Ciężka pierwsza połowa roku dla autobusów

Pierwsza połowa 2009 roku przyniosła dramatyczny spadek sprzedaży nowych autobusów w Polsce. Zakupiono zaledwie 357 pojazdów o dopuszczalnej masie powyżej 3,5 ton, czyli aż o 353 szt. mniej niż w I p. 2008 r. (- 49,71%). To najgorszy wynik od 8 lat, jaki odnotowaliśmy w pierwszej połowie roku na polskim rynku autobusów. Spadek sprzedaży w I połowie br. odnotowano we wszystkich segmentach rynku. Największy –w kategorii autobusów miejskich, gdzie dostawy zmniejszyły się aż o 202 szt. (- 61,58%) w porównaniu z analogicznym okresem 2008 r. Przypomnijmy, że ten segment odnotował w zeszłym roku najlepszy rezultat w swojej historii –899 sprzedanych pojazdów, co oznaczało wzrost o 200 szt. z 2007 rokiem. Dlatego w tym roku spodziewaliśmy się korekty sprzedaży autobusów miejskich, jednak rzeczywista skala spadku, odnotowana w ciągu 6 miesięcy br. jest zaskakująca silna. Dodatkowo warto wziąć pod uwagę fakt, że ok. 68 miejskich autobusów sprzedanych w I połowie roku to kontynuacja jeszcze zeszłorocznych zamówień. Oczywiście nowe przetargi są cały czas ogłaszane –aktualnie gwarantują one tegoroczne dostawy na poziomie ok. 230 szt. Do tego trzeba doliczyć drugą transzę zeszłorocznego kontraktu MPK Wrocław, czyli 33 szt. Mercedesów Citaro. Dodatkowo

firma Mobilis wygrała 15 czerwca br. przetarg ZTM Warszawa i do końca roku wprowadzi do ruchu 50 nowych autobusów. Kolejny „zastrzyk”nowego taboru to przetarg na obsługę sześciu miejskich linii autobusowych w Krakowie, który wygrało Przedsiębiorstwo Transportu Samochodowego. Jeśli nie zostanie on unieważniony, to na przełomie grudnia / stycznia pojawi się w stolicy Małopolski 30 autobusów przegubowych marki Solbus zasilanych skroplonym gazem ziemnym LNG.

Generalnie przewidujemy, że polski rynek autobusów miejskich wchłonie w całym 2009 roku ok. 550 pojazdów, czyli o prawie 40% mniej niż w 2008 r. Po pierwszym kwartale br. liderem segmentu miejskiego, jaki całego rynku autobusowego w Polsce jest firma Solaris Bus &Coach. Najlepiej sprzedającym się autobusem miejskim po 6 miesiącach br. został Solaris Urbino 18.

 

W segmencie autobusów międzymiastowych odnotowaliśmy po I połowie br. spadek o 86 szt. (- 32,69%) w porównaniu z analogicznym okresem 2008 roku. To i tak dobry wynik biorąc pod uwagę fakt, że to właśnie w tym okresie zeszłego roku Kapena realizowała rekordowo duże kontrakty dla Komendy Głównej Policji. Tegoroczne cięcia w budżecie powodują, że nie ma szans na szersze zakupy autobusów międzymiastowych przez jednostki administracji rządowej, co może znacząco odbić się na ogólnym poziomie sprzedaży. Przypomnijmy, że w zeszłym roku różnego rodzaju rządowe agendy zakupiły 116 autobusów międzymiastowych. Dla porównania przedsiębiorstwa PKS, które jeszcze dwa lata temu miały dominującą pozycję wśród odbiorców tego typu autobusów zamówiły zaledwie 110 szt. Reszta dostaw przypadła prywatnym przewoźnikom oraz grupie Veolia Transport.

Prognozowanie poziomu sprzedaży dla tego segmentu rynku jest niezwykle trudne. Stosunkowo mała pula dostaw podlega tutaj ustawie o zamówieniach publicznych, a najwięcej pojazdów międzymiastowych kupują prywatni przewoźnicy. Możemy tylko przyjąć, że w tym roku zabraknie rządowych zakupów, co przy pogarszającej się sytuacji w przedsiębiorstwach PKS powinno skutkować zmniejszeniem się poziomu sprzedaży na koniec roku do poziomu ok. 380 szt. Aktualnie po sześciu miesiącach br. w tej kategorii prowadzi firma CMS Auto, sprzedająca minibusy na bazie furgonów Mercedes-Benz Sprinter. I to właśnie tego typu pojazd (CMS –Mercedes-Benz Sprinter 515CDI) został najlepiej sprzedającym się autobusem międzymiastowym po I połowie br. Zwyciężył on również w klasyfikacji generalnej na najlepiej sprzedający się autobus w Polsce w połowie 2009 r.

Niestety, w tym roku Ministerstwo Edukacji nie ogłosi przetargu na dostawę nowych autobusów szkolnych. Pytana o tą sprawę wiceminister edukacji Krystyna Szumilas powiedziała, że kryzys zmusił rząd do ograniczenia wydatków i na razie MENiS nie rozpocznie procedury kolejnych zakupów. Przypomnijmy, że w zeszłym roku po raz pierwszy w historii kontrakt Ministerstwa Edukacji i Sportu na dostawę gimbusów wygrała firma Kapena ze Słupska. Otrzymała ona pierwsze zamówienie na 21 autobusów , natomiast drugie zamówienie, na dostawę 65 pojazdów szkolnych, trafiło do Polskich Autobusów i Autosana. W tym roku te firmy nie mogą liczyć na MEN. Warto zauważyć, że rośnie liczba indywidualnych zakupów gimbusów przez gminy, jednak naszym zdaniem tego typu zamówienia nie przekroczą poziomu 10-15 szt. na koniec roku.

Również segment autobusów turystycznych odniósł ciężkie straty w I połowie br. Łącznie w tym okresie zakupiono 53 autokary, czyli aż o 44 szt. (- 45,36%) mniej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. To oznacza, że przewoźnicy wstrzymali się z większymi inwestycjami, albo mają problemy z ich sfinansowaniem. Generalnie największa liczba autobusów turystycznych jest kupowana w miesiącach maj-czerwiec, aby nowe autokary jak najszybciej zaczęły pracować na siebie w sezonie. W tym roku jednak to przedwakacyjne przyspieszenie było bardzo słabe. Dla porównania: w czerwcu 2008 r. liczba sprzedanych autokarów osiągnęła poziom 32 szt. , a w tym roku –zaledwie 9 szt.

Spodziewamy się, że na koniec 2009 roku poziom sprzedaży nowych autokarów powróci do poziomu z lat 2002-2004, kiedy polscy przewoźnicy kupowali średnio po 120 egz. w skali roku. To oznaczałoby znaczący spadek (o ok. 40%) w porównaniu z zeszłym rokiem, kiedy sprzedano łącznie 182 autobusy turystyczne. Wówczas jednak zakupom zdecydowanie sprzyjał niski kurs euro, czego w tym roku brakuje. W rankingu producentów w tym segmencie pierwsze miejsce EvoBus Polska, najlepiej sprzedającym się autokarem w I połowie br. był Mercedes-Benz Tourismo 15 RHD.

Na zakończenie warto jeszcze kilka słów poświęcić ogólnej prognozie dla polskiego rynku. ącznie na koniec 2009 r. spodziewamy się sprzedaży na poziomie 1000-1050 autobusów. Czyli po rewelacyjnych latach 2006-2008, kiedy polscy przewoźnicy kupowali odpowiednio 1311;1300 i 1749 autobusów –nadszedł „chudszy”rok. Wracamy do poziomu sprzedaży z lat 2001-2005 i miejmy nadzieję, że ten kryzysowy czas będzie tylko chwilowy załamaniem koniunktury i w 2010 r. –wraz z realizacją kolejnych unijnych projektów w ramach Program Rozwoju Polski Wschodniej czy Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko –ponownie na polski rynek autobusowy wróci hossa.

 

Polski rynek autobusów po I połowie 2009 r.

źródło: JMK analizy rynku transportowego