Do więzienia … Autosanem

Największy Polski producent autobusów Autosan S.A. od zawsze specjalizował się w produkcji pojazdów na specjalne zamówienie. Ich głównymi odbiorcami były i są przede wszystkim służby mundurowe, takie jak: wojsko, policja, służby więzienne, straż oraz różnego rodzaju służby ratownicze. Pojazdy z takim przeznaczeniem nie zawsze są zwykłymi autobusami, z którymi mamy na co dzień styczność, lecz przygotowywanymi bez większego rozgłosu na specjalne zamówienie, zazwyczaj z klauzulą tajności. Dlatego właśnie mówi się o nich tak mało, a czasem nawet w ogóle. Wszyscy doskonale znamy z amerykańskich filmów autobusy przewożące aresztowanych. Są to z reguły nieco przerobione, popularne w Stanach autobusy szkolne, odróżniające się od standardowych odmienną kolorystyką i okratowanymi oknami. Tak naprawdę specjalne więźniarki służące do przewozu większej liczby aresztowanych, oprócz podobnej do pierwowzoru bryły nadwozia oraz jednostki napędowej, nie mają zbyt dużo wspólnego z prawdziwymi autobusami.

Więcej więźniów…

Specjalistyczne więźniarki polskiej produkcji w ostatnich latach bazowały w większości na autobusach Autosan H6-10, popularnych „Melonach”. Po pojawieniu się nieco dłuższego następcy, modelu H7 to on wykorzystywany były przez Policję i Służby Więzienne do przewożenia od 10 do 17 aresztantów jednocześnie. Niestety, w ostatnich latach zwiększył się popyt na przewozy „specjalnych” pasażerów i stąd pojawienie się w ofercie więźniarki o większej pojemności, opartej na konstrukcji doskonale znanego w Polsce modelu – A1010T Lider Midi 3. Jest to pierwszy tego typu pojazd, którym jednorazowo można przewieźć nawet 32 aresztowanych. Dzięki swojej dużej pojemności, może z powodzeniem być wykorzystywany do „obsługi” tzw. imprez masowych, jak również meczy piłkarskich, hokejowych, itp. Trzeba przyznać, że po tym, co możemy często oglądać w telewizji, zapotrzebowanie na tej wielkości więźniarki jest zdecydowanie uzasadnione. Miejmy nadzieję, że w przyszłości nie będzie takiej potrzeby, by opracowywać autobusy jedno- lub dwu-przegubowe do podobnych celów….

Charakterystyka więźniarki Autosan A10-10T

Specjalistyczny autobus do przewożenia aresztowanych musi spełniać określone funkcje i wyposażenie takie jak:

•  Wzmocnioną i okratowaną konstrukcję.

•  Ograniczony prześwit wnętrza.

•  Być łatwy w obsłudze.

•  Trudne do uszkodzenia i zabezpieczone przed nadmierną agresją „pasażerów” wyposażenie.

•  Wydzieloną przestrzeń dla aresztowanych, zazwyczaj oddzieloną od reszty pojazdu okratowaniem.

•  Osobne miejsce dla konwojentów.

•  System do szybkiego kontaktu z centralą w razie nagłego niebezpieczeństwa lub nieprzewidzianych okoliczności.

Wszystkie te czynniki bezwarunkowo musiał spełniać również nowy 10-metrowy Autosan.

Jego podstawowe parametry techniczne są identyczne jak w przypadku normalnego autobusu międzymiastowego międzymiastowego serii A10. Autobus wyposażony jest w 6-cylindrowy rzędowy silnik Renault DCI 6 ACJ01 o mocy 195 kW spełniający normy EURO 3 oraz manualną 6-biegową skrzynię EATON. Podobnie jak zwykły autobus rejsowy, posiada on luki bagażowe o pojemności 4,5 dm 3 , w których można umieścić rzeczy skazanych. W związku z przeznaczeniem docelowym zrezygnowano z dużych bocznych okien w przedziale pasażerskim i zastąpiono je małymi, okratowanymi okienkami na całej długości pojazdu. Ponieważ jest to pojazd uprzywilejowany, na dachu zamontowano kogut emitujący niebieskie światło.

Wnętrze

Cała przestrzeń pasażerska jest doskonale rozplanowana, dzięki czemu jej obsługa nie sprawia większych problemów. Projektując pojazd zrezygnowano ze wszystkich zbędnych elementów, które konwojowany mógłby ewentualnie użyć podczas próby ucieczki. Cała przestrzeń pasażerska została podzielona na dwie główne części.

Pierwsza część obejmuje kabinę kierowcy, w której znajduje się miejsce dla prowadzącego oraz dla dwóch konwojentów. Z oczywistych powodów nie można się do niej dostać z drugiego przedziału.

Druga część podzielona jest na trzy segmenty, do których prowadzą jedne drzwi umieszczone na środku pojazdu. W pierwszym segmencie, który jest okratowany, znajduje się miejsce dla 10 osób konwojowanych. Wszystkie fotele dla aresztantów są zrobione z metalowych profili, na których zamontowano drewniane nakładki. Jednym słowem – zero wygody. Podłoga w całej drugiej części jest wyłożona blachą, a ściany boczne płytami aluminiowymi, dzięki czemu można łatwo wymyć całą przestrzeń nawet bieżącą wodą. Drugi segment jest przeznaczony dla dwóch konwojentów. Przewidziano w nim miejsce także dla psa, jak również dwie ubikacje dla przewożonych oraz dwie izolatki, w których można umieścić bardziej groźnych przestępców. Ponieważ we wnętrzu pojazdu nie ma zbyt wiele miejsca (z oczywistych powodów), wszystkie drzwi są przesuwne. Dzięki zastosowaniu krat konwojenci mają doskonałą widoczność na pozostałych pasażerów. Trzeci segment – również okratowany – przewidziany jest dla 20 osób konwojowanych. W przedziałach dla konwojowanych zamontowano także metalowe półki przy suficie, gdzie „pasażer” może umieścić swój bagaż podręczny.

Podsumowanie

Nowa, większa więźniarka może zdecydowanie ułatwić pracę służb mundurowych, gdyż zamiast wykorzystywać kilka mniejszych pojazdów, w których pomieści się od 5 osób (zwykły furgon) lub 17 (Autosan H7-10), można wszystkich więźniów umieścić w jednym pojeździe. Z pewnością przeminęły już czasy niebieskich Starów serii 200 wykorzystywanych przed laty do przewozu aresztowanych. Nowy Autosan jest łatwy w obsłudze, a zastosowane materiały z pewnością zapewnią długą żywotność i przydatność w eksploatacji. Dzięki zastosowanym materiałom, czyszczenie przedziałów nie sprawia większych problemów, co ma bardzo duże znaczenie w tego rodzaju pojazdach. Jak na razie nie udało się nikomu zbiec z tej jedzącej twierdzy, dlatego ciężko mówić o jej mankamentach. Na pewno pasażerowie nowej więźniarki nie będą wspominali komfortowych warunków podczas podróżowania tym pojazdem…

W chwili obecnej Autosan realizuje kontrakt na dostawę 8 sztuk Autosanów A1010T DW dla Komendy Głównej Policji, z czego jeden z końcem 2004 roku już trafił do normalnej eksploatacji. Model A1010T doskonale nadaje się również do adaptacji zarówno na szpital, centrum dowodzenia czy karetkę przystosowaną do przewozu większej liczby noszy. Przestrzeń pasażerska może być dowolnie komponowana, w zależności od funkcji, jakie ma spełniać. Miejmy nadzieje, że już niedługo będziemy mieli okazję zapoznać się z kolejnymi, nowymi konstrukcjami zabudowanymi na bazie Lidera.

Tabela 1. Dane techniczne więźniarki na bazie modelu Autosan A10-10T Lider