Autobusy na AUTOTEC 2004 – część druga

W dniach 4-9 czerwca 2004 r. odbyła się jubileuszowa, dziesiąta edycja Międzynarodowych Brneńskich Targów Samochodów Użytkowych AUTOTEC. Tegoroczna edycja imprezy odbyła się w Czechach już jako państwie członkowskim UE, co nie pozostało bez wpływu na liczbę obecnych na wystawie przedstawicielstw zagranicznych producentów autobusów. W tym roku można było zauważyć interesującą tendencję wchodzenia zagranicznych producentów autobusów za pośrednictwem czeskich lub słowackich przewoźników międzynarodowych. Dzięki temu na ryku pojawilli się tacy nowi gracze jak Beulas, Caetano czy Isuzu. Jednak największą sensację sprawiła czeska firma Tedom (ex Jamot), która zaprezentowała licencyjny autobus włoskiej firmy Mauri zasilany silnikiem CNG własnej produkcji. Myślę, że warto zwrócić uwagę na tę konstrukcję. W kolejnym odcinku relacji z AUTOTEC 2004 (która ukaże się w październikowym wydaniu InfoBusa) przedstawimy szczegółowo polskich producentów komponentów, którzy również uczestniczyli w brneńskich targach pojazdów użytkowych.

Podobnie jak w pierwszej części naszej relacji prezentacje firm obecnych na Autotec 2004 przeprowadzimy zgodnie z wielkością posiadanych przez nie udziałów na czeskim rynku autobusów w segmencie M3. W poprzednim odcinku szczegółowo zaprezentowaliśmy ofertę dwóch dominujących producentów w Czechach – Karosy i SOR (oraz powiązaną z tą firmą spółkę Ekobus), natomiast drugą część naszego reportażu rozpoczniemy od firmy EvoBus Bochemia.

EvoBus Bohemia – trzecie miejsce

Łączny udział na czeskim rynku w 2003 r. (M3) – 9,7%, w tym w segmencie autobusów miejskich – 1,9%, międzymiastowych – 10,5% i turystycznych 23%.

EvoBus Bohemia może pochwalić się jako jedyna filia niemieckiego koncernu w Europie Środkowo-Wschodniej własnym zakładem produkcyjnym w Holysov, który został założony w kwietniu 1999 r. Wytwarzane są tam komponenty konstrukcyjne na potrzeby fabryk w Neu Ulm i Mannheim. Na targach w Brnie EvoBus pokazał trzy autobusy, w tym niskopodłogowy model O.530 Citaro w barwach CSAD Kyjov. To jeden z pięciu sprzedanych w zeszłym roku autobusów miejskich tego typu w Czechach. W tym roku firma spodziewa się sprzedać około 10 szt. Citaro, w tym również kilka egzemplarzy w wersji 15-metrowej. W segmencie autobusów turystycznych czeskie przedstawicielstwo zaprezentowało najnowszy produkt Mercedes-Benz – turystyczny midibus Tourino (podobno już 2 szt. są zakontraktowane) oraz luksusowy autokar Setra S415HD. To jeden z najpopularniejszych autokarów wśród czeskich klientów, którego w zeszłym roku sprzedano w ilości 5 szt. Dodatkowo z całej rodziny TopClass 400 w 2003 r. sprzedano aż 4 szt. midibusa S411 HD (jeszcze nieobecnego w Polsce) oraz 3 egzemplarze S417 HDH i jeden dwupokładowy „krążownik szos” – D431 DT. Jednak tytuł najpopularniejszego autobusu turystycznego EvoBus należy (podobnie jak w Polsce) do modelu Mercedes-Benz O.350 Tourismo, którego 10 szt. sprzedano w zeszłym roku. Jak powiedział nam Pavel Kouba z EvoBus Bohemia, czeski rynek autobusów turystycznych przeżywa prawdziwy boom wynikający z ogromnej rzeszy turystów przybywających do Pragi i stąd udających się na objazdowe wycieczki po całych Czechach. Na stoisku firmy dziwił brak najlepiej sprzedających się autobusów Mercedesa, czyli międzymiastowego modelu O.345 (46 szt. w 2003 r.) z tureckich zakładów producenta zlokalizowanych w Ankarze, który jest bardzo popularny wśród czeskich przewoźników regionalnych. W tym roku zdaniem czeskich przedstawicieli zamówiono aż 80 szt. tego modelu (w porównaniu z 46 szt. w 2003 r.). Dodatkowo w tym segmencie dobrze sprzedaje się autobus międzymiastowy (kombi) O.560 Intauro (6 szt. w 2003 r.), kolejny model z szerokiej oferty koncernu, który nie może (z uwagi na cenę – 170 000 euro) przyjąć się na naszym rynku. W Czechach w trym roku spodziewana jest sprzedaż 20 tego typu pojazdów…

MAN Bohemia – czwarte miejsce

Łączny udział na czeskim rynku w 2003 r.(M3) – 3,6%, w tym w segmencie autobusów miejskich – 2,7%, międzymiastowych – 2,0% i turystycznych 13,5%.

Na potrzeby naszego artykułu połączyliśmy „siły” MAN-a i Neoplana, ale faktyczne połączenie tych dwóch firm w Czechach nastąpi dopiero w przyszłym roku, kiedy zostanie powołana firma NEOMAN Bohemia. Obecnie importem autobusów turystycznych Neoplan zajmuje się spółka Kolazř. W Brnie na stoisku MAN mogliśmy zobaczyć m.in. wysokopodłogowy autobus przegubowy MAN SG 313, który w zeszłym roku został sprzedany do CSAD Jihotrans z Ceskich Budejovic. Pojazd wykorzystywany jest przede wszystkim do obsługi tras łączących centrum miasta z okolicznymi miejscowościami. W tym roku zdaniem przedstawicieli firmy przewoźnik zamówi kolejną partię tych pojazdów plus modele międzymiastowe – SL 223. Łącznie tegoroczne dostawy dla CSAD Jihotrans obejmą 13 szt. autobusów obu typów. Warto dodać, że tureckie pojazdy SL 223 cieszą się na czeskim rynku sporym wzięciem (podobnie jak Mercedesy O.345) i w zeszłym roku sprzedano ich tutaj 10 szt. MAN jako jedyny dostarczył w zeszłym roku autobusy miejskie zasilane LPG – 6 modeli NL 243 LPF/G zostało zamówionych przez firmę Dopravni Podnik Most. W tym roku do tego miasta zostanie dostarczonych 6 pojazdów tego typu, a 8 egzemplarzy w kolejnych latach. Drugim wystawionym autobusem przez MAN na targach AUTOTEC 2004 był autokar RHC 464 Lion`s Top Coach, którego w zeszłym roku sprzedano 2 szt., natomiast modelu 12-metrowego – FRH 403/413 Lion`s Coach – 4 szt. Co ciekawe, w tej kategorii lepiej sprzedawały się autobusy marki Neoplan, których łącznie dostarczono 11 szt. w 2003 r., w tym takie „egzotyczne” dla polskiego rynku konstrukcje jak dwupokładowe autokary N122/3 Skyliner, których w zeszłym roku czescy przewoźnicy zakupili 6 szt.!

Solaris Bus & Coach – piąte miejsce

Łączny udział na czeskim rynku w 2003 r.(M3) – 1,3%, w tym w segmencie autobusów miejskich – 4,6%.

Niestety na targach w Brnie zabrakło naszego reprezentanta na czeskim rynku – firmy Solaris Bus & Coach, która zajmuje dość silną tutaj pozycję w segmencie pojazdów miejskich. Zdaniem Krzysztofa Olszewskiego, prezesa firmy Solaris Bus & Coach – „Czechy są krajem ostrej konkurencji rynkowej. Lokalny producent autobusów Karosa, należący do koncernu Irisbus, przez lata ugruntowywał pozycję monopolisty. Teraz jednak musi stawić czoła alternatywnemu, dynamicznie rozwijającemu się prywatnemu producentowi autobusów SOR oraz zewnętrznym dostawcom, takim jak Solaris, Mercedes-Benz i Volvo.” Solaris posiada w Czechach zarówno przedstawicielstwa handlowe – Dopravni Podnik Ostrava a.s., jak również serwisowe – Solaris Czech s.r.o. Pierwsze autobusy producenta z Bolechowa zostały sprzedane w Czechach w 1999 roku i trafiły właśnie do firmy Dopravni Podnik Ostrava. Ogólna liczba do tej pory sprzedanych u naszych południowych sąsiadów autobusów i trolejbusów sięga 49 sztuk, a do końca tego roku najprawdopodobniej wzrośnie do 66. „Naszymi odbiorcami są takie miasta jak: Ostrava, Opava, Czeskie Budejovice, Plzen czy Olomouc. – mówi Krzysztof Olszewski – Od roku 2001 wspólnie z czeskim oddziałem firmy Cegelec oraz DP Ostrava na bazie naszych karoserii autobusowych budujemy nowoczesne i niezawodne trolejbusy. Dostarczamy je do tak wymagających klientów jak Winterthur i La Chaux de Fond w Szwajcarii, do Opavy, Ostrawy, Wilna, Gdyni i Tychów, a w niedalekiej perspektywie również do innych odbiorców z Europy Zachodniej.”

Iveco / Cacciamali – piąte miejsce

Łączny udział na czeskim rynku w 2003 r.(M3) – 0,9%, w tym w segmencie autobusów międzymiastowych – 0,2% i turystycznych – 5,6%.

Przedstawicielem w Czechach firmy Cacciamali jest firma Agrotec, która była obecna na targach Autotec 2004, ale niestety nie wystawiła żadnych autobusów ze swojej oferty (nie było nawet nikogo z działu autobusów…). Generalnie na czeskim rynku sprzedają się minibusy Cacciamali w wersjach Daily 50.C13 ( 1 szt. w 2003 r.) oraz Daily 50.C15 w wersji turystycznej ( 7 szt. w 2003 r.) . Do tej sumy został również zaliczony jeden autobus dostosowany do przewozów turystycznych, a sprzedany przez dealera Iveco – firmę Stratos, która również we własnym zakresie zabudowuje podwozia Iveco Daily 50.C15.

Scania – szóste miejsce

Łączny udział na czeskim rynku w 2003 r.(M3) – 0,7% w tym w segmencie autobusów turystycznych – 4,8%.

Firma Scania Czech Republic zaprezentowała w Brnie zwycięzcę prestiżowego tytułu „Coach of the Year 2004” w wersji trzyosiowej dla firmy Latuska z Karlovych Var. To biuro podróży zajmujące się głównie pośrednictwem przy sprzedaży biletów lotniczych, obsługuje również codzienne połączenie autobusowe na trasie Praga – Karlove Vary, gdzie możemy spotkać wystawiony na AUTOTEC 2004 luksusowy autobus. W 2003 r. Scania sprzedała 3 egzemplarze serii PB (w wersji trzyosiowej) oraz 2 autokary z rodziny Century. Również w silnie obsadzonym segmencie pojazdów międzymiastowych czeskiemu przedstawicielstwu udało się sprzedać jeden autobus Scania Irizar InterCentury dla firmy ProbeTrans. Pojazd ten w wersji 15-metrowej o pojemności aż 116 pasażerów (w tym 64 miejsca siedzące) obsługuje mocno obciążoną linię Zdice – Praha o długości 40 km. W tym roku zdaniem czeskich przedstawicieli Scanii zostały już zamówione 3 szt. autokaru Scania Irizar PB w wersji trzyosiowej, natomiast w dalszej perspektywie firma zamierza rocznie sprzedawać w Czechach 5 – 10 autobusów. Jak dodaje Radim Huleja, sprzedawca Scania Czech Republic, do momentu utrzymania się supremacji Karosy w segmentach miejskim i międzymiastowym, Scania będzie obecna w zasadzie tylko w segmencie autobusów turystycznych, gdzie przewaga czeskiego producenta jest zdecydowanie najmniejsza.

Berkhof / Bova – siódme miejsce

Berkhof i Bova (od zeszłego roku należące do tego samego koncernu VDL Bus) miały identyczny udział na czeskim rynku w 2003 r.(M3) – po 0,6%, w tym w segmencie autobusów turystycznych – po 4,0%.

Na AUTOTEC 2004 nie było przedstawicielstwa Bovy (firma Silvestr HIT, s.r.o.), ale za to tradycyjnie już zaprezentowała się marka Berkhof, której przedstawicielem w Czechach jest firma Itap Praha, s.r.o. Na wystawie pokazano pierwszy trzyosiowy autobus Berkhof Axial 70-13,2, dla rynku czeskiego zbudowany na podwoziu DAF SBR4000+. Pojazd w barwach firmy przewozowej Vento s.r.o. ma długość 13,2 metra i zabiera na swój pokład 57 pasażerów. Warto dodać, że generalnie pierwszym odbiorcą tego typu konstrukcji została w lutym br. holenderska firma Pouw Vervoer. Nowe podwozie VDL Bus z niezależnym zawieszeniem przedniej osi zapewnia dobre właściwości jezdne oraz wysoki komfort podróżowania. Platformę wyposażono w system wspomagania przełączania biegów (SGS). Dzięki temu, zmiana biegów odbywa się z lekkością porównywalną z samochodami osobowymi. W celu zapewnienia podróżnym maksimum bezpieczeństwa, system zaprojektowano tak, aby zmiana biegów była możliwa nawet w przypadku awarii układu wspomagającego. Dźwignie hamulca ręcznego i zmiany biegów umieszczono blisko siebie, dzięki czemu kierowca może obsługiwać je jedną ręką. Dzięki ścisłej współpracy pomiędzy producentem podwozia (DAF) i nadwozia (Berkhof), udało się zmniejszyć masę 13,2-metrowej wersji o wysokości 3,7 metra i z pełnym wyposażeniem do ok. 13,5 tony. Zmiany objęły także koło kierownicy oraz deskę rozdzielczą, którą wyposażono w tzw. "ciemny wyświetlacz" pokazujący kierowcy tylko potrzebne w danym momencie informacje. Na nowym podwoziu VDL Bus – SBR4000+ wyposażonym w niezależnie zawieszoną przednią oś powstają autobusy z rodziny Berkhof Axial 50, Axial 70 oraz dwupokładowy model Axial 100. Wszystkie te modele (w różnych wersjach gabarytowych) oferuje w Czechach firma Itap Praha, która w 2003 r. sprzedała 5 autobusów Berkhof Arial 70-12,9. Autobusy te są zabudowywane zarówno na podwoziach DAF, jak i na platformach MAN, Scania, Volvo i Mercedes-Benz.

Ayats – ósme miejsce

Łączny udział hiszpańskiego producenta na czeskim rynku w 2003 r.(M3) – 0,4% w tym w segmencie autobusów turystycznych – 3,2%. Niestety, przedstawiciel hiszpańskiego producenta – Liberty Bus s.r.o. nie był obecny w Brnie, a szkoda – bo firma sprzedaje na czeskim rynku interesujące autobusy Ayats Atlantis, których w zeszłym roku dostarczono 4 szt.

SolvBus / Volvo – dziewiąte miejsce

Łączny udział słowackiego producenta SlovBus na czeskim rynku w 2003 r.(M3) – 0,2%, w tym w segmencie autobusów międzymiastowych – 0,4%. Firma nie pojawiała się na targach AUTOTEC 2004.

Łączny udział Volvo na czeskim rynku w 2003 r.(M3) wyniósł również – 0,2%, w tym w segmencie autobusów miejskich – 0,8%.

Volvo Truck Czech zaprezentowało w Brnie autobus demonstracyjny Volvo 9700 (sprowadzony zresztą z Wrocławia). Co ciekawe w 2003 r. sprzedała pierwsze pojazdy miejskie – 2 szt. Volvo 7000 dla miasta Frydek Mystek, a w tym roku kolejne dwa egzemplarze mają trafić do miejscowości Kromeriz. Podczas targów specjalista ds. sprzedaży autobusów w Volvo Truck Czech, Radko Manda, poinformował nas o bardzo interesującym projekcie realizowanym wspólnie ze słowackim producentem – Slovbus, który na podwoziu Volvo B7R zabuduje nadwozie autobusu międzymiastowego (kombi) o trapezowym układzie słupków (podobnie jak w konstrukcji Vacanzy), przeznaczone do obsługi długodystansowych połączeń międzymiastowych. Celem tej kooperacji jest zmniejszenie ceny pojazdów na czeskim rynku i tym samym wprowadzenie tą drogą marki Volvo do turystycznego segmentu, gdzie cały czas jeszcze nie jest obecna. Prototyp zostanie po raz pierwszy oficjalnie pokazany podczas październikowej wystawy Autosalon w Nitrze, a w 2005 r. pojawi się w ofercie handlowej.

Beulas – dziesiąte miejsce

Łączny udział na czeskim rynku w 2003 r.(M3) – 0,1%, w tym w segmencie autobusów turystycznych – 0,8%.

Przedstawiciel hiszpańskiego producenta w Czechach – firma SolBus s.r.o. oferuje w zasadzie pełną ofertę producenta, która rozpoczyna się od autokarów o długości 8,72 metra i pojemności 35 miejsc pasażerskich, a kończy na autobusach piętnastometrowych o pojemności 67 pasażerów (model Eurostar`E). W zależności od marki podwozia (do wyboru jest DAF, Scania i MAN) autobusy różnią się stylistyką nadwozia, wykończeniem wnętrza oraz oczywiście nazwą. Generalnie ich podział jest jednak trochę chaotyczny i ciężko się w nim dokładnie rozeznać, dlatego najlepiej będzie jeśli zainteresowani Czytelnicy wejdą osobiście na stronę http://www.solbus.cz/solbus.php?action=typy , gdzie dostępna jest pełna gamę pojazdów Beulasa. SolBus obecny jest na czeskim rynku od 2002 r. i w zeszłym roku udało mu się sprzedać jeden autokar Eurostar`E (na platformie DAF SB – 4000 XF). Zdaniem Vladimira Soukupa z firmy Solbus, firma rozwija się małymi krokami, ale stale do przodu… W tym roku sprzedała już dwa autobusy (Eurostar`E na podwoziu Scania i Aura na podwoziu DAF), a docelowo chciałaby dostarczyć dla czeskich firm przewozowych łącznie 7 egzemplarzy. W Brnie zaprezentowany został autokar Beulas Aura na podwoziu DAF SB – 4000 XF o długości 12 metrów i pojemności 51 pasażerów. Cena tego pojazdu to 220 000 euro.

Pozostałe firmy na czeskim rynku

Na czeskim rynku w 2003 r. zostały również sprzedane autobusy marki Temsa (model Samba), ale przedstawiciel tej firmy – spółka M92 z Pragi nie pojawiał się na tegorocznej edycji brneńskiej wystawy. Również inne autobusowe firmy obecne na czeskim rynku jak: Noge (przedstawiciel – Autobusy Agentura Lida Pilwouskova) czy Van Hool (przedstawiciel – O.K. Trans Praha) nie miały swoich stoisk na AUTOTEC.

Z nowości, które mogliśmy oglądać w Brnie, należy niewątpliwie wymienić przewoźnika BusTravel s.r.o. z Pragi, który został przedstawicielem portugalskiego producenta Caetano i zaprezentował na AUTOTEC znany model Optimo na podwoziu Toyota Coaster BB60. Z powodu licznych zamówień związanych z rozgrywanymi w czerwcu w Portugalii Mistrzostwami Europy w piłce nożne (Euro 2004), czescy przedstawiciele musieli zrezygnować ze sprowadzenia do Brna futurystycznego, najnowszego modelu Caetano – autokaru Winner o długości 13 metrów i pojemności 53 miejsc pasażerskich.

Z takich dość egzotycznych dla nas konstrukcji pojawił się jeszcze w Brnie model Isuzu T urquoise, którego oferuje słowacki przewoźnik – firma Turancar z Banskiej Bystricy. Autobus o pojemności 26-29 miejsc pasażerskich charakteryzuje się dość sporą przestrzenią bagażową (4 m3) oraz mocnym silnikiem Isuzu TDI Euro 3 o mocy 107 kW. W tej opcji silnikowej pojazd kosztuje 74 500 euro, natomiast przy zastosowaniu jednostki napędowej MAN cena automatycznie podnosi się do poziomu 109 000 euro. W tym roku słowacki importer zamierza sprzedać łącznie 9 tego typu pojazdów.

Jednak największą nowością podczas tegorocznej edycji AUTOTEC okazał się premierowy niskopodłogowy autobus Tedom 123G zasilany CNG, który został zaprezentowany przez firmę Tedom z siedzibą w miejscowości T ř ebi č , która w ubiegłym roku przejęła od syndyka dział produkcji silników producenta ciężarówek Škoda-LIAZ. Obecnie firma postanowiła rozszerzyć zakres swojej działalności i na brneńskich targach pokazała po raz pierwszy niskopodłogowy autobus miejski Tedom 123G, który powstał w oparciu o licencję włoskiego producenta Mauri. W pojeździe zastosowano silnik zasilany sprężonym gazem ziemnym własnej produkcji – Tedom M1.2CM640 o mocy 285 KM. W ofercie dostępny jest także model napędzany silnikiem wysokoprężnym firmy Tedom, a w przygotowaniu znajduje się dwudrzwiowa wersja 122D, przystosowana do komunikacji podmiejskiej.

Tedom 123G zabiera na pokład 96 pasażerów, w tym 29 na miejscach siedzących. Samonośne nadwozie autobusu wykonane jest z cienkościennych profili ze stali nierdzewnej, natomiast poszycia boczne wykonano z paneli aluminiowych o grubości 2 mm. Dach oraz ściany przednią i tylną wykonano z tworzywa sztucznego wzmacnianego włóknem szklanym. Przedstawiciele czeskiej firmy deklarują, że z zainteresowaniem śledzą polski rynek autobusowy, szczególnie tegoroczne zamówienie MPK Rzeszów na dostawy niskopodłogowych autobusów gazowych. Ich zdaniem konkurencja w segmencie pojazdów miejskich jest na tyle silna, że nie ma sensu uruchamiać w naszym kraju sprzedaży kompletnych autobusów, natomiast mają nadzieję, że uda im się przekonać polskich niezależnych producentów, takich jak Jelcz czy Solaris, do zastosowania gazowych silników Tedom w ich konstrukcjach. Moment masowego wprowadzenia CNG do komunikacji miejskiej zbliża się nieuchronnie i nasi południowi sąsiedzi są przekonani, że dzięki ich atrakcyjnym cenowo jednostkom napędowym ten proces uda się przeprowadzić szybciej i na większą skalę.

Komunikację w ramach targów AUTOTEC 2004 realizowały autobusy czeskiego producenta Mave s.r.o ., w tym duma konstruktorów z Liptal – niskopodłogowy, trzyosiowy autobus miejski CIBUS ENA (przypominający koncepcyjnie pojazd EA KFB Maxi Shuttle), a zbudowany na specjalnie dostosowanym podwoziu Fiata Ducato o długości 7150 mm, szerokości 2015 mm, wysokości 2480 mm, rozstawie pierwszej i drugiej osi 3860 mm, drugiej i trzeciej 900 mm i masie całkowitej 4650 kg. Pojazd zabiera na swój pokład 22 pasażerów, w tym w zależności od opcji od 10 do 19 na miejscach siedzących. Dzięki niskiemu poziomowi podłogi (350 mm) nawet osoby starsze i niepełnosprawne bez problemu mogą dostać się do środka autobusu przez jedne drzwi o szerokości efektywnej 850 mm. Nowoczesność konstrukcji i otwartość firmy na różne preferencje klientów podkreśla możliwość wyboru pomiędzy silnikiem tradycyjnym – wysokoprężnym 2,8 i.dTD o mocy 90 kW, a ekologicznym, zasilanym gazem płynnym (2,0 i.LPG) lub ziemnym (2,0 i.CNG) o mocy 80 kW. CIBUS ENA można określić mianem MPV (Multi Purpose Vehicle), czyli pojazdem wielofunkcyjnym o szerokim wachlarzu możliwych zastosowań – przykładowo może obsługiwać regularną komunikację miejską, okazjonalne imprezy, wyjazdy narciarskie, przewóz dzieci do szkół, transport osób niepełnosprawnych ( po wymontowaniu siedzeń we wnętrzu pojazdu mieści się 7 wózków inwalidzkich), etc. Zdaniem przedstawicieli firmy w Czechach występuję niewielki popyt na te konstrukcje. Przede wszystkim są one eksploatowane w Pradze do przejazdów turystycznych osób niepełnosprawnych.

Na tej czeskiej firmie kończymy opis autobusowych firm obecnych na targach AUTOTEC 2004. W kolejnym wydaniu Infobusa przedstawimy szczegółowo polskich producentów komponentów, którzy również uczestniczyli w brneńskich targach pojazdów użytkowych.