Białoruś. Wystawa kultowych rowerów Niemen w Grodnie

WGrodnie na Białorusi można obejrzeć wystawę legendarnychprzedwojennych rowerów Niemen. Kolekcja zawiera unikalne egzemplarze.

Rowery wystawiono w Centrum ŻyciaMiejskiego U Centry. Unikalneegzemplarze zachowały się w kolekcji Andreja Kamoski z Mińska.

„Trzygłówne egzemplarze to kultowe rowery z lat 20. i 30. XX wieku.To taka nieznana strona historii Grodna, którą chcemy przypomnieć„– powiedział PAP Siarhiej Herman z Centrum Życia Miejskiego wGrodnie, gdzie właśnie dobiega końca wystawaprzedwojennych rowerów.

Unikalne egzemplarze

Nawystawie można zobaczyć m.in. popularną przed wojną damkę Wiljai męski rower Alfa oraz jeden starszy egzemplarz, któregonazwy nie podano. Jest także kilka rowerków dziecięcych,wyprodukowanych już po wojnie.

„Topojedyncze kompletne egzemplarze istniejące na Białorusi. Wiadomo,że dwie Wilje mają kolekcjonerzy w Polsce” – mówiłHerman.

Markahandlowa Niemen Kresowej Fabryki Rowerów i Motocykli(początkowo noszącej nazwę Nochim Starowolski i Spółka),należącej do rodziny Starowolskich, została zarejestrowana 90 lattemu, ale fabryka działała już wcześniej.

Przedwojennamarka

Wpołowie lat 30. fabryka produkowała rocznie ok. 10 tys.rowerów,które cieszyły się dużą popularnością.Rowery słynęłyz dobrej jakości, a konstrukcyjnie nawiązywały do modeliniemieckich. W 1934 r. rozpoczęto produkcję motorowerów (równieżw wersji damskiej), a dwa lata później – motocykli.

Roweryprodukowano z niezwykłą dbałością o szczegół, a emblemat znazwą fabryki był starannie wkomponowywany w różne elementykonstrukcji – np. koła łańcuchowe i pedały.

Wrazz 1939 r., gdy tereny Grodzieńszczyzny zajął ZSRR, fabryka zostałaznacjonalizowana i funkcjonowała już jako „FabrykaRowerów”.W czasach sowieckich przechodziła dalsze transformacje.

Przywróceniepamięci przedwojennej kultury

Jakpowiedział aktywista z U Centry grodzieńska wystawa to próbaprzywrócenia pamięci o przedwojennej kulturze, wktórejrowerstanowił ważny element. „To była moda,pewien styl życia – chodzi nie tylko orower, ale takżespecyficzne stroje, cyklistówki, kurtki, spodnie.Rowery widaćna wielu zdjęciach z tamtego okresu i jeździli na nich zarównomężczyźni, jak i kobiety” – opowiadał Herman. Dodał, żepojazdy produkowane w Grodnie cieszyły się popularnością w całejII RP.

KolekcjaAndreja Kamoski

Rowerynależą do kolekcji mińskiego miłośnikarowerów AndrejaKamoski, który od lat zbiera okruchy dawnej świetnościprodukcjirowerowej z terenów dzisiejszej Białorusi. Jak mówiłw wywiadzie dla telewizji Biełsat, współcześnie na Białorusiprawie nikt nie pamięta, że przed wojnąrowery produkowano wGrodnie, Mińsku i Mołodecznie. Kamoska prowadzi klub retrocyklistów”Biełaruski rowar”.

Jaktłumaczył, swoje egzemplarze zbierał niemalże „śrubka pośrubce”, oddzielnie szprychy i łańcuchy, ponieważ nie zachowałysię kompletnerowery. Wiele pojazdów trafiło na złom.Wystawę w Grodnie można oglądać do wtorku.

ZGrodna Justyna Prus (PAP)

„