Autobusy zasilane LPG w Polsce

Przedsiębiorstwa komunikacji miejskiej w Polsce, mierząc się z trudnościami ekonomicznymi lat 90., podejmowały próby zastosowania paliw alternatywnych. Paliwo LPG, będące mieszaniną propanu i butanu, w latach 90. rozpowszechniło się w prywatnej motoryzacji. Przystosowanie pojazdu napędzanego benzyną do zasilania LPG wymagało montażu zbiornika i dodatkowej instalacji paliwowej. Właściciele prywatnych samochodów ponosili ten wydatek, aby uzyskać oszczędność na kosztach paliwa kosztem zmniejszonych osiągów. W ostatnich latach popularność LPG wzrasta za sprawą wysokich cen benzyny.

LPG charakteryzuje się nieznacznie większą wartością opałową niż benzyna, w przeliczeniu na jednostkę masy. Wartość opałowa mieszanki stechiometryczna jest jednak mniejsza, skąd bierze się różnica w wielkości spalania na niekorzyść LPG. Paliwo to jest jednak o połowę tańsze od benzyny.

Przedsiębiorstwem, które uczestniczyło we wprowadzaniu LPG do eksploatacji w komunikacji autobusowej, była firma NGV Autogas z Krakowa (http://www.ngvautogas.com.pl/). Pilotażowe projekty zrealizowano w latach 1994-1996 i były to adaptacje już użytkowanych pojazdów, a także konstrukcja nowego autobusu. Do zrealizowanych projektów należały:

W 1998 roku Jelcz wyprodukował prototypowy autobus 120MD z silnikiem DAF zasilanym LPG, a następnie wprowadził do produkcji 120M/2 LPG. Model ten zakupiło kilka przedsiębiorstw komunikacyjnych. Produkowano go do 2000 roku. Autobus posiadał silnik WS Mielec MD111P2.

Autobusy LPG wprowadzono w szerszym zakresie do eksploatacji w 5 miastach, a były to:

W Tychach 8 Jelczy 120M z silnikami Diesla, wyprodukowanych w latach 1994-1995, przebudowano w okresie 2000-2002 na zasilanie LPG. W 2000 roku zakupiono 7 fabrycznie nowych Jelczy 120M/2 LPG, a w 2002 roku –6 dalszych. Po kilku latach zrezygnowano z eksploatacji autobusów LPG i rozpoczęto ich sprzedaż lub przebudowy na zasilanie CNG. W latach 2004-2005 sprzedano 7 Jelczy przebudowanych na LPG do Dębicy. Następnie, w 2006 roku, Jelcze 120M/2 LPG z fabrycznymi instalacjami przebudowano na zasilanie olejem napędowym, po czym w latach 2008-2012 sprzedano (do PKS Dzierżoniów, Irexu, Transgóru). Jako ciekawostkę można dodać fakt, iż tyski Jelcz 120M/2 LPG po przebudowanie na Diesla i sprzedaży do Transgóru, został w 2011 roku ponownie przebudowany –tym razem na zasilanie CNG.

W MPK Ostrowiec Świętokrzyski pozostaje w eksploatacji seria 8 Jelczy 120M/2 LPG z lat 1999-2000.

W 2011 roku testowano dwupaliwowe zasilane LPG i olejem napędowym w 2 autobusach przedsiębiorstwa KPKM Białymstok. Były to autobusy MAN Lion’s City oraz Lion’s City G z 2006 roku. W pojazdach zainstalowano kilkudziesięciolitrowy zbiornik. Po testach, ze względu na brak oszczędności oleju napędowego zrezygnowano z tego rozwiązania (http://infobus.pl/text.php?id=39621&from=ag, http://www.infobus.pl/text.php?id=42574)

W Dębicy, w 1996 roku zawarto porozumienie z firmami Gaspol oraz NGV Autogas, mające na celu gazyfikację posiadanych autobusów. 13 spośród 20 posiadanych pojazdów przystosowano do zasilania LPG. W 1998 roku zakupiono 9 fabrycznie nowych Jelczy 120M/2 LPG. W latach 2004-2005 dołączyło do nich 7 używanych tyskich jelczy LPG (z których 2 przebudowano w 2006 roku na CNG). Na zasilanie LPG przebudowano też 5 Jelczy PR110M oraz 5 Autosanów H9-35, z których ostatniego Jelcza wycofano w 2009 roku, a Autosana –w 2011 roku. Używane tyskie Jelcze wycofano w latach 2009-2011. Władze dębickiego przedsiębiorstwa deklarują, iż oszczędności wynikające z eksploatacji autobusów zasilanych LPG sięgały 50 gr na 1 km (info na marzec 2012 r. –http://nafta.wnp.pl/lpg-moglby-konkurowac-z-olejem-napedowym-ale,164887_1_0_0.html). Jak stwierdzono, barierą w rozwoju autobusów LPG jest jednak niedostępność takich pojazdów na rynku (pomimo iż MAN produkował w ostatnich latach takie pojazdy dla Wiednia). Przebudowa istniejących silników wysokoprężnych jest zaś nieopłacalna. Z tych względów przedsiębiorstwo zdecydowało się na wprowadzenie paliwa CNG, które jednak nie przynosi takich oszczędności jak LPG. W 2011 roku zakupiono więc tradycyjne autobusy na olej napędowy.

Paliwo LPG jest ekonomiczne przy zastosowaniu w mniejszych pojazdach ze zmodyfikowanymi jednostkami benzynowymi i takie samochody z fabrycznymi instalacjami są dostępne na rynku. Wykorzystując ten fakt, przedsiębiorstwo Komunikacja Miejska w Szczecinku zakupiło w 2010 roku 3 Mercedesy Sprintery LPG, wykorzystując dofinansowanie ze środków unijnych.

W dniu dzisiejszym najbardziej znanym użytkownikiem autobusów LPG pozostaje austriackie przedsiębiorstwo Wiener Lienen, posiadające ponad 500 pojazdów zasilanych tym paliwem. Doświadczenie w użytkowaniu takich pojazdów sięga lat 60. XX wieku.

W tabeli 1 zestawiono autobusy LPG eksploatowane w Polsce.

Tabela 1. Autobusy LPG w Polsce.

Na podstawie bazy danych www.phototrans.eu

 

Największą liczbę autobusów LPG eksploatuje MKS Dębica –9 sztuk. Ogólna liczba eksploatowanych obecnie autobusów LPG to 25 sztuk. Tym samym, autobusów LPG jest ponad 10 razy mniej niż zasilanych CNG.