Autosan: to był przełomowy rok

Zaczynamy cykl wywiadów z przedstawicielem producentów autobusów, którzy na łamach InfoBusa podsumowują zeszłych rok. Zaczynamy od Autosana i wywiadu z Adamem Smoleniem, prezesem sanockiej firmy. Oto co nam powiedział:
InfoBus.pl: Na początku chciałbym pogratulować Autosanowi wygranej w sondzie InfoBusa, gdzie Wasze zeszłoroczne premiery zajęły pierwsze miejsce w kategorii „Autobusowe Wydarzenie 2010 roku”? Jak odbiera Pan to zwycięstwo?
Adam Smoleń, prezes Autosan SA.: Dziękuję za gratulacje. Równocześnie dziękuję Czytelnikom InfoBusa za to zaszczytne wyróżnienie. Jest to dla nas szczególnie cenne zwycięstwo, gdyż wyraża uznanie dla ciężkiej pracy całej załogi Autosana w minionym roku. Cieszy nas fakt, że zdecydowanie pokonaliśmy takich konkurentów jak m.in. Solaris, który jest uznanym producentem autobusów na polskim rynku, czy Otokar, który na ten rynek dopiero wchodzi. Dziękujemy wszystkim internautom za zainteresowanie naszymi produktami i naszą spółką wyrażone w zamieszczaniu ogromnej liczby komentarzy i uwag na wielu forach internetowych.
InfoBus.pl: I na początek pytanie o polski rynek autobusowy. Jak ocenia Pan zeszły rok? Z jednej strony ogólna sprzedaż Autosana mocno zmalała, natomiast z drugiej zaprezentowaliście zupełnie nowe konstrukcje, dzięki którym mocniej zaistnieliście w segmencie miejskim…
Adam Smoleń: Według mnie rok 2010 był rokiem przełomowym dla naszej fabryki. Owszem sprzedaż była niższa niż w latach poprzednich i trzeba było się dobrze nagimnastykować, aby przetrwać ten trudny rok, ale przecież zajęliśmy 5 miejsce wśród 18 sprzedawców na polskim rynku. Należy również pamiętać, że wśród tych, którzy wyprzedzili nas w rankingu jest jedna firma, która sprzedawała wyłącznie minibusy. Ponadto do 2010r. AUTOSAN produkował i sprzedawał niemal wyłącznie autobusy przeznaczone dla komunikacji międzymiastowej i jedynie niewielką ilość autobusów miejskich o małej pojemności. Rok 2010 natomiast to rok zdecydowanej dominacji i doskonałej koniunktury segmentu miejskiego na polskim rynku. Dwa prototypy autobusów przeznaczonych dla komunikacji miejskiej powstałe w ubiegłym roku w Sanoku: 12-metrowy niskopodłogowy Sancity 12LF i przegubowy niskopodłogowy Sancity 18LF, które swoje premiery miały odpowiednio na targach EXPO SILESIA w Sosnowcu oraz na targach TRANSEXPO w Kielcach to efekt przyjętej strategii, kładącej duży nacisk na produkcję tego typu pojazdów. Według mnie nasz udział w zeszłorocznych targach pokazał, że także w branży autobusów miejskich Autosan nie jest już jakąś niszową, lecz liczącą się firmą z dobrymi produktami, które stanowią bardzo dobrą ofertę dla użytkowników.

InfoBus.pl: W zeszłym roku ruszyły dostawy nowych autobusów z rodziny Sancity. Jednak kontrakty dla Jasła, Sanoka i Krosna nie uniknęły opóźnień. Jak –w perspektywie wygrania jeszcze większych kontraktów w tym roku –zamierzacie poprawić ten element? Co musi się zmieć?
Adam Smoleń: Opóźnienia w dostawach naszych autobusów pod koniec ubiegłego roku to wynik m.in. bardzo napiętych terminów realizacji przetargów, jak było np. w przypadku przetargu ogłoszonego przez Miasto Sanok. Poza tym sprawy nie ułatwiały nam także firmy dostarczające podzespoły i komponenty do naszych wyrobów. Problemy logistyczne spowodowały, że musieliśmy przesuwać terminy odbiorów. Na chwilę obecną w sposób zdecydowany dokonaliśmy reorganizacji sfery produkcyjnej w fabryce, zmieniliśmy organizację linii produkcyjnych przede wszystkim w zakresie autobusów miejskich, aby nie dopuścić już więcej do opóźnień w realizacji kolejnych kontraktów. Dodatkowo postanowiliśmy podejmować decyzje dotyczące uruchomień budowy szkieletów autobusowych z dużym wyprzedzeniem, nawet bez posiadania podpisanych, ostatecznych umów z Klientami dotyczących zakupów naszych pojazdów. To również znacznie przyspieszy ich cykle produkcyjne. Mozolna praca kierownictwa firmy i całej załogi wykonana w roku ubiegłym oraz kontynuowana w roku bieżącym pozwala Spółce odbudowywać się finansowo, co również nie jest bez znaczenia w zachowaniu terminowości dostaw. Jestem przekonany, że ubiegłoroczne opóźnienia w realizacji kontraktów są już tylko przeszłością.
InfoBus.pl: Jak ocenia Pan tegoroczny potencjał miejskiego rynku w Polsce i udział w nim Autosana?
Adam Smoleń: Wydaje się, że rynek autobusów miejskich również i w bieżącym roku odnotuje dobrą koniunkturę, głównie za sprawą dużych kontraktów ogłaszanych przez polskie miasta. Mimo, że konkurencja jest ogromna nie zamierzamy „odpuszczać”i aktywnie w nich uczestniczyć. W kręgu naszego zainteresowania leżą oczywiście wszystkie przetargi, których wymagania jesteśmy w stanie spełnić. Zwycięskie przetargi z końca ubiegłego roku, które tak pięknie wypełniły nam taśmę produkcyjną w I kwartale br. to znak, że klienci już uznali, że posiadamy ciekawą ofertę, która zawiera dobre autobusy w przyzwoitej cenie.
InfoBus.pl: Jak wygląda obecnie sytuacja z przegubowym Sancity 18LF? Czy jest już po wszystkich badaniach homologacyjnych i czy niedługo będziemy mogli go zobaczyć na testach w polskich miastach?
Adam Smoleń: Badania homologacyjne przegubowego Sancity 18LF są już na końcowym etapie realizacji. Niebawem będziemy w posiadaniu Europejskiego Świadectwa Homologacji na nasz najnowszy autobus. Jego testy eksploatacyjne planujemy rozpocząć jeszcze w miesiącu lutym bieżącego roku od dużej aglomeracji miejskiej, która od dawna zainteresowana jest przeprowadzeniem testów naszego przegubowca.
InfoBus.pl: W zeszłym roku na wiosennych targach w Sosnowcu miała miejsce premiera Sancity 12LF. Czy w tym roku również możemy spodziewać się jakiś nowości?
Adam Smoleń: Mamy już oczywiście pewne plany i pomysły dotyczące prezentacji naszych wyrobów w bieżącym roku, ale na obecnym etapie nie zdradzę czym zamierzamy zaskoczyć naszych potencjalnych Nabywców. Mogę jedynie ujawnić, że obiekty naszego zainteresowania to obecnie autobusy: miejski i lokalny średniej wielkości. Premiery takich pojazdów mogą odbyć się jednak nie wcześniej niż w II połowie 2011.
InfoBus.pl: Czy w tym roku zamieracie zaprezentować polskim klientom miejskie autobusy zasilane alternatywnymi paliwami?
Adam Smoleń: Ze względu na ogromny zakres prac związanych z projektami dotyczącymi autobusów midi, o których już wspominałem, nie planujemy w tym roku wyposażania naszych pojazdów w napędy alternatywne. W przyszłości zamierzamy zająć się tym tematem w pierwszej kolejności w odniesieniu do autobusów mini. Projekt jest jednak dopiero na etapie przeprowadzania wstępnych analiz.
InfoBus.pl: Zeszły rok przyniósł wręcz załamanie na rynku autobusów międzymiastowych w Polsce. Czy spodziewa się Pan, że w tym roku ten segment odżyje? I czy zamierzcie tutaj zaproponować polskim klientom jakieś nowe produkty / zmodernizowane produkty?
Adam Smoleń: To właśnie gwałtowny spadek zakupów w zakresie autobusów międzymiastowych przyczynił się do tego, że Autosan nie utrzymał swojej pozycji z lat poprzednich w rankingu sprzedaży nowych autobusów na rynku krajowym. Moim zdaniem można powiedzieć, że zeszły rok był naprawdę dramatyczny dla producentów tego rodzaju pojazdów i nie wszyscy potrafili wyjść obronną ręką z zaistniałej sytuacji. Nam się to udało dzięki przyjętej dobrej strategii rozwojowej oraz prowadzonej restrukturyzacji firmy, choć nie ukrywam, że jest to zabieg dość bolesny dla załogi. Nie bez znaczenia było też wsparcie właściciela spółki, który dokapitalizował fabrykę, bez czego trudno byłoby przetrwać 2010 rok. Według mojej opinii najgorszy czas mamy już za sobą.
Wracając do rynku międzymiastowego duże nadzieje pokładamy w niedawno uchwalonej przez Sejm ustawie o transporcie publicznym, która powinna uregulować i poprawić sytuacje przewoźników świadczących usługi w pasażerskim transporcie międzymiastowym, co z kolei umożliwiłoby im inwestowanie w odnowę posiadanego, mocno już wyeksploatowanego taboru. Pomimo dużego nacisku na produkcję i sprzedaż autobusów miejskich absolutnie nie zamierzamy zaniedbywać rozwoju naszej rodziny pojazdów przeznaczonych do przewozu pasażerów na trasach lokalnych i międzymiastowych. Na bieżąco modernizować będziemy również autobusy, które aktualnie cieszą się dość dużym zainteresowaniem na rynku. Autosan niezmiennie pozostaje liderem segmentu międzymiastowego, nasz udział w ubiegłym roku wyniósł tu prawie 55%. A najlepiej sprzedającym się autobusem międzymiastowym na polskim rynku w 2010 r. był popularny Autosan Tramp.
InfoBus.pl: Czy ma Pan jakieś sygnały z MEN na temat ewentualnych zamówień na gimbusy? Czy ten segment rynku po kilkuletniej hibernacji czeka teraz likwidacja?
Adam Smoleń: Niestety, nie mam żadnych informacji, które wskazywałyby na wznowienie zamówień na gimbusy składanych przez MEN. Głębokim kryzysem gospodarczym dotknięty został również ten resort. W ciągu ostatnich dwóch lat Ministerstwo nie ogłosiło żadnego przetargu na dostawę autobusów szkolnych. Samorządy nie są zainteresowane zakupami nowych gimbusów na własny koszt. Na polski rynek w ubiegłym roku trafiło jedynie trzy autobusy szkolne, wszystkie wyprodukowane w Sanoku. Nie ukrywam, że dla nas byłoby wspaniale, gdyby MEN zdecydował się na ponowne zamówienia gimbusów przeznaczonych dla miast i gmin. Byliśmy przecież wiodącym dostawcą tego rodzaju pojazdów na polskim rynku. Wśród wszystkich nowych gimbusów zakupionych w Polsce ponad 65% stanowiły autobusy ze znakiem bociana.
InfoBus.pl: W zeszłym roku zmalała także produkcja Waszych autobusów, co m.in. wiąże się ze słabszym eksportem. Czy to już koniec pomyślnej hossy na pojazdy Autosana w Szwecji, czy też tylko chwilowy przestój? Jak wyglądają perspektywy na angielskim rynku i czy ostatnie testy Sancity 9 LE we Włoszech to początek szerszego eksportu na południe Europy? Krótko mówiąc –czy eksport Autosana wzrośnie w tym roku?
Adam Smoleń: Słabsza sprzedaż eksportowa Autosana spowodowana była częściowo, podobnie jak spadek całego polskiego eksportu autobusów, przez ogólnoeuropejski kryzys występujący na rynku pojazdów użytkowych. Faktem jest również, że na niski poziom naszego eksportu wpłynęło w dużej mierze ograniczenie zapotrzebowania na autobusy Autosan ze strony odbiorcy szwedzkiego. Na sytuację tą znaczący wpływ miały problemy serwisowe, które wystąpiły na rynku szwedzkim, a dotyczyły komponentów zamontowanych w dostarczonych wyrobach. Niezrealizowane zostały również plany eksportowe związane z rynkiem węgierskim. Nie udało się spełnić wymagań potencjalnego odbiorcy autobusów dotyczących wyposażenia ich w odpowiednie silniki. Decyzja w tej sprawie wynikała również w pewien sposób ze strategii rozwoju naszych wyrobów na najbliższe lata.
Dobrze natomiast rozwija się z kolei eksport do Włoch. Na początku bieżącego roku sprzedaliśmy włoskiemu partnerowi kolejne 4 szt. autobusów. W 2010 roku dostarczyliśmy również pierwszy autobus Autosan dla odbiorcy z Islandii. Zarówno klient z „gorącego”południa jak i klient z „zimnej”północy zainteresowani są na początek tymi samymi autobusami: miejskimi Sancity 9LE. Nasze plany eksportowe na rok bieżący są zdecydowanie bardziej ambitne niż sprzedaż eksportowa zrealizowana w roku ubiegłym. Mamy świadomość, że powodzenie jest tu uwarunkowane szeregiem czynników takich jak: dobrze układająca się współpraca z partnerem handlowym działającym na rynku zagranicznym, ciągła modernizacja i doskonalenie wyrobów, rozwiązanie problemów związanych z obsługą serwisowo –naprawczą na rynkach odbiorców, a także utrzymanie cen autobusów na poziomie konkurencyjnym.
InfoBus.pl: Autosan to nie tylko autobusy, ale także produkcja komponentów dla przemysłu szynowego. Jak w tym zakresie wygląda Wasz tegoroczny portfel zamówień?
W długiej historii fabryki obok autobusów produkowano również wagony kolejowe oraz tramwaje i w XXI wieku powróciliśmy do tych tradycji. Znacząco rozwija się potencjał firmy w tym zakresie. Poczynione zostały zakupy inwestycyjne oprzyrządowania, które pozwalają na wytwarzanie szerokiej gamy elementów dla potrzeb kolejnictwa i nie tylko. Nasza spółka pozyskała niezbędne certyfikaty spawalnicze. Rozpoczęta została współpraca z takimi potęgami światowymi jak Alstom, czy Bombardier. Autosan kooperuje również z producentami działającymi na rodzimym rynku np. PESA Bydgoszcz. Od 2001 roku wytwarzane są w Sanoku nadwozia pojazdów szynowych różnych typów. Nowość stanowi produkcja kabin i dachów do lokomotyw.
InfoBus.pl: W kontekście produkcji trudno uniknąć pytania o dalszą modernizację fabryki w Sanoku. Słyszeliśmy o sporej wyprzedaży rozmaitych urządzeń i maszyn. Na jakim aktualnie jesteście etapie restrukturyzacji i ile osób jest zatrudnionych w Autosanie?
Adam Smoleń: O samej restrukturyzacji wspominałem już wcześniej. Przypomnę tylko, że prowadzimy ją na wielu płaszczyznach zarówno w zakresie organizacji spółki jak i prowadzonej działalności. Naturalne jest, że sprzedajemy zbędne maszyny, komasujemy działalność na powierzchni odpowiadającej potrzebom produkcyjnym itp., a wszystkie te działania prowadzą do jednego celu: obniżenia kosztów wytwarzania. Jeżeli chodzi o zatrudnienie głęboko wierzę, że już niedługo zamiast zwalniać będziemy przyjmować ludzi do pracy. Już dzisiaj gotowi jesteśmy zatrudniać, ale tylko w określonych, wyraźnie deficytowych zawodach.
Wiele zadań, które postawiliśmy przed sobą, przed całą załogą, przed cała naszą firmą udało się już zrealizować, jednak ciągle jeszcze sporo przed nami. Chciałbym jeszcze raz podkreślić i zapewnić naszych klientów, że zamówienia na nasze autobusy realizowane będą z należytą starannością zarówno pod względem dostarczanych wyrobów jak również terminowości dostaw. Ze swojej strony mogę zapewnić, że zrobię wszystko, aby ziściły się wszystkie nasze plany dotyczące stabilizacji i rozwoju Autosana.
InfoBus.pl: Bardzo dziękuję za rozmowę.