Pierwszy gapowicz skazany w Warszawie

Ujmujący kontrolerzy
Dla osób, które mimo braku dokumentu tożsamości respektują procedurę kontroli, nowe przepisy nie wniosły istotnych zmian. W ich przypadku „ujęcie”oznacza zastosowanie się do polecenia kontrolera, który prosi o zaczekanie do czasu przybycia funkcjonariusza policji lub straży miejskiej, a na stacji metra –o udanie się z nim przez pasażera na komisariat Policji danej stacji. Nowe przepisy są wymierzone w gapowiczów lekceważących prawo i kontrolerów, którzy je egzekwują. Takie osoby nie są już bezkarne. Odmawiając okazania dokumentu lub lekceważąc polecenie kontrolera popełniają wykroczenie. Policja może ukarać ich mandatem do 500 złotych, a sąd grzywną, w wysokości nawet 5 tys. złotych. Przed nowelizacją przepisów, pasażerom, którzy nie chcieli poddać się procedurze kontroli nie groziły sankcje karne. Mimo nowych uprawnień, priorytetem podczas kontroli pozostaje unikanie eskalowania emocji i agresji. Aby zapobiec oddaleniu się gapowicza, kontroler biletów w pierwszej kolejności odwołuje się do perswazji słownej, a dopiero jeśli nie przyniesie ona skutku, podejmuje bardziej zdecydowane działania (w praktyce może to np. oznaczać, że stanie w drzwiach pojazdu, aby kontrolowany nie wysiadł). Jeśli takie kroki wywołają zachowanie gapowicza, zagrażające zdrowiu pracownika i bezpieczeństwu innych podróżnych, kontroler może działać zgodnie z zasadami samoobrony (kontrolerzy przeszli w tym zakresie specjalistyczne szkolenia), adekwatne do sytuacji. Obecnie w Warszawie odnotowywanych jest od 1 do 5 ujęć dziennie. Gapowicze są niezwłocznie przekazywani policji. W ponad 90 proc. przypadków kierowane jest zawiadomienie o popełnieniu wykroczenia, polegającego na ucieczce z miejsca kontroli lub odmowie okazania dokumentu tożsamości. Takie sprawy trafiają do sądów grodzkich, gdzie zapadły już pierwsze wyroki.

A poniżej 8 najczęściej zadawanych pytań i odpowiedzi dt. pracy kontrolerów biletów, opracowywanych przez ZTM Warszawa:
1 Czy kontroler biletów może wyprowadzić pasażera z autobusu lub tramwaju, żeby spisać jego dane i wystawić wezwanie do zapłaty?
Kontroler może zażądać opuszczenia pojazdu, gdy pasażer, który jedzie bez biletu, nie wniesie opłaty na miejscu ani nie okaże dokumentu tożsamości. Jeśli pasażer okaże dokument tożsamości, może odmówić opuszczenia pojazdu. Wtedy kontroler wystawia wezwanie w autobusie lub tramwaju. Na podstawie wezwania pasażer może kontynuować podróż tylko tym pojazdem (Regulamin –rozdz. IV, par. 23, pkt 4).
2 Czy kontroler może żądać opłaty na miejscu? Czy może przyjąć od pasażera pieniądze?
Może. Zgodnie z rozdz. IV, par. 23, pkt 1, pdpkt 3 Regulaminu, w przypadku stwierdzenia braku ważnego biletu lub braku odpowiedniego dokumentu, kontroler wzywa do uiszczenia opłaty przewidzianej w taryfie. Jeśli pasażer zdecyduje się wnieść opłatę na miejscu, kontroler może przyjąć pieniądze za pokwitowaniem. W takiej sytuacji opłata dodatkowa jest mniejsza o 30 proc. (od 16.08.2011 –o 40 proc.).
3 Czy kontroler może zatrzymać pasażerowi kartę miejską?
W uzasadnionych przypadkach, kiedy kontroler stwierdzi, że bilet albo dokument uprawniający do przejazdu bezpłatnego lub ulgowego jest podrobiony czy przerobiony, może zatrzymać bilet (lub dokument) za pokwitowaniem (Regulamin –rozdz. IV, par. 24, pkt 1).
4 Czy kontroler musi mieć identyfikator ze zdjęciem w widocznym miejscu?
Identyfikator musi być widoczny dla pasażera. Znajdują się na nim następujące informacje: napis „Zarząd Transportu Miejskiego”, numer identyfikacyjny kontrolera, zdjęcie, okres ważności dokumentu, zakres upoważnienia oraz pieczęć i podpis wystawcy (Regulamin –rozdz. IV, par. 21).
5 Czy kontroler, na żądanie pasażera, musi się przedstawić z imienia i nazwiska?
Pasażer może poznać tylko informacje, które znajdują się na pierwszej stronie identyfikatora. Imię i nazwisko kontrolera znajduje się na odwrocie identyfikatora, którą kontroler może pokazać tylko policji lub straży miejskiej.
6 Co powinien zrobić pasażer, który uważa, że kontroler niesłusznie zabrał mu kartę miejską lub nałożył opłatę dodatkową?
Pasażer ma prawo odwołać się od decyzji. Odwołania są przyjmowane, wyłącznie w formie pisemnej, we wszystkich Punktach Obsługi Pasażerów ZTM . Można również przesyłać je pocztą na adres: ul. Żelazna 61, 00-848 Warszawa lub za pośrednictwem poczty elektronicznej na adres: [email protected]. Złożenie odwołania nie wstrzymuje jednak terminu płatności.
7 Co powinien zrobić pasażer, który ma ważny imienny bilet na karcie miejskiej, ale nie miał jej przy sobie w chwili kontroli?
W takiej sytuacji należy zgłosić się do któregoś z Punktów Obsługi Pasażerów ZTM z ważnym biletem, w ciągu siedmiu dni kalendarzowych od dnia kontroli. Jeśli okaże się, że w momencie kontroli bilet rzeczywiście był ważny, opłata dodatkowa zostanie anulowana, a pasażer będzie musiał wnieść tylko opłatę manipulacyjną.
8 Co powinien zrobić pasażer, który chciałby złożyć skargę na kontrolera biletów?
Skargę można złożyć wyłącznie w formie pisemnej. W skardze koniecznie należy umieścić imię i nazwisko (lub nazwę) oraz adres zamieszkania lub zameldowania wnoszącego. Skargę można złożyć w Punktach Obsługi Pasażerów ZTM , przesłać pocztą lub drogą e-mailową przez formularz kontaktowy na stronie www.ztm.waw.pl.