Turystyka: Gliwice-Rudy – ścieżka rowerowa zamiast wąskotorówki?

P {  

O wybudowanie ścieżki rowerowej z Gliwic do Rud –na trasie, którą w przeszłości jeździła popularna kolejka wąskotorowa, będą zabiegać władze Gliwic. Na trasie można podziwiać odnowione obiekty pokopalniane czy Pocysterski Zespół Klasztorno-Pałacowy

Kolej wąskotorowa z Gliwic do Rud nie jeździ od wielu lat. Pamiętają ją już tylko starsi gliwiczanie. Małymi wagonikami podróżowały – zwłaszcza w weekendy – całe rodziny mieszczuchów. W czasach, gdy mało kto miał samochód, taki wyjazd za miasto był niezwykłą atrakcją. Po drodze spacer po lesie, plażowanie nad wodą, biwak w plenerze albo obiad w małej, tradycyjnej, śląskiej restauracji.

„Czasy się zmieniły, ale turystyka lokalna wraca powoli do łask. Coraz więcej osób chce spędzać wolny czas aktywnie. Z myślą o nich zrodził się pomysł budowy wygodnej i bezpiecznej ścieżki rowerowej z Gliwic do Rud”–powiedział rzecznik Urzędu Miasta w Gliwicach Marek Jarzębowski.

Jak zaznaczył, możliwości odtworzenia zabytkowej kolejki wąskotorowej są –póki co –odległe. Infrastruktura niszczała przez długi czas, tory rozkradano. Koszty ponownego uruchomienia są bardzo duże, potem trzeba jeszcze całość na bieżąco utrzymywać i dotować. Taka inwestycja wymaga szczegółowych analiz i przygotowań, dodatkowych decyzji lokalnych samorządów. Najlepiej pozyskać też na ten cel dofinansowanie ze źródeł zewnętrznych.

„Sprawa nie jest przesądzona, ale jej ewentualnego finału należy się spodziewać w perspektywie wieloletniej”–podkreślił Jarzębowski.

Ścieżka rowerowa wytyczona na trasie dawnej kolejki mogłaby powstać zdecydowanie szybciej, dużo mniejszym kosztem, z nawierzchnią szutrową – tak, aby w przyszłości łatwo można było zmienić jej ślad i przystąpić do ewentualnego odtwarzania kolejki.

Władze Gliwic myślą o urządzeniu miejsc postojowych i wypoczynkowych dla rowerzystów, ustawieniu tablice informujące o pobliskich atrakcjach, zabytkach czy ciekawostkach przyrodniczych, a nawet zorganizowaniu wypożyczalni rowerów.

Z rowerowego siodełka byłoby co oglądać: w Rudach – pięknie odrestaurowany Pocysterski Zespół Klasztorno-Pałacowy, w Gliwicach – pieczołowicie odnowione obiekty pokopalniane przy ul. Bojkowskiej z muzealnym Odziałem Odlewnictwa Artystycznego.

Gliwice zabiegają o to, aby nieruchomości po kolejce na terenie miasta stanowiły jego własność. Właśnie podpisano umowę użyczenia dawnej stacji na Trynku, a dalszym krokiem będzie pozyskanie jej od Skarbu Państwa. Obecnie konieczne jest pilne zabezpieczenie tego obiektu, potem – kiedy zapadną kolejne decyzje – można go odpowiednio wykorzystać.

W stosunku do pozostałych nieruchomości leżących w przebiegu wąskotorówki, Gliwice oczekują na rozstrzygnięcia Krajowej Komisji Uwłaszczeniowej dotyczące nieodpłatnego nabycia nieruchomości na własność. Rozpatrywane są odwołania PKP od decyzji wojewody śląskiego, który uznał, że nieruchomości należą się miastu.

Kolej w Rudach Wielkich pojawiła się 25 marca 1899 roku. Oddano wówczas do użytku linię wąskotorową (szerokość toru 785 mm) prowadzącą z Gliwic przez Nieborowice o długości 23,51 km. Był to pierwszy etap projektu przewidującego doprowadzenie linii kolejowej aż do Raciborza.

Stopniowo oddawano do użytku kolejne odcinki – ostatni fragment linii doprowadzono do Plani (obecnie Płoni) –dzielnicy Raciborza 17 maja 1903 roku. Cała trasa z Gliwic do Raciborza przez Bojków, Nieborowice, Pilchowice, Stanice, Rudy, Szymocice, Nędzę i Babice liczyła łącznie 51 km. 

Już w pierwszym, niepełnym 1903 roku istnienia, kolej przewiozła prawie 280 tys. pasażerów i ponad 10 tys. ton towarów. Do 1945 r. przewozy dochodziły do 700 tys. osób w skali roku, natomiast w latach 1949-1963 nie spadały poniżej 1 miliona. Rekord zanotowano w 1954 r. kiedy przewieziono 1 834 400 pasażerów. W 1991 r. –ostatnim roku funkcjonowania regularnego ruchu pod szyldem PKP – z usług tej kolei skorzystało ponad 90 tys. osób.

Dzisiaj po dawnej kolei pozostał jedynie sześciokilometrowy odcinek ze Stanicy przez Rudy do Paproci i obiekty z układem torowym w Rudach. Cała linia kolejowa z Gliwic do Raciborza Markowic została wpisana do wojewódzkiego rejestru zabytków w 1993 r.