Niskoemisyjny komponent E w KPO – okiem eksperta

Bez euro straty

20 czerwca minister rozwoju i technologii zapytany w radiu TOK FM o to, kiedy zostanie złożony pierwszy wniosek do KE o płatność w ramach KPO wskazał: „Zakładam, że w ciągu kilku, kilkunastu tygodni będzie złożony”.

Buda przypomniał, że taki wniosek można składać dwa razy do roku. „Pierwsze okienko pojawia się w lipcu; więc zakładam, że w III kw. ten wniosek będzie złożony”. Zastrzegł, że jego złożenie leży w gestii resortu funduszy i polityki regionalnej.

Na stwierdzenie, że zaliczka z KPO miała być wypłacona już w zeszłym roku, do czego nie doszło, co jest ze szkodą dla naszej gospodarki wskazał: „Ani euro nie straciliśmy”. Przekonywał, że „one by leżały na rachunku środkowoeuropejskim, nie wydalibyśmy ani jednego euro”.

Jak mówił szef MRiT: „Wszystko to, co mogliśmy wydać w celu realizacji KPO wydajemy, bo mamy prefinansowanie PFR”. Buda zwrócił uwagę, że wszystkie resorty, które chcą realizować swoje projekty w ramach KPO „mogą sięgnąć po te środki z PFR-u”.

Komponent E

-„Komponent E w KPO przewiduje wsparcie dla gospodarki niskoemisyjnej; planowane jest utworzenie specjalnego funduszu dla wsparcie m.in. MŚP w zakresie opracowywania zero- i niskoemisyjnych produktów – przekazał Grzegorz Rebkowiec, starszy menadżer w firmie doradczej Crido.

Zaznaczył, że Komponent E o nazwie „Zielona, inteligentna mobilność” skupia się na wyzwaniach stojących przed polskim sektorem transportowym, w szczególności w zakresie dekarbonizacji i zanieczyszczenia powietrza. Budżet Komponentu E w części dotacyjnej wyniesie 30,6 mld euro, zaś w części pożyczkowej 3,1 mld euro.

Na przykład dotacje na zero i niskoemisyjny transport zbiorowy/autobusy wyniosą 1 mld 131 mln euro, na linie kolejowe 2 mld 392 mln euro, na pasażerski tabor kolejowy 965 mln euro, a projekty intermodalne 175 mln euro. Kwota pożyczek na zeroemisyjny transport zbiorowy w miastach/tramwaje ma wynieść 200 mln euro.

Przedsiębiorcy w ramach komponentu E mogą liczyć na wsparcie. „Jednym z ciekawszych obszarów z perspektywy przedsiębiorców będzie cel E.1.1.1 Wsparcie dla gospodarki niskoemisyjnej” – wskazał Rebkowiec. „Planowane jest utworzenie specjalnego funduszu, który ma wspierać MŚP i przedsiębiorstwa o średniej kapitalizacji kapitałowo lub dłużnie w zakresie opracowywania zero- i niskoemisyjnych produktów” – poinformował ekspert.

-„Finansowane produkty i technologie będą obejmować w szczególności procesy badawcze i innowacyjne, transfer technologii i współpracę między przedsiębiorstwami koncentrującymi się na gospodarce niskoemisyjnej, ze szczególnym uwzględnieniem innowacyjnych rozwiązań nisko- i zeroemisyjnych w dziedzinie zrównoważonej mobilności oraz zeroemisyjnych i niskoemisyjnych źródeł energii” – wyjaśnił Rebkowiec. Jak przekazał, fundusz „powinien zostać ustanowiony do 30 czerwca 2022 r.” a w III kwartale 2022 r. wybrani zostaną pośrednicy finansowi rozdysponowujący środki w ramach funduszu.

Beneficjentami środków z KPO będą również podmioty gospodarcze realizujące działalność w obszarze transportu intermodalnego. „Założono, że do końca 2023r. dotacje przeznaczone zostaną na modernizację 10 centrów przeładunkowych i dostawę 250 jednostek taboru do realizacji przewozów intermodalnych” – podał Rebkowiec.

„W zakresie pozostałych obszarów Komponentu E przedsiębiorcy będą zwykle beneficjentami pośrednimi w związku z tym, że znaczna część środków przeznaczona zostanie na dostarczenie dla samorządów lub operatorów świadczących usługi publiczne zeroemisyjnego/ niskoemisyjnego taboru kolejowego, tramwajów czy autobusów” – wskazał w komentarzu ekspert.

szereg zmian prawnych

Przedstawiciel Crido zauważył, że oprócz wsparcia przedsiębiorców Komponent E przewiduje wprowadzenie szeregu zmian prawnych. „Między innymi zaproponowano wdrożenie od czerwca 2026 r. opłaty rejestracyjnej i podatku od posiadania pojazdów emitujących zanieczyszczenia, rozszerzenie systemu opłat drogowych o dodatkowe 1400 km autostrad i dróg ekspresowych, czy konieczność ustanowienia stref transportu niskoemisyjnego w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców, w których występuje przekroczenie substancji szkodliwych w stosunku do progów UE zanieczyszczenia powietrza” – wskazał.

Rebkowiec podkreślił, że „wprowadzenie +reform+ w życie jest warunkiem, który powinien zostać spełniony, aby określone środki z KPO mogły być wypłacone”.

W środę minister funduszy i polityki regionalnej Grzegorz Puda odniósł się do kwestii opodatkowania pojazdów emitujących zanieczyszczenia. „Umieszczony w KPO zapis mierników dotyczących samochodów spalinowych zakłada powstanie aktu prawnego regulującego kwestię opłat za rejestrację samochodów spalinowych i podatku od takich pojazdów powiązanego z emisją spalin. Zapis ma formę otwartą, co oznacza, że nie ma konkretnych ustaleń dotyczących szczegółów samych opłat i podatków. Akt prawny powstanie w MKiŚ i będzie formą kompromisu uzależnionego od wielu czynników, na przykład sytuacji wojennej czy cen i rozwoju samochodów elektrycznych. Żadne konkretne decyzje nie zapadły” – podkreślił minister Puda.

Minister rozwoju i technologii Waldemar Buda powiedział na początku czerwca, że „reforma w ramach Krajowego Planu Odbudowy (KPO) w sprawie opłat za drogi ekspresowe faktycznie jest, ale dotyczy ona samochodów wysoko tonażowych, czyli ciężarowych. Czyli tego co już dzisiaj jest”.

-„Ta reforma miałaby ten system opłat rozszerzyć na inne drogi, które dzisiaj nie są objęte systemem opłat. Budujemy rocznie kilkaset kilometrów dróg ekspresowych, a one nie są włączane do systemu równolegle. Komisja Europejska pytała, dlaczego mamy tyle dróg ekspresowych, a systemem objętych jest tylko część. Tylko takie oczekiwania KE są w tym zakresie. Nie ma takich planów z naszej strony i ze strony KE, aby reforma dotyczyła samochodów osobowych” – zapewnił na początku czerwca Waldemar Buda.

Ministerstwo Infrastruktury również zapewniło na początku czerwca, że nie są prowadzone ani planowane prace związane z objęciem odcinków dróg ekspresowych opłatami za przejazd pojazdów lekkich (m.in. samochody osobowe, motocykle).

W Krajowym Planie Odbudowy znajdują się warunki, czyli tzw. kamienie milowe, od których spełnienia Komisja Europejska uzależnia wypłacenie Polsce środków z unijnego Funduszu Odbudowy mającego wesprzeć kraje członkowskie w przezwyciężaniu gospodarczych skutków pandemii COVID-19. Jednym z nich jest zmiana przepisów o sądownictwie i likwidacja Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego. W Krajowym Planie Odbudowy, w ramach którego środki z Funduszu Odbudowy mają być rozdysponowane, Polska wystąpiła o 23,9 mld euro grantów i 11,5 mld euro pożyczki. (PAP)