Komunikacja miejska w średnich miastach – Częstochowa (6)

Ostatnie lata upłynęły w częstochowskim transporcie zbiorowym pod znakiem trudnej sytuacji finansowej MPK. Z drugiej strony, istotne były przygotowania i rozpoczęcie rozbudowy częstochowskiej sieci tramwajowej wraz z zakupem taboru, dofinansowane ze środków unijnych.

Do 2008 roku zarówno organizacja komunikacji miejskiej jak i realizacja usług przewozowych należała do Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Częstochowie Sp. z o. o. Z początkiem 2009 roku funkcję organizatora publicznego transportu zbiorowego przejęło Biuro Transportu Urzędu Miasta Częstochowy. Biuro włączono w struktury Miejskiego Zarządu Dróg, który przemianowano w Miejski Zarząd Dróg i Transportu. Do zadań zarządu przekazano m. in. układanie rozkładów jazdy. Rozdzielenie funkcji operatora i organizatora tłumaczono wymogami rozporządzenia 1370/2007, pomimo iż w rzeczywistości nie narzuca ono takiej sytuacji, a wręcz dopuszcza powierzenie organizacji transportu zbiorowego przewoźnikowi. MPK, poza zadaniem realizacji usług przewozowych, zlecono utrzymanie infrastruktury tramwajowej, utrzymanie przystanków oraz emisję biletów.

Częstochowa skorzystała z możliwości wykorzystania funduszy unijnych na rozwój komunikacji miejskiej. Do Regionalnego Programu Operacyjnego (RPO) Województwa Śląskiego zgłoszono dwa projekty, z których pierwszy obejmował budowę linii tramwajowej na Błeszno, a drugi – zakup taboru tramwajowego. Budowa linii otrzymała dofinansowanie kwotą 84 mln zł, przy wartości projektu 100 mln zł, a zakup taboru dofinansowany będzie 44 mln zł, przy całkowitym koszcie 63 mln zł. Inwestycja tramwajowa poza budową torowiska objęła również modernizację przebiegających wzdłuż nowej trasy ulic.

Stan torowisk w Częstochowie był w niektórych fragmentach niezadowalający. W 2010 roku, celem przygotowania torowisk do eksploatacji niskopodłogowym tramwajów, wyremontowano będący w najgorszym stanie odcinek torowiska w al. Niepodległości, o długości 0,9 km.

Przetarg na budowę nowej linii tramwajowej na Błeszno rozpisano w marcu 2010. Zwycięzcą zostało konsorcjum firm Drog-Bud i Kromiss-Bis. Oferta zamknęła się kwotą 79,3 mln zł, a więc niższą niż w kosztorysie.

W tym samym roku 300 spośród liczącej 25 000 mieszkańców dzielnicy protestowało przeciw budowie linii tramwajowej. Argumentowali oni, iż nie ma zapotrzebowania na linię, nie wiedzieli oni o planach, a torowisko zajmie teren parku. Protesty oddalono.

Bezpośrednio po podpisaniu umowy z wykonawcą trasy tramwajowej rozpoczęto procedurę wyboru dostawcy taboru. 19 lipca 2010 r. ogłoszono przetarg na dostawę 7 tramwajów. W kryteriach oceny, w warunkach technicznych punktowano wyżej rozwiązania ze wszystkimi wózkami skrętnymi oraz z pełnymi osiami wszystkich wózków. Podobnie, więcej punktów mogły zdobyć pojazdy z udziałem niskiej podłogi powyżej 60%. Zamówienie poza tramwajami obejmowało pakiet naprawczy, specjalistyczne wyposażenie służące do obsługi tramwajów oraz szkolenie pracowników.

Oferty w przetargu złożyły firmy: Solaris, FPS Cegielski, konsorcjum Newag i Koncar, oraz PESA Bydgoszcz. Ofertę FPS Cegielski odrzucono, a najkorzystniej oceniona została oferta PESA, z którą to podpisano umowę.

Pierwszy tramwaj dostarczono celem testów w lutym 2012 r., a od 28 kwietnia skierowano na miesięczne testy z pasażerami. Tramwaje mają być dostarczone do końca października 2012 r.

W 2011 roku w prasie donoszono o problemach finansowych MPK i możliwości upadku przedsiębiorstwa. Władze miejskie zapewniały jednak, iż do tego nie dopuszczą. W lutym 2012 roku zadecydowano o podwyżce cen biletów od 1 maja 2012 r. Wpływy z biletów pokrywały jedynie 30% kosztów działalności MPK. Poprzednia podwyżka miała miejsce w czerwcu 2008 r.

Zakupy autobusów dokonane przez MPK w ostatnim okresie zestawiono w tabeli 1. W zakupach dominowały fabrycznie nowe Mercedesy. Najmniej korzystny był rok 2007, gdy zakupiono jedynie 2 autobusy oraz rok 2011, w którym nie zakupiono żadnego autobusu. Brak inwestycji wiązał się z problemami finansowymi MPK.

Tabela 1. Autobusy zakupione przez MPK Częstochowa w latach 2006-2011.

W częstochowskim taborze wciąż liczne są wysokopodłogowe autobusy, reprezentowane przez modele: Ikarus 280, 415 i 435, Jelcz M11, oraz stosunkowo nowe przegubowe Mercedesy O345G. W celu poprawy estetyki taboru, w 2009 roku podjęto decyzję o stopniowej rezygnacji z reklam całopojazdowych i wprowadzeniu nowego, biało-czerwonego schematu malowania autobusów.

Tabela 2. Linie dzienne w Częstochowie uporządkowane według częstotliwości kursowania (na podstawie rozkładów zmieszczonych na stronie http://www.mzd.czest.pl/rozklady.html)

W budowie rozkładów jazdy powszechnie stosowane są takty oraz synchronizacja rozkładów różnych linii. Pomimo dużego udziału linii o niskiej częstotliwości kursowania, pozwala to uzyskać relatywnie dobrą ofertę przewozową. Występuje jedna bardzo silna linia z numerem 1 o częstotliwości kursowania w szczycie przewozowym na poziomie 5 minut. Wspomaga ją grupa sześciu często kursujących linii –o częstotliwości 15-minutowej. Dominujące są jednak połączenia o niskiej częstotliwości kursowania – co 30 minut (38% ogólnej liczby połączeń), lub o interwale 60-minutowym i większym (40% ogólnej liczby połączeń).