregowej. Zastosowano w nim bowiem połączenie nowoczesnych technologii: baterii litowo-fosforowych, superkondensatorów oraz złącza typu plug-in umożliwiającego ładowanie baterii z zewnątrz. Pojazd wyposażono w baterie litowo-fosforowe. Bateria o napięciu 384 V umieszczona na dachu pojazdu, jest chłodzona oddzielną jednostką klimatyzacji. Superkondensator także umieszczono na dachu pojazdu. Jednostka ta składa się z ośmiu modułów. Napięcie każdego z nich to 125 V. Oba rozwiązania służą magazynowaniu energii z uwzględnieniem ich specyfiki. Baterie ładują się dłużej, ale mogą zmagazynować więcej energii. Z kolei superkondensatory w bardzo krótkim czasie przyjmują dużą dawkę energii elektrycznej, którą równie szybko mogą oddać. Baterie, jak i superkondensatory mogą magazynować energię pozyskiwaną zarówno z pracy silnika spalinowego, jak i z procesu rekuperacji. Oba źródła napędzają z kolei silnik trakcyjny o mocy 240 kW i napięciu nominalnym 420 V. System może działać w trybie hybrydowym bez konieczności dostarczania energii z zewnątrz. Autobus posiada jednak również system zewnętrznego ładowania baterii. Złącze typu plug-in firmy Walther o dopuszczalnym prądzie ładowania 63 A, daje możliwość dostarczania energii do baterii na przykład na pętli czy w zajezdni. Przewoźnik sam zatem decyduje, czy chce pozyskiwać energię elektryczną z zewnętrznych źródeł, czy też poprzez generator spalinowy zamontowany w autobusie. Wybór oczywiście jest podyktowany zarówno czynnikami ekonomicznymi, jak i dostępnością odpowiednich gniazd elektrycznych i stacji ładowania.

System hybrydowy Urbino 18 Hybrid współdziała ze sprawdzonym i przetestowanym we wcześniejszych modelach serii Urbino Hybrid silnikiem spalinowym. Cummins ISB 6.7 285H o pojemności 6,7 litra i mocy 285 KM jest znacznie mniejszy od silników standardowo montowanych w autobusach przegubowych. Jego moc przy współdziałaniu z silnikiem elektrycznym gwarantuje dynamiczną jazdę. Silnik spełnia przy tym surową normę emisji spalin EEV. Co niezwykle istotne dla komfortu jazdy, pojazd nie posiada skrzyni biegów. Silnik trakcyjny i oś są bowiem analogiczne jak w trolejbusach, dając kierowcy i pasażerom uczucie niezwykle płynnej jazdy. Szeregowa hybryda Solarisa może pokonać określony odcinek trasy wyłącznie dzięki pracy silnika elektrycznego. Napędzany jest on wtedy energią zgromadzoną w bateriach i superkondensatorach. Dodatkowo system napędowy może być skorelowany z urządzeniem typu GPS. System GPS umożliwia z niezwykłą precyzją wytyczenie miejsca, w którym autobus ma przejść na tryb elektryczny –zero emission. Co najważniejsze wszystko dzieje się automatycznie, a kierowca może skupić się tylko na drodze. System automatycznie wyłączy silnik spalinowy, a następnie automatycznie znów go uruchomi po pokonaniu określonego dystansu. Standardem wyposażenia auta jest również funkcja start/stop oznaczająca wyłączenie silnika spalinowego podczas podjeżdżania i ruszania z przystanku. W tych momentach źródłem energii są superkondensatory i baterie.

Znaczącym wyzwaniem w projektowaniu nowego autobusu hybrydowego było wyeliminowanie konieczności używania silnika spalinowego do zasilania takich elementów jak np: kompresor powietrza, wentylatory chłodnicy, pompa wspomagania czy klimatyzacja baterii. Dodatkową opcją jest elektrycznie zasilana klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej i miejsca pracy kierowcy. Zwrócono uwagę nawet na tak niepozorne elementy jak drzwi. Dzięki nowatorskiemu rozwiązaniu firmy Bode specjalne silniczki elektryczne umieszczono w wałach, a nie jak zwykle nad drzwiami. Cały mechanizm waży mniej, zajmuje mniej miejsca, jest prostszy w budowie i utrzymaniu oraz bardziej niezawodny. Pasażer rozpozna autobus hybrydowy z zewnątrz po dodatkowych panelach dachowych. W środku jednak Solaris Urbino 18 z systemem Vossloh Kiepe jest podobny do standardowego Urbino 18. Aby pasażer miał świadomość jak technologicznie zaawansowanym pojazdem podróżuje zainstalowano w nim system informacyjny wyświetlający na dwóch monitorach między innymi wizualizację stanu pracy napędu hybrydowego. Zamontowany w pojeździe router gwarantuje łączność autobusu z serwisem firmy Vossloh Kiepe, by zdalnie kontrolować i, w razie konieczności, pomóc korygować system hybrydowy. Po targach IAA Solaris Urbino 18 Hybrid z systemem firmy Vossloh Kiepe, przejdzie serię testów, które dadzą ostateczną odpowiedź między innymi na pytania dotyczące oszczędności zużycia paliwa i kosztów ładowania z zewnętrznych źródeł energii.

Dane techniczne Solaris Urbino 18 Hybrid (Vossloh Kiepe)

Dane techniczne baterii Vossloh Kiepe ESM 201

Dane techniczne superkondensatora (składającego się z 8 modułów)

 

Drugim pojazdem pokazany przez Solarisa w Hanowerze był międzymiastowy InterUrbino 12, który tym samym zaliczył swoją premierę na niemieckim rynku. –„Zgodnie z naszymi zapowiedziami z ubiegłego roku czas od premiery prototypu do dzisiaj wykorzystaliśmy na przetestowanie i ulepszenie tego pojazdu, do poziomu w którym może wkroczyć w fazę produkcji seryjnej. Prezentowany dzisiaj InterUrbino to autobus, którego konstrukcja jest przemyślana i dopracowana w najdrobniejszych szczegółach. Mam nadzieję, że taką opinię podzielą także użytkownicy tych autobusów”–ocenia Krzysztof Olszewski. Dodajmy, ze pierwsze międzymiastowe autobusy marki Solaris właśnie zostały przekazane klientom. Dwadzieścia InterUrbino 12, odpowiadających surowym wymaganiom francuskiej wersji autobusu szkolnego, przekazano w połowie września grupie transportowej Reunir, gdzie posłużą do przewozu uczniów regionu Auxerre. Tym samym pierwszy kontrakt został już zrealizowany.

InterUrbino, jest zupełnie nową konstrukcją pojazdu, która jednocześnie łączy w sobie znane już rozwiązania z rodziny niskopodłogowców Urbino. Wciąż najbardziej rozpoznawalnym znakiem uśmiechniętego frontu autobusu, pozostaje charakterystycznie opadająca linia przedniej szyby. Jest to nie tylko element nowoczesnego designu. Poprawiona jest w ten sposób widoczność z fotela kierowcy, szczególnie kiedy autobus podjeżdża na przystanek.

To nie jedyne rozwiązanie opracowane z myślą o najwyższym komforcie pracy kierowców autobusów InterUrbino. Estetyczne materiały wykończeniowe kokpitu oraz konsoli środkowej tworzą przyjazne otoczenie, które sprawia że prowadzenie InterUrbino to czysta przyjemność. Tym większa, że komora silnika skrywa jednostkę napędową Cummins zapewniającą dynamiczną jazdę przy niewielkim zużyciu paliwa. Silnik międzymiastowego Solarisa wyposażony jest w system OBD2 i spełnia restrykcyjne normy emisji spalin Euro5/EEV. Ze względu na przeznaczenie pojazdu, została w nim zamontowana manualna, sześciobiegowa skrzynia firmy ZF 6S 1010BO (klienci mogę jednak wybrać również skrzynię automatyczną). Dobrze dobrane przełożenia gwarantują płynną jazdę zarówno po płaskim jak i górzystym terenie. Oprócz podstawowego układu hamulcowego z systemem EBS2, autobus może być dodatkowo wyposażony w retarder lub hamulec górski w zależności od wymagań klientów.

Z kabiny kierowcy szerokim przejściem pomiędzy rzędami siedzeń przenosimy się do przestrzeni pasażerskiej. Podróżni InterUrbino, mają do dyspozycji wygodne fotele z regulowanym oparciem. Wszystkie miejsca siedzące wyposażone są w pasy bezpieczeństwa. Zainstalowane pod sufitem po obu stronach pojazdu estetyczne półki udostępniają niespotykaną dotąd powierzchnię pozwalającą na przechowanie na nich znacznie więcej niż tylko bagażu podręcznego.

Wśród licznych opcji pozostawionych klientowi jest między innymi możliwość wyboru rodzaju środkowych drzwi: jedno lub dwuskrzydłowych. Istnieje również możliwość zainstalowania specjalnej windy, która uczyni pojazd w pełni dostępnym dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich. Te dwa czynniki determinują ostateczną liczbę miejsc siedzących w pojeździe. Dla wersji międzymiastowej są to 53 fotele, natomiast w wersji szkolnej autobus może zabrać na pokład do 59 pasażerów na miejscach siedzących.

Designerzy InterUrbino pomyśleli także o najmłodszych pasażerach. Jeden z rzędów foteli to dziecięca klasa VIP ze specjalnymi fotelikami i zabawkami, które umilają podróż najbardziej wymagającym uczestnikom komunikacji autobusowej. 

–„Rok po przedstawieniu pierwszego prototypu InterUrbino jesteśmy bogatsi o 365 dni nieustannego zbierania doświadczeń. W celu wyeliminowania wszelkich niedociągnięć zbudowaliśmy dwa pojazdy testowe, które przekazywaliśmy naszym klientom, aby uzyskać bezcenne informacje z próbnej eksploatacji. Któż bowiem lepiej oceni autobus niż kierowca, pracownik serwisu czy pasażerowie, którzy codziennie mają z nim styczność”–podsumowuje testy Krzysztof Olszewski. Dwa prototypowe InterUrbino ostatnie 12 miesięcy miały szczegółowo zaplanowane przechodząc kolejne serie badań. W tym celu wysłano je na specjalne tory do Czech oraz Hiszpanii, na których niezależne firmy badawcze na zlecenie Solarisa poddały autobusy wyrafinowanym, motoryzacyjnym „torturom”. Tylko podczas tych testów pojazdy pokonały łącznie odległość odpowiadającą ponad 1,5 miliona kilometrów na zwykłych drogach. Nie bez znaczenia były uwagi pozyskane od klientów z Polski i zagranicy, którym udostępniono pojazdy. Zaowocowało to wprowadzeniem kilku zmian do pierwotnego projektu. Należały do nich zarówno drobne szczegóły mające usprawnić łatwość obsługi serwisowej, jak i przebudowa wewnętrznych półek bagażowych, by wygodniej wyjmować z nich mniejsze pakunki. Niewielkie zmiany nastąpiły też w zewnętrznym designie. Dodatkowe boczne panele w obszarze kabiny kierowcy oraz zmieniony kształt wlotów powietrza w obrębie komory silnika, nadały InterUrbino jeszcze bardziej dynamicznego i nowoczesnego wyglądu.

Przeprowadzony cykl testów zawierał także sprawdzian na dalekiej północy, za Kołem Podbiegunowym w miejscowości Rovaniemi, gdzie zlokalizowany jest tor testowy firmy Wabco. Przez cztery dni, w ekstremalnych warunkach atmosferycznych, przy temperaturze dochodzącej do blisko -30˚C, sprawdzane były przede wszystkim zachowania autobusu w awaryjnych sytuacjach, które mogą wydarzyć się na drodze. Dużą uwagę poświęcono systemom zwiększającym bezpieczeństwo podczas nagłych manewrów. Sprawdzano między innymi tor jazdy InterUrbino podczas popularnego „testu łosia”, czy podczas omijania przeszkody z włączoną i wyłączoną funkcją stabilizacji toru jazdy ESC. Szczegółowej analizie zostały również poddane reakcje autobusu w przypadku nadsterowności i podsterowności, przy pokonywaniu zakrętów. –„Mogę stwierdzić, że był to cenny i solidnie przepracowany rok. Wszystko po to byśmy sprostali najwyższym wymaganiom naszych klientów”–ocenia Krzysztof Olszewski.

Dane techniczne Solaris InterUrbino 12