W kwietniu otworzą tunel pod Martwą Wisłą

Zakończyła się budowa tunelu pod Martwą Wisłą w Gdańsku.Obecnie trwają ostatnie odbiory tej inwestycji. Nie wyznaczono jeszczeoficjalnej daty otwarcia tunelu dla ruchu, ale przedstawiciele miasta oceniają,że ?na majówkę powinien być udostępniony?.

Wiadomo natomiast, że w sobotę 23 kwietnia będzie ?dzieńotwarty tunelu?. O godz. 9 będą mogli nim przejechać rowerzyści, o 11 ?przebiec biegacze a od 12.45 będą mogli korzystać piesi.

W środę podczas konferencji prasowej w tunelu pod MartwąWisłą Ryszard Trykosko, prezes Gdańskich Inwestycji Komunalnych (GIK – miejskaspółka nadzorująca inwestycję) podał, że „formalnie generalny wykonawca(hiszpańska firma OHL) ma czas do 21 kwietnia na uzyskanie pozwolenia naużytkowanie”.

Przyznał, że liczy, że za kilka dni zakończą się praceodbiorowe w tunelu. Obecnie pracują 64 zespoły, które dokonują odbiorów w zakresienp. jezdni, kwestii technicznych, zarządzania, technologii, elektryki. Kontroleprzeprowadzają m.in. Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej, PomorskiWojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska, Państwowy Powiatowy InspektoratSanitarny.

Wcześniej Instytut Techniki Budowlanej z Warszawyprzeprowadził niezależny test sprawdzający bezpieczeństwo i scenariusz pożarowyobowiązujący w tunelu. Stwierdził, że zarówno system wentylacji jak i powiązanez nim elementy automatyki pożarowej funkcjonują skutecznie i zgodnie zprzyjętym scenariuszem pożarowym.

Po zakończonej procedurze odbiorowej oraz uzyskaniupozytywnych opinii instytucji kontrolujących, Powiatowy Inspektorat NadzoruBudowlanego w Gdańsku wyda pozwolenie na użytkowanie tunelu. Następnie tunelzostanie przekazany do Zarządu Dróg i Zieleni, który będzie operował obiektem.”To ZDiZ zdecyduje, w którym dniu dopuści ruch w tunelu, ale – jak oceniłTrykosko – powinno to nastąpić niezwłocznie po otrzymaniu pozwolenia naużytkowanie”. ?W ciągu tygodnia – najdalej dwóch – powinniśmy być w staniepodać oficjalny termin otwarcia tunelu dla ruchu pojazdów? – zapowiedział.

?Mamy nadzieję, że na majówkę będzie można tunelemprzejechać? ? powiedziała rzeczniczka GIK, Magdalena Skorupko-Kaczmarek

Pierwotnie zakończenie budowy tunelu planowano napaździernik 2014 r. Na przedłużenie realizacji inwestycji wpływ miałoogłoszenie upadłości trzech polskich firm, które wygrały przetarg na budowę,m.in. Hydrobudowy Polska. Ze zwycięskiego konsorcjum została tylko hiszpańskaspółka Obrascon Huarte Lain (OHL), która zdecydowała się dokończyć inwestycję.Na opóźnienie zakończenia prac miały też wpływ trudności przy budowie siedmiupoprzecznych przejść bezpieczeństwa łączących obie nitki tunelu, które umożliwiąewakuację kierowców z jednej nitki do drugiej np. w przypadku awarii czypożaru.

Trochę techniki

Koszt budowy tunelu wraz z pobliskim rondem to 885 mln złbrutto, czyli – jak podkreślił Trykosko – „dokładnie tyle, ile wynosiłacena podana w przetargu”. W 85 proc. inwestycja jest dofinansowana zfunduszy UE. Opóźnienie zakończenia inwestycji nie wpłynęło na wzrost kosztówbudowy. Kontrakt na budowę podpisano w październiku 2011 r. a roboty rozpoczęłysię wiosną 2012 r.

Krzysztof Łutowicz z Gdańskich Inwestycji Komunalnychpoinformował, że ruch w tunelu będzie nadzorowany przez całą dobę. Zaznaczył,że w tunelu trzeba będzie zachowywać odpowiednią odległość między pojazdami iprędkość. Dopuszczalna prędkość to 70 km/godz., ale może być okresowoograniczana np. z powodu dużego natężenia ruchu czy zatoru przy wyjeździe.Zwrócił uwagę, że ?w tunelu nie ma odcinka, który byłby niemonitorowany i tointensywnie?. ?Operator może zareagować na każde zdarzenie i jest automat,który wykrywa zdarzenia w całym tunelu jak np. pojazd jadący zbyt wolno,stojący pojazd czy jadący pod prąd oraz człowieka, rowerzystę czy zwierzę wtunelu, zgubiony ładunek” ? tłumaczył. Powiedział, że operator otrzymujeodpowiedni komunikat na ekranie i może zdecydować np. o zatrzymaniu lubograniczeniu ruchu czy nadaniu komunikatu.

Prezydent Gdańska, Paweł Adamowicz zauważył, że to pierwszypodwodny tunel drogowy w kraju. ?Jest to prototyp w skali kraju więc jest toswego rodzaju laboratorium inżynieryjne i kolejne miasta mogą ośmielić sięzbudować tunel w takiej technice, bo dzięki temu będą mogły się rozwijaćkomunikacyjnie w podziemiu, co jest oczywiste dla miast zachodniej Europy? -tłumaczył.

Dyrektor ZDiZ, Mieczysław Kotłowski nie ma wątpliwości, żena tunelu ?skorzystają wszyscy: mieszkańcy, gospodarka, głównie porty?.Wyjaśnił, że dzięki tunelowi np. na ulicach zmniejszy się liczba pojazdówciężkich, ale pojawi się więcej pojazdów w innych niż dotychczas relacjach.Według specjalistów, skorzystają przede wszystkim kierowcy jadący od stronyPołudniowej Obwodnicy, Elbląga w stronę Sopotu.

Tunel (będący częścią Trasy Słowackiego łączącej portlotniczy z portem morskim) o długości całkowitej 1,4 km przebiega pod MartwąWisłą na głębokości w swym najniższym miejscu prawie 35 m. Ma dwie nitki akażda z nich – po dwa pasy ruchu. Wykonano go metodą drążoną, za pomocąniemieckiej maszyny wiercącej TBM (Tunnel Boring Machine). Będzie sterowany?metodą prostego klikanka?. Dwóch operatorów przez 24 godziny na dobę, siedemdni w tygodniu, będzie pracować w Centrum Zarządzania Tunelem. Budynek stoi odstrony ronda Marynarki Polskiej. Operatorzy przechodzą właśnie szkolenie: dodyspozycji będą mieli szereg ekranów, i mnóstwo przycisków, dzięki którym nabieżąco będą monitorować sytuację i w razie potrzeby sterować nią. KrzysztofŁutowicz, koordynator ds. wyposażenia tunelu z Gdańskich Inwestycji Komunalnych(GIK) tłumaczy jednak, że operatorzy nie będą improwizowali, lecz ich działaniabędą zgodne z instrukcjami i wskazaniami „automatycznego superwizora”(komputera), a zarządzanie będzie się odbywało „metodą prostegoklikanka”.

Rzeczywiście, tunel będzie monitorowany pod kątem wieluaspektów: bezpieczeństwa przeciwpożarowego, wentylacji, szybkości jazdy,oświetlenia, odwodnienia. Już przy wjeździe do tunelu czujniki na podczerwieńzmierzą wysokość aut, sprawdzając, czy mają one prawo wjechać do środka.Dziesiątki kamer wewnątrz będzie na bieżąco monitorować ruch. Gdyby coś sięstało, to tablice ostrzegawcze już na Węźle Elbląska zawiadomią kierowców, żetunel jest zamknięty, bądź są w nim utrudnienia. Przed tunelem będą zarównoczerwone światła, jak i szlabany, gdyby trzeba było zablokować wjazd.

Czujniki dymu zaalarmują, jeśli w tunel zapali sięsamochodowa opona bądź jakaś ciężarówka zacznie dymić. Co około 100 metrów wścianach tunelu znajdują się punkty SOS, z przyciskiem alarmowym i apteczką. Cokilkadziesiąt metrów stoją też hydranty dla strażaków. W razie ewakuacji jednejz rur (są dwie, w dwóch kierunkach), kierowcy przejściami poprzecznymi musząprzebiec do drugiej rury.

Ciekawy jest też system oświetlenia. Jak tłumaczy KrzysztofŁutowicz, światła przy wjeździe do tunelu będą – w zależności od pory dnia ipogody – automatycznie dostosowywane do naturalnego oświetlenia słonecznego nazewnątrz, żeby nie było zbyt dużego kontrastu między jasnością dnia a ciemnymwnętrzem tunelu, i żeby obyło się bez oślepiania. System, jak mówi Łutowicz,będzie też mógł automatycznie sterować komunikatami o prędkości samochodów(maksymalna to 70 km/h): jeśli zajdzie potrzeba, na ekranach pojawią siękomunikaty o konieczności zwolnienia.

Centrum Zarządzania Tunelem to jeden z trzech budynków,jakie staną przy tunelu. Poza tym są jeszcze dwa Budynki Techniczne. W nich zkolei mieszczą się serwerownie, centrala wentylacji, agregat prądotwórczy (wprzypadku awarii zasilania), stacja średniego napięcia. Dwa Budynki Technicznepołączone są z kolei kanałami technicznymi (podtunele). Jak wyjaśnia JarosławKornaś, kierownik budowy z hiszpańskiej firmy OHL, kanały są trzy. Pierwszy -wentylacyjny; drugi – w którym umieszczono rury do odwodnienia orazprzeciwpożarowe tłoczące wodę w razie pożaru. Natomiast główny kanał technicznymieści w sobie rozdzielnie oraz biegną nim wszystkie istotne kable. Kornaśtłumaczy też, że niezależnie od kierunku wiatru danego dnia, wewnątrz tunelugigantyczne wentylatory będą wymuszały ruch powietrza zgodny z kierunkiemjazdy. – Tak się robi, by łatwiej pozbywać się z tunelu spalin i innych gazów -tłumaczy Kornaś.

Kornaś dodaje, że najciężej tak naprawdę było zbudowaćjezdnię. Szerokie samochody z dźwigami (typu HDS) musiały bowiem wjeżdżać dowąskich na trzy metry podtuneli, by układać tam ściany, zbrojenie i asfalt. -Było tak wąsko, że w tych samochodach trzeba było wycinać dziury w dachach,żeby operator mógł wyjść i operować dźwigiem, bo normalnie drzwiami nie możnabyło wyjść – mówi Kornaś. – To było mistrzostwo świata, żeby ułożyć tę jezdnię.

Wszystkie prace zostały już zakończone. Teraz trwająodbiory: systemów p-poż, wentylacyjnych, zarządzania, jezdni, etc. Jak opowiadaRyszard Trykosko, prezes GIK, zamówiono specjalne testy i ekspertyzy InstytutuTechniki Budowlanej z Warszawy, którego inspektorzy mieli nawet wzniecaćkontrolowane pożary, by sprawdzić działanie systemów.

Operatorem tunelu będzie Zarząd Dróg i Zieleni (ZDiZ). Niewiadomo jeszcze, kiedy tunel będzie otwarty i przejezdny dla aut. MagdalenaSkorupka – Kaczmarek, rzecznik GIK, wyraża nadzieję, że będzie to majówka(czyli długi weekend 1-3 maja).

Wiadomo już jednak na pewno, że w sobotę, 23 kwietnia,odbędzie się dzień otwarty dla mieszkańców. Będzie można – wyjątkowo, bopóźniej będzie to już niemożliwe – przejść pod tunelem pieszo, przebiec, bądźprzejechać rowerem. Rowerzyści startują już o godz. 9, biegacze o 11, a paradapieszych o 13. Zbiórka od strony ronda Marynarki Polskiej.

Później, jeśli ktoś do tunelu wejdzie, bądź wjedzie rowerem,usłyszy groźny komunikat ?Uwaga! Uwaga! Proszę opuścić tunel!!!?. Głośnikiuruchomi operator, oczywiście „metodą prostego klikanka”.

„