80 lat autobusów w Krakowie

8 września, w sobotę, krakowskie Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacji świętowało 80 rocznicę uruchomienia komunikacji autobusowej. Pierwszy autobus pojawił się w Krakowie w roku 1923 (tramwaje są obecne w mieście od 31.10.1882). Był to Benz Gaggenau napędzany silnikiem o mocy 40 KM, który mógł przewozić 26 osób z prędkością do 35 km/h. Pierwsza, testowa linia autobusowa Salwator –Wola Justowska była obsługiwana jedynie w niedzielę i święta. Raz w roku, w Święto Zmarłych uruchamiano dodatkową linię Rynek Główny –Cmentarz Rakowicki. Regularne połączenia na trasach Rynek Podgórski –Borek Fałęcki, Podgórze –Prokocim i Barbakan –Prądnik Czerwony zostały uruchomione pięć lat później, w 1927 roku. Zakupiono wtedy sześć szesnastoosobowych autobusów Chevrolet napędzanych 40-to konnym silnikiem benzynowym. Nadwozia pochodziły z Krakowskiej Wytwórni Autokaroserii i Przewozów Orlicki i Spółka. Od tej pory komunikacja autobusowa rozwija się razem z miastem. Zmienia się liczba i długość linii oraz eksploatowane autobusy, wzrasta zatrudnienie, powstają nowe zajezdnie.

Fragment tej historii można było obejrzeć podczas jubileuszowych uroczystości. Na podwawelski parking przy ul. Powiśle zjechały zabytkowe autobusy, wśród nich jedyny zachowany w Polsce SAN H01, SAN H100B, Nysa N59, Jelcz 043 Meteor, Berliet PR100 i Skoda 706 RTO. Był też nieśmiertelny „Ogórek”i to w dwóch wariantach: klasycznym, z przyczepką pasażerską, w czerwonym malowaniu oraz Cabrio przygotowany i eksploatowany przez krakowskiego przewoźnika Szwagropol. Pojazdy przybyły z Warszawy, Nowego Sącza, Jaworzna i –oczywiście z Krakowa. Po uroczystym rozpoczęciu obchodów rocznicowych pojazdy przejechały najpierw na Rynek Główny a następnie, po trwającym kilkadziesiąt minut postoju, do Muzeum Lotnictwa w którym przygotowano piknik. Autobusy, podobnie jak sprowadzone specjalnie na tą okazję zabytkowe pojazdy Straży Pożarnej, zostały udostępnione do zwiedzania. Chętni mogli odbyć autobusową przejażdżkę retro po pasie startowym, obejrzeć zmagania kierowców autobusów (między innymi slalom i parkowanie tyłem na czas) oraz zwiedzić ekspozycje Muzeum Lotnictwa. Kulisy działania MPK prezentowano w udostępnionej do zwiedzania zajezdni autobusowej w Płaszowie.

Inny, nie mniej ważny a zdecydowanie trudniejszy do pokazania aspekt historii krakowskiej komunikacji autobusowej to losy ludzi, którzy budowali ją przez 80 lat. Kierowców, mechaników, dyspozytorów, inspektorów. Niejeden z nich większość swojego zawodowego życia spędził w Krakowskim MPK. Ci ludzie, często ucząc się na własnych błędach, w czasach kryzysu cudem utrzymując tabor w stanie zdatnym do użytku, stworzyli coś, co dzisiaj chętnie i modnie nazywa się „kulturą korporacyjną”. Wypracowali specyficzny styl pracy, zdobyli doświadczenie pozwalające sprawnie zarządzać dużym przedsiębiorstwem funkcjonującym w złożonym, ulegającym nieustannym transformacjom środowisku miejskim. Dzisiejszy Kraków stawia przed MPK poważne wyzwania: remonty nawierzchni i przebudowy newralgicznych skrzyżowań, zmieniająca się sezonowo liczba pasażerów, zagrożenie przemocą, szczególnie podczas nocnych kursów. A jednak, mimo trudności, poprawia się jakość usług mierzona choćby punktualnością. Nie wolno zapominać, że za tymi sukcesami kryją się przede wszystkim ludzie i ich historie.

Impreza była niewątpliwie udana, odwiedziło ją ponad 1000 osób, każda z nich miała szansę znaleźć coś szczególnie dla siebie interesującego. Pozostaje tylko mieć nadzieję że podobne spotkania będą cyklicznie powtarzane. Przynajmniej raz w roku.

Zdjęcia: MPK Kraków