RPO interweniuje w sprawie wykluczenia komunikacyjnego na terenach wiejskich

Rozkład jazdy:

1. Czy z miejscowości Paary kursuje transport publiczny poza dniami nauki szkolnej?
2. Czy Powiat Tomaszowski złożył wniosek o dofinansowanie z Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych?
3. Jakie prawa konstytucyjne mogą być naruszane przez brak dostępu do transportu publicznego?

Interwencja RPO

W praktyce oznacza to brak dostępu do pracy, urzędów i służby zdrowia, co szczególnie uderza w osoby starsze, schorowane, z niepełnosprawnościami i bezrobotne – jak wnioskodawca, który przekazał sprawę do RPO.

Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich, Adam Krzywoń, skierował oficjalne pismo do Starosty Tomaszowskiego Henryka Karwana, prosząc o:

• wyjaśnienie, czy planowane jest uruchomienie transportu również poza dniami szkolnymi,
• informację, czy powiat ubiegał się o dofinansowanie transportu z Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych w 2025 roku lub z innych źródeł.

W piśmie podkreślono, że choć prawo nie gwarantuje szczegółowego dostępu do transportu publicznego, to jego brak w praktyce narusza konstytucyjne prawa obywateli – w tym wolność poruszania się (art. 52), prawo do pracy (art. 65), ochrony zdrowia (art. 68) oraz wsparcia osób z niepełnosprawnościami (art. 69).

Kontekst: systemowy problem w Polsce

Sprawa wsi Paary to nie jednostkowy przypadek. Według analiz, nawet 14 milionów Polaków doświadcza na co dzień wykluczenia transportowego. Zjawisko to ma głęboko zakorzenione skutki społeczne: utrudnia dostęp do edukacji, pracy, leczenia i życia społecznego.

Jednym z głównych instrumentów przeciwdziałania temu zjawisku ma być Fundusz Rozwoju Przewozów Autobusowych, jednak jak pokazuje przypadek Paary – jego wykorzystanie lokalne wciąż bywa niewystarczające lub spóźnione.

Pismo RPO to jasny sygnał dla władz lokalnych, że ignorowanie potrzeb transportowych mieszkańców wsi może prowadzić do systemowego łamania praw obywatelskich. Oczekuje się teraz stanowiska Starosty Tomaszowskiego i konkretnych działań w zakresie zapewnienia regularnych połączeń autobusowych – także poza dniami szkolnymi.