Dieta dla przedsiębiorcy – kierowcy

Właściciele firm transportowych mogą naliczać diety, wyjeżdżając w celu świadczenia swoich usług.

Taki pogląd przedstawił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 15 września 2005 r. (FSK 2175/04).
O tym, że właściciel firmy może sobie przyznać dietę i wrzucić ją do kosztów podatkowych, mówi art. 23 ust. 1 pkt 52 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof). Zgodnie z nim do kosztów nie zalicza się wartości diet z tytułu podróży służbowych osób prowadzących działalność gospodarczą i osób z nimi współpracujących – w części przekraczającej wysokość diet przysługujących pracownikom, określoną w odrębnych przepisach wydanych przez ministra pracy i polityki społecznej.
Tak więc dieta może być kosztem, ale tylko do określonej wysokości. Przy podróży służbowej w kraju do 22 zł za dobę, natomiast za granicą w zależności od państwa docelowego.
Czy diety przysługują bez względu na rodzaj działalności? Wydaje się, że tak, ponieważ art. 23 ust. 1 pkt 52 updof mówi o dietach z tytułu podróży służbowych przedsiębiorców – nie wprowadzając rozróżnienia co do zakresu świadczonych usług. A podróż służbowa to wyjazd związany z firmowymi sprawami (szerzej na ten temat pisaliśmy w DF z 6 października 2005 r.).
Niestety organy podatkowe są innego zdania. Ministerstwo Finansów twierdzi, że diet nie mogą rozliczać podatnicy świadczący usługi transportowe (patrz ramka).
Do tego stanowiska konsekwentnie stosują się urzędy i izby skarbowe (np. Izba Skarbowa w Gdańsku w piśmie z 1 sierpnia 2005 r., BI/4117-0027/05). Co więcej, poszerzają zakaz naliczania diet na inne rodzaje działalności (np. Izba Skarbowa w Rzeszowie w piśmie z 24 sierpnia 2005 r., IS.I/1-4150/3/05, omawianym w DF z 22 września ubiegłego roku). Zresztą za zachętą Ministerstwa Finansów, które w wyjaśnieniach z 15 kwietnia 2005 r. (odpowiedź na pytanie DF) stwierdziło: „Brak możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wartości diet z tytułu podróży odbywanej poza miejscowość, w której znajduje się siedziba firmy, dotyczy wszystkich rodzajów pozarolniczej działalności gospodarczej, przy wykonywaniu których, z uwagi na specyfikę prowadzonej działalności, wyjazd poza miejscowość, w której znajduje się siedziba firmy, związany jest z istotą świadczonych usług”.
Ale okazuje się, że podatnicy nie stoją na straconej pozycji. Świadczy o tym sprawa wspólnika spółki cywilnej, który wykonywał usługi transportowe (na terenie całego świata). Podczas wyjazdów naliczał diety, na co nie zgodziły się organy podatkowe. Stwierdziły, że stałe wykonywanie zadań w różnych miejscowościach nie mieści się w zakresie pojęcia podróży służbowej. Świadczenie usług transportowych w ramach wykonywanej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej stanowi bowiem istotę tej działalności. Tak więc dieta nie przysługuje.
Ale podatnika poparł zarówno sąd pierwszej, jak i drugiej instancji. Zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu (wyrok z 20 maja 2004 r., I SA/Po 173/02) organy podatkowe bezpodstawnie przyjęły, że podróż służbowa może mieć miejsce jedynie wtedy, gdy jej celem jest wyjazd do kontrahenta zagranicznego np. w celu omówienia warunków kontraktu na wykonywanie usług przewozowych. Nie można uznać, że podatnik wykonując zadania poza krajem, nie odbywa podróży służbowej tylko z tego powodu, że nie jest pracownikiem albo zadania te wchodzą w zakres jego działalności gospodarczej. Ten pogląd podzielił Naczelny Sąd Administracyjny. Jak czytamy w wyroku z 15 września 2005 r.: „Osoby prowadzące działalność gospodarczą z tytułu odbywania podróży służbowych nie mogą rozliczyć w kosztach uzyskania przychodu kosztów faktycznie poniesionych z tytułu zwiększonych wydatków na koszty utrzymania, lecz mogą się rozliczyć tylko swoistym „ryczałtem” – wartością diet za czas podróży służbowej przysługującą pracownikom.

Za zagraniczną podróż służbową należy uznać wykonywanie bezpośrednio przez przedsiębiorcę zadań spółki poza granicami kraju. Zupełnie nieuprawnione było stanowisko organów podatkowych, że realizowanie zasadniczego przedmiotu działalności (w tym wypadku usług transportowych) nie wchodzi w zakres podróży służbowych, natomiast podróże mające na celu czynności incydentalne spełniają wymogi podróży służbowych”.