ACTUATE – czyli eco-jazda elektrobusem
ACTUATE – czyli eco-jazda elektrobusem
Współfinansowany ze środków unijnych projekt ACTUATE (Advanced Training and Education for Safe Eco-driving of Clean Vehicles) jest poświęcony optymalizacji wydajności prowadzenia elektrycznych środków transportu publicznego. Dzięki wykorzystaniu zaawansowanych koncepcji szkoleniowych umożliwia zmniejszenie zużycia energii, a w rezultacie ograniczenie emisji zanieczyszczeń i hałasu, pomniejszenie kosztów eksploatacji i zwiększenie poziomu bezpieczeństwa pasażerów. Wstępne wyniki projektu potwierdzają zaoszczędzenie nawet do 20% energii wykorzystywanej do napędzania pojazdów. ACTUATE oferuje zainteresowanym przewoźnikom materiały szkoleniowe i kampanie promocyjne dotyczące ekologicznej jazdy, uwzględniające w szczególności wymagania flot ekologicznych pojazdów. Wszystkie produkty i wyniki projektu umożliwiają innym przedsiębiorcom transportowym wyszkolenie własnych kierowców w sprawdzony sposób. Konsorcjum projektu ACTUATE składa się z pięciu doświadczonych europejskich operatorów transportu publicznego z Salzburga (Salzburg AG, Austria), Brna (DPMB, Czechy), Parmy (TEP S.p.A, Włochy), Lipska (LVB, Niemcy) i Eberswalde (BBG, Niemcy), którzy wykorzystują już pojazdy elektryczne, jak również szkoły jazdy LAB w Lipsku, belgijskiego producenta autobusów Van Hool i trolley:motion, międzynarodowej grupy działań na rzecz promowania systemόw trolejbusowych (Austria). Projekt jest koordynowany przez Rupprecht Consult GmbH (Niemcy).
Zaobserwowanie i ograniczenie u kierujących pojazdami elektrycznymi nieefektywnych nawyków i energochłonnych manewrów, takich jak ostre hamowanie czy zbyt pochopne przyspieszanie, oferuje możliwość zredukowania kosztów ekonomicznych i emisyjnych oraz poprawienie bezpieczeństwa pasażerów. Podczas gdy potencjał eco-drivingu w pojazdach prywatnych i autobusach napędzanych silnikami spalinowymi zyskał już powszechne uznanie i ugruntował się w praktycznych działaniach zarządzających flotą, wciąż pozostaje niewykorzystany w sektorze pojazdów elektrycznych. W celu zdobycia nowej wiedzy i rozwinięcia sprawdzonych metod praktycznych, uruchomiono w maju 2012 program ACTUATE (Advanced Training and Education for Safe Eco-driving of Clean Vehicles, zaawansowany trening i szkolenia w zakresie eco-drivingu ekologicznych pojazdów). Inicjatywa jest współfinansowana przez program Inteligentna Energia w Europie (IEE) i będzie trwała do października 2014. Poprzez wsparcie szkoleniami w zakresie eco-drivingu, ACTUATE umożliwia zwiększenie wykorzystania potencjału ekologicznego i upowszechnienie takich pojazdów, jak tramwaje, trolejbusy, autobusy hybrydowe, autobusy elektryczne wyposażone w superkondensatory. Szkolenia pod patronatem ACTUATE uzupełniają dobrze utrwalone praktyki eco-drivingu nakierowane dotychczas na pojazdy spalinowe.
Wyniki badań i wstępne analizy pokazują, że skuteczne przeszkolenie kierowców i motorniczych umożliwia zaoszczędzenie tysięcy Euro i znaczących ilości energii przypadających na każdy pojazd w roku, co przekłada się na obniżenie zanieczyszczenia powietrza i redukcję emisji dwutlenku węgla w miastach. Projekt szczególną uwagę poświęca kierowcom jako kluczowej grupie odpowiadającej za efektywność pojazdów. Poza skutecznym przekazaniem wiedzy dużo uwagi poświęcono także na zapewnienie trwałości efektu wykorzystania technik uzyskanych w procesie edukacji i treningu. Szczegółowe cele programu ACTUATE, poza promowaniem eco-drivingu i wdrażaniem gotowych metod szkoleniowych, obejmują zdefiniowanie minimalnych kryteriów i standardów w zakresie powszechnie stosowanego eco-drivingu, włączenie ich w proces podstawowych i uzupełniających szkoleń kierowców i motorniczych przeprowadzanych przez operatorów, zmotywowanie kierujących do rozwijania techniki prowadzenia w sposób proekologiczny, zebranie zintegrowanej bazy wiedzy o eco-drivingu poszczególnych rodzajów pojazdów elektrycznych. Poniżej wyniki projektu u poszczególnych partnerów. Pierwsze długotrwałe rezultaty od wszystkich partnerów projektu ACTUATE zostaną zebrane w połowie 2014 roku.
Salzburg: 273 kierowców trolejbusów
Salzburg AG (SAG) jako pierwszy uczestnik projektu ACTUATE skutecznie przeszkoliło wszystkich 273 kierowców trolejbusów w zakresie eco-drivingu. Wszyscy z nich uczestniczyli w trwającej 3,5 godziny części teoretycznej oraz również 3,5-godzinnej sesji praktycznej na ulicach Salzburga (bez pasażerów). Natychmiastowe porównanie danych uzyskanych przed i po szkoleniu wykazało, że więcej niż 90% kierowców obniżyło zużycie energii prowadzonych przez siebie trolejbusów o średnio 20%, wykorzystując w praktyce jedynie poznane na szkoleniu techniki. Zebranie danych umożliwiło specjalne oprogramowanie opracowane wspólnie przez SAG i Cegelec (dostawcę osprzętu elektrycznego do trolejbusów), zbierające kompleksowe dane o zużyciu energii przez każdego kierowcę uczestniczącego w szkoleniu. W codziennej eksploatacji z pasażerami, SAG spodziewa się trwale obniżyć zużycie energii o około 5%.
Oprócz kierowców trolejbusów, w szkoleniach uczestniczyło także 39 pracowników warsztatowych i biurowych posiadających prawo jazdy. Z tak szerokim podejściem i zaangażowaniem, cele projektu ACTUATE zyskały bardzo silne wsparcie w strukturach SAG. Po udanej fazie pilotażowej, szkolenia w zakresie eco-drivingu weszły w zakres standardowych szkoleń kierowców trolejbusów SAG w lutym 2013 w nawiązaniu do dyrektywy 2003/59/EC. Przedtem wszystkie materiały treningowe zostały dokładnie przeanalizowane przez partnerów programu ACTUATE z Eberswalde (BBG), Brna (DPMB) i Parmy (TEP). Również sami kierowcy ocenili projekt w specjalnych ankietach, z których wynika, że ponad 90% z nich oceniło szkolenie jako „bardzo dobre”lub „doskonałe”, a 89% z nich oceniło zagadnienie bezpiecznego eco-drivingu jako „bardzo ważne”lub „ważne”w ich codziennej pracy. Szczególnie zajęcia praktyczne zebrały wśród kierowców pozytywne opinie i zostały ocenione jako wyjątkowo efektywne.
Lipsk: 400 kierowców
W Lipsku (LVB) przeszkolono około 400 kierowców autobusów hybrydowych. Zaobserwowano średnie obniżenie zużycia paliwa o 5%, zgodne z zakładanymi przewidywaniami. Szkolenia przeprowadzono we współpracy z ośrodkiem szkoleniowym LAB (Leipziger Aus- und Weiterbildungsbetriebe). Wśród prowadzących tramwaje przeszkolono 20 motorniczych do roli edukatorów rozpowszechniających wiedzę o eco-drivingu wśród innych pracowników. Wszystkie treningi zebrały bardzo pozytywne opinie od uczestników.
Inicjatywy pozaeuropejskie
Eco-driving jako istotne narzędzie obniżenia obciążenia środowiska naturalnego oraz zwiększenia wydajności wykorzystywanej energii jest istotny nie tylko w Unii Europejskiej, ale także w Azji. Podczas Tygodnia Oszczędzania Energii w Chinach, niemieckie towarzystwo współpracy międzynarodowej (Deutsche Gesellschaft für internationale Zusammenarbeit, GIZ) wspólnie z Biutem Zarządu Transportu Jiangsu w prowincji Wuxi Jiangsu przeprowadziło szkolenia eco-drivingowe dla kierowców ciężarówek. Podobnie jak treningi w ramach projektu ACTUATE, szkolenia w Chinach składały się z części teoretycznej i praktycznej, a wybranych kierowców szkolono także do roli trenera-edukatora, maksymalizując w ten sposób proces upowszechniania wiedzy o ekologicznym prowadzeniu pojazdów. GIZ zakłada obniżenie zużycia oleju napędowego i emisji CO2 dzięki wyszkoleniu kierowców o ok. 5-10%. Warto zwrócić uwagę na dynamicznie rozwijający się rynek autobusów elektrycznych w Azji, zwiększający potencjał szkoleń eco-drivingowych sugerowanych przez inicjatywę ACTUATE. W Nowej Zelandii wdrożono specjalny system monitorujący styl jazdy kierowców autobusów w Wellington, mający na celu poprawienie umiejętności eco-drivingu. Podstawowym celem jest obniżenie zużycia paliwa i emisji szkodliwych gazów, zapewnienie pasażerom bardziej komfortowych warunków podróży oraz zmniejszenie fizycznego zużycia pojazdów. Zastosowana technologia telematyczna bada i monitoruje jakość prowadzenia autobusów przez wszystkich kierowców, skupiając się szczególnie na takich zachowaniach, jak gwałtowne przyspieszanie, raptowne hamowanie i ostre pokonywanie zakrętów. System wykorzystuje dane w czasie realnym prezentując kierowcom natychmiast prostą wizualną informację o jakości prowadzenia pojazdu w trzech kolorach –czerwony, żółty, zielony. Wellington poza autobusami eksploatuje również trolejbusy. W 2009 roku wprowadzono do eksploatacji 60 nowych niskopodłogowych pojazdów. Póki co jednak techniki eco-drivingu są stosowane jedynie w miejscowych klasycznych autobusach.
