Czas na Wschód: PAZ (2/2)

Po przerwie, spowodowanej wyjątkowo intensywnym w europejskiej branży autobusowej okresem letnim, powracamy do cyklu prezentacji producentów autobusów ze Wspólnoty Niepodległych Państw. Ostatnim opisywanym przez nas producentem była firma „Pavlovskij Avtobus”(marka PAZ), która w ramach koncernu „Russkije Avtobusy”specjalizuje się w wytwarzaniu autobusów klas mini i midi. W ramach naszej zabużańskiej sagi opisaliśmy dotąd ofertę firmy w zakresie pojazdów małych (mini). Teraz przyszedł czas na midibusy produkowane przez producenta z Pawłowa.

 

   

 

Wśród autobusów PAZ średniej wielkości należy przede wszystkim wymienić model 4234, będący właściwie rozrośniętą wersją najpopularniejszej konstrukcji firmy, będącego jej znakiem rozpoznawczym modelu 32054. Widać to także w stylistyce zewnętrznej, która wyraźnie nawiązuje do „mniejszego brata”. Przeznaczony do obsługi komunikacji lokalnej autobus ma 8,2 metra długości i zabiera na pokład 50 pasażerów, w tym 30+1 siedzących. Napęd zapewnia mu 4-cylindrowy silnik MMZ o mocy 136 KM, umieszczony z przodu, współpracujący z mechaniczną, 5-stopniową skrzynią biegów SAAZ. Na obu osiach zastosowano hamulce bębnowe, a dwuobwodowy układ hamulcowy wyposażono w system ABS. Wentylację wnętrza zapewniają luki dachowe oraz przesuwne górne partie bocznych okien. O ogrzewanie dba natomiast wodny system grzewczy połączony z układem chłodzenia silnika oraz dodatkowy, niezależny agregat. Ponadto, istnieje także „wersja syberyjska”tego autobusu, wyposażona m.in. w podwójne szyby, dodatkową izolację termiczną czy większą liczbę nagrzewnic. Jak zapewnia producent, główną zaletą autobusu jest prosta konstrukcja oraz niskie koszty eksploatacji.

 

 

Tabela 1: Dane techniczne autobusu PAZ 4234

Trwałość nadwozia	6 lat
Długość/szerokość/wysokość (mm)	8165 x 2500 x 2960
Rozstaw osi (mm)	4345
Wysokość wnętrza (mm)	1962
Liczba, szerokość drzwi (mm)	2, 725
Liczba miejsc (w tym siedzących)	50 (30+1)
Promień skrętu (m)	8,7
Kąt natarcia / zejścia (st.)	25/10
Masa własna (całkowita), kg	5860 (9485)
Poj. zbiornika paliwa (dm3)	105
Most napędowy	RZAA
Układ kierowniczy	MAZ 64229 ze wspomaganiem hydraulicznym
Układ hamulcowy	Dwuobwodowy z systemem ABS, hamulce bębnowe
Silnik	MMZ D245.9 Euro 1
Liczba układ cylindrów	4R
Poj. skokowa (dm3)	4,75
Moc maks., KM (przy obr.)	136 (2400)
Maks. moment obrotowy, Nm (przy obr.)	449 Nm (1300)
Położenie	Wzdłużnie, na przednim zwisie
Eksploatacyjne, średnie zużycie paliwa (l/100 km)	17,1
Prędkość maks. (km/h)	90
Skrzynia biegów	PAZ/SAAZ 3206-70, mechaniczna, 5-stopniowa

                                                            

Kolejnym modelem średniej wielkości w ofercie PAZ jest autobus Avrora. Choć właściwie jest to rodzina autobusów o różnych przeznaczeniach i kilku wariantach długościowych. W 2005 r. produkcję nieco większej, 9,6-metrowej jego odmiany podjęto w innej firmie należącej do grupy „Russkije Avtobusy”, KAWZ. W Pawłowie powstają natomiast modele o długości 8,4 metra. Zaprezentowany w 2000 r. autobus PAZ Avrora był sporym zaskoczeniem dla obserwatorów i konkurentów na rosyjskim rynku, głównie ze względu na dużo nowocześniejszą, bardziej atrakcyjną sylwetkę, niż przewidywały to panujące wówczas w Rosji standardy. Za nowoczesne rozwiązanie należy uznać także przeniesienie silnika na tylny zwis, co w autobusach małej pojemności do dziś nie jest wcale takie oczywiste. Autobus miał docelowo zastąpić w ofercie firmy małe, mocno już przestarzałe autobusy serii 3205. Tradycyjnie jednak stara konstrukcja okazała się wyjątkowo żywotna, dlatego obie konstrukcje są obecnie produkowane równolegle. Ogólnie rzecz biorąc, autobus Avrora dostępny jest w dwóch odmianach miejskich (4230-03 i 4230-06) oraz czterech międzymiastowych (4230-01, -02, -04 i -05).

  

 

Autobus miejski, przy długości 8,4 metra, mieści na pokładzie 56 pasażerów, w tym 27 siedzących. Model o oznaczeniu 03 napędzany jest 4-cylindrowym, białoruskim silnikiem MMZ 245.9 o mocy 136 KM, natomiast model 06 wyposażany jest w 6-cylindrowy silnik Cummins o mocy 180 KM. Podobnie, jak w autobusach 4243, wentylacja odbywa się poprzez luki dachowe oraz przesuwne górne partie okien. Ciepło dostarcza także powietrzny układ grzewczy, połączony z układem chłodzenia silnika oraz dodatkowy, niezależny agregat.

Mimo ładnej ogólnej sylwetki oraz nowoczesnego kształtu ściany przedniej i tylnej, autobusy te wywołują u europejskiego obserwatora mieszane uczucia. Przyczynia się do tego zastosowanie szyb bocznych umieszczanych w uszczelkach, niezbyt atrakcyjna stylistyka wnętrza oraz zastosowanie archaicznych, harmonijkowych drzwi, zapożyczonych z modeli poprzedniej generacji.

 

Tabela 2: Dane techniczne autobusów PAZ 4230-03 i 4230-06

	PAZ 4230-03	PAZ 4230-06
Trwałość nadwozia	8 lat
Długość/szerokość/wysokość (mm)	8370 x 2500 x 2995
Rozstaw osi (mm)	3600
Wysokość wnętrza (mm)	1960
Liczba, szerokość drzwi (mm)	2, 726
Liczba miejsc (w tym siedzących)	56 (27+1)
Promień skrętu (m)	7,7
Kąt natarcia / zejścia (st.)	9/9
Masa własna (całkowita), kg	6920 (10975)
Poj. zbiornika paliwa (dm3)	105
Most napędowy	ZIŁ
Układ kierowniczy	MAZ 64229 ze wspomaganiem hydraulicznym
Układ hamulcowy	Dwuobwodowy z systemem ABS, hamulce bębnowe
Silnik	MMZ D245.9 Euro 1	Cummins B180-20
Liczba układ cylindrów	4R	6R
Poj. skokowa (dm3)	4,75	5,9
Moc maks., KM (przy obr.)	136 (2400)	180 (2500)
Maks. moment obrotowy, Nm (przy obr.)	460 Nm (1300)	650 (1500)
Położenie	Wzdłużnie, na tylnym zwisie	Wzdłużnie, na tylnym zwisie
Eksploatacyjne, średnie zużycie paliwa (l/100 km)	19,0	18,0
Prędkość maks. (km/h)	90	110
Skrzynia biegów	PAZ/SAAZ 3206-70, mechaniczna, 5-stopniowa	Praga 6PS-51, mechaniczna, 6-stopniowa

 

  

Drugą podgrupę w gamie modelu Avrora stanowią autobusy międzymiastowe. Od opisanych powyżej odmian, różnią się one przede wszystkim zastosowaniem mniejszej liczby, za to bardziej komfortowych foteli oraz wyposażeniem. Wersje międzymiastowe mają także nieco nowocześniejszą deskę rozdzielczą, a z zewnątrz wyróżniają się klejonymi szybami i ładniejszymi, odskokowymi drzwami. Dzięki temu, międzymiastowe „Avrory”sprawiają znacznie lepsze wrażenie, niż ich podmiejskie odpowiedniczki. Do podgrupy międzymiastowej należą modele:

 

  

 

Generalnie, modele -02 i -05 są nieco lepiej wyposażone, z czego wynika ich wyższa masa własna (7110 kg wobec 7070 kg w modelach -01 i -04), co przy niezmienionej masie całkowitej (11040 kg) powoduje ograniczenie pojemności pasażerskiej. Pozostałe parametry międzymiastowych autobusów Avrora są w zasadzie takie same, jak w opisanych wcześniej modelach podmiejskich.

 

   

 

Ostatnim midibusem w ofercie PAZa, a zarazem pewną ciekawostką, jest model 3237. Ten, zaprezentowany w 2003 r. pojazd był pierwszą konstrukcją małego autobusu niskowejściowego w Rosji. Autobus, zbudowany w oparciu o elementy nadwoziowe zapożyczone z dużych autobusów LiAZ, ma 7,9 metra długości i zabiera na pokład 55 pasażerów, w tym 17+1 na miejscach siedzących. Do wnętrza prowadzą dwie pary drwi w układzie 1-2-0, przy czym obie prowadzą do części niskopodłogowej, co pozwala znacznie przyspieszyć proces wymiany pasażerów na przystankach. Za tylną krawędzią drugich drzwi znajduje się jeden stopień, a nieco dalej –w okolicach nadkoli –drugi. Pod względem konstrukcji i pojemności, autobus przypomina zatem nieco prototypy Autosana A613MN i A0808MN. Wentylację przestrzeni pasażerskiej zapewniają przesuwne górne partie okien i luki dachowe, a ogrzewanie –system grzewczy połączony z układem chłodzenia silnika plus dodatkowy, niezależny ogrzewacz Webasto DBW 300.

 

                                                       Tabela 3: Dane techniczne autobusu PAZ 3237

Trwałość nadwozia	8 lat
Długość/szerokość/wysokość (mm)	7885 x 2505 x 2820
Rozstaw osi (mm)	3650
Wysokość wnętrza (mm)	1980
Liczba, szerokość drzwi (mm)	2 (760, 1240)
Liczba miejsc (w tym siedzących)	55 (17+1)
Promień skrętu (m)	8,5
Kąt natarcia / zejścia (st.)	8/6,5
Masa własna (całkowita), kg	6000 (9820)
Wznios podłogi w wejściach (mm)	360
Poj. zbiornika paliwa (dm3)	140
Most napędowy	Raba A360
Układ kierowniczy	Csepel ze wspomaganiem hydraulicznym
Układ hamulcowy	Uruchamiany pneumatycznie, dwuobwodowy z systemem ABS, hamulce tarczowe Knorr Bremse
Silnik	Cummins B3,9-140 Euro 2
Liczba układ cylindrów	4R
Poj. skokowa (dm3)	3,9
Moc maks., KM (przy obr.)	140 (2500)
Maks. moment obrotowy, Nm (przy obr.)	502 (1500)
Położenie	Wzdłużnie, na tylnym zwisie
Eksploatacyjne, średnie zużycie paliwa (l/100 km)	18,0
Prędkość maks. (km/h)	80
Skrzynia biegów	Allison 2000, 5-stopniowa, automatyczna

 

Tak przedstawia się część oferty firmy Pavlovskij Avtobus w zakresie autobusów średniej wielkości. Warto na koniec przypomnieć, że jest to jeden z najstarszych producentów autobusów w Federacji Rosyjskiej – produkcję nadwozi autobusów rozpoczęto tu w 1950 r., a już przed II Wojną Światową budowano tu elementy nadwozi do samochodów i ciężarówek GAZ. Firma jest także jednym z ważniejszych członków holdingu „Russkije Avtobusy”, należącego do „Grupy GAZ”- w 2004 r., firma wyprodukowała 12 114 autobusów. W kolejnym odcinku przedstawimy ofertę ostatniego z producentów wchodzących w skład holdingu „Russkije Avtobusy”–firmy KAWZ z Kurgania.