Polskie miasta domagają się zmian w KPO. Także w transporcie

Transportowe postulaty

Unia Europejska chce przeznaczyć ogromne sumy pieniędzy na to, by gospodarki krajów wspólnoty mogły odrodzić się po pandemii. Każde państwo musiało najpierw stworzyć własny plan wsparcia. Krajowy Plan Odbudowy został przyjęty przez polski rząd 30 kwietnia, a do Komisji Europejskiej wysłano go 3 maja. Dokument ten jednak budził od samego początku wiele kontrowersji wśród samorządów.

-„Szanse, jakie stwarza Fundusz Odbudowy i Zwiększania Odporności, powinny być wykorzystane w sposób racjonalny, zwiększający odporność całego kraju na sytuacje kryzysowe. Wymaga to dokonania istotnych zmian w projekcie KPO. Nasze niżej wymienione postulaty w tym zakresie nie zostały uwzględnione, dlatego nie mogliśmy dotychczas pozytywnie zaopiniować projektu – zwracają uwagę przedstawiciele polskich miast.

Przedstawiciele miast w zakresie transportu publicznego nie zgadzają się z:

• podejściem, z którego wynika np., że transport publiczny krajowy będzie finansowany z części grantowej, a transport miejski i regionalny – głównie z części pożyczkowej. Zdaniem ZMP i UMP „obciążenie” zobowiązaniami powinno być równomierne);
• sprzeciw budzi też uprzywilejowanie PKP Intercity, które zyska wsparcie pozakonkursowe kosztem przewozów regionalnych, którzy muszą brać udział w konkursach;
• projekt KPO przyznaje symboliczną, niewystarczającą alokację na transport szynowy w miastach, jednakże interwencja ograniczona jest jedynie do formy pożyczkowej. Tymczasem transport ten jest deficytowy i nie rokuje szans na spłatę zaciągniętych pożyczek z przychodów.

Dodatkowo miasta wnoszą o

• Wzmocnienie kompetencji i zrównoważenie proporcji w składzie Komitetu Monitorującego KPO. Komitet musi mieć uprawnienia do nadzorowania przestrzegania zasad jawności, przejrzystości i równego dostępu beneficjentów do środków publicznych. Do zadań Komitetu powinno należeć także: opiniowanie i zatwierdzanie procedur wyboru projektów, opiniowanie i zatwierdzanie kryteriów wyboru projektów w ramach KPO; przyjmowanie sprawozdań z realizacji KPO oraz informacji o wynikach kontroli i audytu, opiniowanie propozycji zmian do KPO. Skład Komitetu – podobnie jak w przypadku innych instrumentów finansowych UE – musi zapewniać zrównoważoną (3 x 1/3) reprezentację trzech segmentów życia publicznego: administracji centralnej, władz lokalnych i regionalnych oraz sektora pozarządowego. Przedstawiciele tych środowisk muszą być wyłonieni przez stanowiące ich ustawową albo statutową reprezentację gremia.
• Wskazanie Rządowi RP na konieczność zwiększenia roli samorządu terytorialnego w realizacji KPO, poprzez dostosowanie zapisów do porządku prawnego państwa, polegające na przypisaniu zadań, które na mocy obowiązujących w Polsce ustaw są zdecentralizowane, tym szczeblom JST, które są za nie odpowiedzialne. Dysponentem tych środków powinny być samorządy województw oraz miasta realizujące zintegrowane inwestycje terytorialne w miejskich obszarach funkcjonalnych. Dotyczy to zwłaszcza takich zadań jak: lokalny i regionalny transport publiczny, gminna, powiatowa i wojewódzka część placówek ochrony zdrowia, edukacja, pomoc społeczna, sieci wodociągowo-kanalizacyjne, zagospodarowanie odpadów, ciepłownictwo, energetyka lokalna, ochrona powietrza, gospodarka wodna. Zwiększenie odporności w tych dziedzinach ma wymiar terytorialny – lokalny albo regionalny, co powinno być uwzględnione w KPO.

Poniżej pełna lista samorządowych postulatów w sprawie KPO.