Zachodniopomorskie ma sposób na publiczny transport. Rusza pilotaż

Samorząd woj. zachodniopomorskiego sam chce poprawić siatkę połączeń autobusowych na terenach wiejskich i przeciwdziałać transportowemu wykluczeniu. To może być dobry przykład dla innych regionów.

Samorząd woj. zachodniopomorskiego rozpoczął prace nadsystemowym rozwiązaniem, które ma przeciwdziałać wykluczeniu komunikacyjnemuterenów wiejskich w tym regionie.

– Od kilkunastu lat dzięki unijnemu wsparciu na PomorzuZachodnim trwa usprawnianie transportu publicznego. Z myślą o mieszkańcachmocno zainwestowaliśmy w regionalne połączenia kolejowe. Pod tym względemjesteśmy w Polsce liderem, jako pierwsi posiadamy całkowicie zmodernizowanąflotę pociągów regionalnych, pomagamy tworzyć kolej metropolitalną. Mimo towciąż naszym wyzwaniem pozostaje wykluczenie transportowe. Ten problemszczególnie dotyka mieszkańców z terenów wiejskich oddalonych od siecikolejowej. Właśnie dlatego podjęliśmy próbę stworzenia systemowego rozwiązania– wyjaśnia marszałek województwa zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz.

Identyfikacja problemu

-„Powiaty Drawski,Łobeski i Świdwiński to te obszary w Zachodniopomorskiem, gdzie możemy mówić owykluczeniu komunikacyjnym” – dodaje urząd. „Nawet w dni szkolne od 4 do 11proc. sołectw z tego obszaru nie posiada żadnych usług transportu publicznego.Po godzinie 16.30 ten wskaźnik wzrasta do 45 – 64 proc., a w weekendy jestjeszcze trudniej o transport. Bez samochodu nie sposób żyć, a nie każdego staćna własne auto. To dane z raportu Banku Światowego, którego opracowanie zleciłaKomisja Europejska w ramach inicjatywy Catching-up Regions. Bruksela chce pomócregionom w rozwoju, a Pomorze Zachodnie wskazało na kwestie transportowe jakote, których poprawa może przynieść najlepsze efekty”.

Jak pisze zachodniopomorski urząd marszałkowski, dziśtransport publiczny na terenach wiejskich w Polsce jest rozdrobniony i oparty okomercyjnych przewoźników świadczących usługi na najbardziej opłacalnychtrasach, które nie wymagają publicznego dofinansowania (poza zwrotem z tytułubiletów ulgowych). Bilety są drogie (na terenach wiejskich bilet miesięcznykosztuje średnio trzykrotnie więcej niż w Szczecinie), a poziom usług niski.Przepisy zapewniają głównie dowóz uczniów do szkół. W latach 2014 – 2017 długośćregionalnych połączeń autobusowych w Polsce zmalała o 30 proc., a wZachodniopomorskiem o 40 proc. Wiele miejscowości w naszym kraju albo nie madziś żadnych regularnych połączeń autobusowych albo ma ich bardzo mało (bardzorzadkie kursy czy ich brak w weekendy lub w godzinach popołudniowych).

W swoim opracowaniu Bank Światowy wskazuje, że władzecentralne powinny dostosować prawo w kierunku rozwiązań kompleksowych. Obecniewydawanie zezwoleń na usługi transportu publicznego jest w gestii powiatów, gmini urzędów marszałkowskich.

-„System nie jest skoordynowany, trasy operatorów irozkłady jazdy pokrywają się” – ocenia zachodniopomorski urząd marszałkowski.”Rozpoczęto więc pracę nad systemem E-moduł, czyli cyfrową mapą potrzeb i usługtransportowych. Widać w niej drogi, przystanki, szkoły, urzędy czy placówkiochrony zdrowia, a także wiek, płeć i poziom zatrudnienia mieszkańców gminyoraz informacje o przewoźnikach. System ma skoordynować wydawanie zezwoleń nausługi transportowe, które będą pokrywały większy obszar i zaowocują dobrymrozkładem jazdy, skorelowanym z połączeniami kolejowymi. Pilotażowy system mabyć gotowy już lipcu bieżącego roku, i na początek będzie obejmował obszarpowiatów Drawskiego, Łobeskiego, Świdwińskiego i Kamieńskiego”.

Transportu na życzenie

Raport Banku Światowego wskazuje, by na tym samym obszarzewykorzystać usługę tzw. transportu na życzenie (ang. demand responsivetransport – DRT). Chodzi o mikrobusy i minibusy, które obsługują trasy nazasadzie wcześniej rezerwacji telefonicznej lub internetowej. Zaproponowano, byna 4 obszarach umożliwić pilotażowe projekty DRT dowozu do kolei, poprawędostępności do większych ośrodków i miejscowości czy przywrócenie usługitransportu autobusowego na terenie, gdzie regularne połączenia zostałyzlikwidowane na początku tego roku.

-„Chcemy usprawniać politykę transportową w regionie idążymy do wypracowania modelu odnowienia transportu publicznego na obszarachwiejskich – mówi marszałek Geblewicz – Z wielką satysfakcją odnotowuję fakt, żeproblem ten został dostrzeżony również przez Komisję Europejską. Zależy nam, bynasi mieszkańcy nie mieli problemu z dostępem do szkół, urzędów czy opiekizdrowotnej. Na początek chcemy sprawdzić możliwości tam, gdzie są największeproblemy, w strefie centralnej oraz w powiecie kamieńskim, którego problemykomunikacyjne są związane z sezonem turystycznym i napływającym na PomorzeZachodnie turystami. To długofalowe działania, ale wierzę, że przyniosąwymierne efekty.”

Czas na pilotaż

Prace nad raportem Banku Światowego trwały od czerwca 2018 r.do czerwca 2019 r. Były finansowane ze środków Komisji Europejskiej.

Teraz zachodniopomorski samorząd zdecydował się przystąpićdo prac i sfinansować zadanie ze środków własnych oraz Regionalnego ProgramuOperacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego w ramach działania 2.1Zrównoważona multimodalna mobilność miejska i działania adaptacyjne łagodzącezmiany klimatu”.

Środki pozwolą na rozwinięcie E-modułu oraz uruchomienieusługi transportu na życzenie w 4 wyznaczonych obszarach. Szacuje się, że pilotażowy projekt będzie kosztował około 1miliona euro, ma potrwać do 2023 roku i będzie również współfinansowany przezuczestniczące w nim samorządy.

-„Jeśli się sprawdzi, a rozwiązanie zainteresuje innesamorządy, to możliwe będzie objęcie nim całego regionu, a docelowo rozszerzeniedoświadczeń na cały kraj” – informuje Zachodniopomorski Urząd Marszałkowski.

„