Niepełnosprawni w podróży

Jak zauważa Europejskie Centrum Konsumenckie (ECK) dla coraz większej liczby osób podróże po Europie są codziennością. Ale zgodnie z danymi Komisji Europejskiej co piąty mieszkaniec UE ma problemy związane z poruszaniem się środkami masowego transportu. Wynikają one między innymi z zaawansowanego wieku, poziomu niepełnosprawności, czy stanu zdrowia. Unijne przepisy zobowiązują jednak przewoźników do udzielania niezbędnej pomocy we wszystkich podstawowych środkach transportu. ECK wspólnie z Urzędem Transportu Kolejowego przypomina jakiej. Doskonałą okazją do tego jest Międzynarodowy Dzień Osób Niepełnosprawnych, który obchodzimy 3 grudnia.

Do ECK zgłaszają się najczęściej osoby, które proszą o informacje, na jaką pomoc przewoźnika mogą liczyć, są też pasażerowie, którzy nie otrzymali asysty podczas podróży np. tania linia lotnicza nie zapewniła noclegu pasażerce z niepełnosprawnym dzieckiem w sytuacji odwołanego rejsu.

Przede wszystkim należy wspomnieć, że pomoc podczas podróży samolotem jak i koleją jest bezpłatna, więc nie może łączyć się z wyższą opłatą za bilet! Osoby mające trudności z poruszaniem, nie mogą być w jakikolwiek sposób dyskryminowane.

Poniżej znajdują się podstawowe uprawnienia osób niepełnosprawnych. Warto zaznaczyć, że przepisy nie odnoszą się jedynie do osób z orzeczonym stopniem niepełnosprawności, ale też do osób o ograniczonej sprawności ruchowej (stałej lub czasowej) spowodowanej np. podeszłym wiekiem, ciążą, czy koniecznością noszenia gipsu. Jednak pamiętajmy, że gdy nasz problem nie jest widoczny, trzeba dysponować dokumentem potwierdzającym niedomagania zdrowotne.

Jedziemy pociągiem

Chcąc zapewnić wszystkim podróżnym równy dostęp do usług przewozowych pasażerskiego transportu kolejowego, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego opracował rekomendacje dotyczące zakresu oraz jakości obsługi osób o ograniczonej możliwości poruszania się. Niniejsze opracowanie stanowi ogólną charakterystykę obecnego poziomu świadczonych usług kolejowych w przewozach pasażerskich, a zarazem wskazuje obszary wymagające szczególnego zaangażowania oraz wspólnej pracy przewoźników, zarządców infrastruktury, zarządców dworców, regulatora rynku oraz sektora organizacji pozarządowych.

Rekomendacje zawierają pakiet rozwiązań poprawiających bezpieczeństwo oraz podnoszących jakość pasażerskich przewozów w transporcie kolejowym. Intencją Prezesa UTK jest zaakcentowanie potrzeby niezwłocznego wprowadzenia innowacyjnych rozwiązań funkcjonalno –organizacyjnych spełniających oczekiwania pasażerów o ograniczonej możliwości poruszania się, którzy w myśl prawa wspólnotowego powinni podlegać szczególnej ochronie, zapewniającej niedyskryminujący dostęp do korzystania z usług przewoźników kolejowych.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami przewoźnik nie może odmówić:

Przedsiębiorstwa kolejowe i zarządcy stacji są zobowiązani do ustanowienia niedyskryminujących zasad dotyczących korzystania z przewozu przez osoby o ograniczonej możliwości poruszania się, na przykład osób starszych.

W praktyce oznacza to osoby:

Osoby podróżujące z rowerem nie są traktowane jako osoby o ograniczonej możliwości poruszania się. Przewoźnik ma jednak możliwość uznania rowerzystów za osoby o ograniczonej możliwości poruszania się, jak to ma miejsce np. w spółce Koleje Śląskie.

Przedsiębiorstwa kolejowe, sprzedawcy biletów i operatorzy turystyczni są zobowiązani do informowania na żądanie podróżnego o dostępności przewozów kolejowych oraz warunków dostępu do taboru kolejowego i powodów ograniczeń.

Przewoźnicy kolejowi i zarządcy stacji mają obowiązek udzielania pasażerom o ograniczonej możliwości poruszania się pomocy przy wsiadaniu i wysiadaniu do i z pociągu. W tym celu pasażer powinien skontaktować się z przewoźnikiem co najmniej 48 godzin przed planowanym odjazdem pociągu i poinformować za pomocą wskazanego przez przewoźnika środka komunikacji o potrzebie udzielenia pomocy w podróży (np. telefonicznie, mailowo).

Pasażer otrzyma także wszelką pomoc na stacjach przesiadkowych oraz na stacji docelowej. W przypadku, gdy powiadomienie nie mogło nastąpić z zachowaniem powyższego terminu, przewoźnicy, czy zarządcy stacji mają obowiązek podjąć wszelkie działania dla zapewnienia pomocy w taki sposób, aby osoba o ograniczonej możliwości poruszania się mogła odbyć podróż.

Obecnie osoby niepełnosprawne, w tym poruszające się na wózku inwalidzkim, a także osoby niewidome, które nie posiadają ważnego biletu, nie muszą zgłaszać się do obsługi pociągu w celu jego nabycia. Bilet kupują podczas kontroli bez dodatkowej opłaty.

Numery telefonów oraz adresy poczty e-mail dostępne są na stronach internetowych przewoźników, w punktach informacji oraz ogłoszeniach wywieszanych na dworcach.

Możliwość skorzystanie z pomocy na terenie stacji.

Istnieje możliwość zgłoszenia chęci skorzystania z pomocy na terenie dworca dzwoniąc odpowiednio wcześniej pod nr tel. 22 474-13-13 lub drogą elektroniczną wysyłając maila na adres: [email protected] –wyznaczona osoba będzie gotowa do udzielenia pomocy osobie potrzebującej.

Na każdym dworcu wyznaczone jest miejsce spotkań z osobami o ograniczonej możliwości poruszania się. Informację o lokalizacji otrzymamy podczas zgłoszenia.

Wyznaczeni pracownicy towarzyszą osobie o ograniczonej możliwości poruszania się podczas przemieszczania się po terenie dworca, peronów, przejść podziemnych, kładek i innych ciągów komunikacyjnych, na których dozwolone jest poruszanie się pieszych (niebędących przejściami tylko do użytku służbowego).

Wyznaczeni pracownicy odprowadzą osobę o ograniczonej możliwości poruszania się z miejsca spotkania na terenie dworca do pociagu lub z pociągu do wyznaczonego miejsca na terenie dworca albo do wyjścia.

Osoba o ograniczonej możliwości poruszania się powinna przybyć na dworzec w czasie nie krótszym niż 30 minut przed planowanym odjazdem pociągu, w celu możliwości bezpiecznego dotarcia do pociągu.

Lista dworców, na których jest świadczona pomoc, dostępna jest na stronie internetowej

PKP SA. Urząd Transportu Kolejowego pracuje nad wdrożeniem e-usługi, integrującej wszystkich przewoźników kolejowych (obecnie jedenastu) w zakresie obsługi pasażerów o ograniczonej możliwości podróżowania się. Realizacja projektu umożliwi podróżnym zaplanowanie i zorganizowanie podróży drogą elektroniczną, a ponadto przyczyni się do zwiększenia ich mobilności. Dzięki realizacji projektu w formie aplikacji dostępnej na urządzenia mobilne, skorzystają z niej wszyscy pasażerowie. Program umożliwi w jednym miejscu wyszukanie pociągów wszystkich przewoźników i sprawne przejście do ich systemów sprzedaży biletów on-line oraz zasięgnięcie informacji na temat standardu poszczególnych stacji, pomocy w podroży przez osoby o ograniczonej możliwości poruszania się. Będzie to aplikacja wprowadzająca zintegrowany i jednolity system obejmujący wszystkich przewoźników kolejowych zapewniając kompleksową obsługę pasażerską uwzględniającą wszystkie etapy planowania i realizacji podróży koleją.

Warto pamiętać, że w przypadku całkowitej lub częściowej utraty albo uszkodzenia sprzętu osób o ograniczonej możliwości poruszania się przedsiębiorstwo kolejowe musi wypłacić podróżnemu odszkodowanie.

Kiedy należy się nam odszkodowanie za opóźnienie lub odwołanie pociągu?

Jeśli opóźnienie przyjazdu na stację docelową przekracza 60 minut, przewoźnicy kolejowi mają obowiązek zaoferowania pasażerom następujących opcji do wyboru:

W praktyce oznacza to, że możemy:

W przypadku opóźnienia pociągu przekraczającego 60 minut, podróżny może kontynuować przejazd (prawie każdym) pociągiem innego przewoźnika, pod warunkiem uzyskania odpowiedniego poświadczenia.

Uwaga! Zasady przejazdu pociągiem innego przewoźnika regulowane są na podstawie odrębnych umów –przed kontynuacją podróży należy zapytać o szczegóły przewoźnika, w punkcie odprawy lub w punkcie informacyjnym.

Odszkodowanie w przypadku opóźnienia lub odwołania pociągu podczas podróży krajowych i międzynarodowych w Polsce dotyczy wszystkich pociągów uruchamianych przez spółkę PKP Intercity, tj. TLK, IC, EIC, EIP, EC, EN oraz Przewozy Regionalne, tj. IR, RE, IR BUS z wyjątkiem pociągów REGIO.

Reklamację należy składać u przewoźnika kolejowego, z którego usług przewozowych korzystał podróżny w kasie biletowej lub w punkcie obsługi klienta lub w każdy inny sposób wskazany przez przewoźnika. Minimalna kwota odszkodowania wynosi:      

W celu uzyskania odszkodowania należy złożyć przewoźnikowi wniosek o jego wypłatę. Wypłata powinna być zrealizowana w ciągu miesiąca od daty złożenia wniosku. Odszkodowanie może zostać wypłacone w postaci kuponów lub innych usług, jeżeli ich warunki są elastyczne (szczególnie w odniesieniu do okresu ważności oraz miejsca docelowego). Jeśli wybieramy opcję wypłaty odszkodowania w formie gotówki, koniecznie należy zaznaczyć we wniosku żądanie zwrotu pieniędzy za przejazd. Do tego trzeba dołączyć bilet oraz zaświadczenie o opóźnieniu, które powinien wystawić i opieczętować pracownik kasy, kierownik pociągu lub konduktor już w dniu spóźnienia.

Warto pamiętać, że przewoźnik nie może pomniejszyć kwoty zwrotu ceny biletu o finansowe koszty transakcji, takie jak opłaty, koszty telekomunikacyjne lub znaczki. Przepisy umożliwiają jednak przewoźnikom kolejowym wprowadzenie progu minimalnego, poniżej którego odszkodowanie nie będzie wypłacane. Jego wysokość nie może przekraczać kwoty 4 euro.

Pasażerowie, którzy posiadają abonament lub kolejowy bilet okresowy i którzy napotykają na powtarzające się opóźnienia lub odwołania połączeń w okresie jego ważności, mogą dochodzić odpowiedniego odszkodowania zgodnie z warunkami przyznawania odszkodowań określonymi przez przedsiębiorstwa kolejowe.

Uwaga! Pasażerowi nie przysługuje prawo do odszkodowania, jeżeli został poinformowany o opóźnieniu przed zakupem biletu lub jeżeli opóźnienie w wyniku kontynuacji podróży innym połączeniem lub poprzez zmianę trasy, jest krótsze niż 60 minut.

Pomoc w przypadku opóźnienia lub odwołania pociągu w Polsce dotyczy wszystkich pociągów uruchamianych przez spółkę PKP Intercity, tj. TLK, IC, EIC, EIP, EC, EN oraz Przewozy Regionalne, tj. IR, RE, IR BUS z wyjątkiem pociągów REGIO.

W przypadku opóźnienia lub odwołania pociągu podróżny musi zostać niezwłocznie poinformowany o zaistnieniu takiej sytuacji i o przewidywanym terminie odjazdu i przyjazdu pociągu. W przypadku opóźnienia przekraczającego 60 minut podróżny powinien nieodpłatnie otrzymać:

Jeśli nie można kontynuować podróży pociągiem, przewoźnik musi jak najszybciej zapewnić pasażerowi zastępczy środek transportu.

Na żądanie pasażera, przedsiębiorstwa kolejowe zaświadczają na bilecie, zależnie od sytuacji, że połączenie kolejowe uległo opóźnieniu, że opóźnienie doprowadziło do utraty połączenia albo że połączenie zostało odwołane.

Lecimy samolotem

Przewoźnik nie może odmówić:

Chyba że linia lotnicza wykaże, że ze względów bezpieczeństwa czy ograniczonego rozmiaru samolotu (np. zbyt wąskie drzwi) nie może przewieźć osoby niepełnosprawnej, ale wtedy zawsze musi podać przyczynę zaistnienia problemu i w miarę możliwości zaproponować rozwiązanie alternatywne.

Im wcześniej linia lotnicza, a w konsekwencji lotnisko zostanie powiadomione o specjalnych potrzebach pasażera, jest tym większa szansa, że przewóz będzie zorganizowany (najlepiej już przy dokonywaniu rezerwacji). W każdym razie taka informacja powinna trafić do przewoźnika na co najmniej dwie doby przed planowanym lotem. Istnieje również możliwość zwrócenia się o pomoc bezpośrednio do portu lotniczego.

Na lotniskach są wyraźnie wyznaczone są specjalne punkty przylotu i odlotu),
w których osoby niepełnosprawne lub osoby o ograniczonej sprawności ruchowej mogą powiadomić o swoim przybyciu i zwrócić się o pomoc.

Uwaga: Aby w bagażu podręcznym przewieźć płynne lekarstwa (zawartość powyżej 100 ml) lub sprzęt medyczny należy przedstawić zaświadczenie lekarskie.

W momencie oczekiwania na samolot powinny być przewidziane, specjalnie oznaczone miejsca siedzące, znajdujące się w pobliżu toalet, monitorów informacyjnych i obsługi lotniska. Osoby niepełnosprawne są zazwyczaj proszone na pokład jako pierwsze.

W wypadku kiedy dana osoba nie jest w stanie wykonać takich czynności jak: zapięcie pasów, opuszczenie swojego miejsca np. w celu skorzystania z toalety, powinna podróżować w towarzystwie opiekuna. Z osobami niewidomym może przebywać pies przewodnik, ale powinien posiadać certyfikat.

Po przylocie pasażerowi niepełnosprawnemu należy się pomoc analogiczna do tej przed odlotem, przy czym obsługa portu powinna pomóc mu w dostaniu się np. do taksówek lub autobusów.

Każdy przewoźnik i port lotniczy powinien udostępniać zasady bezpieczeństwa przewozu osób niepełnosprawnych osób o ograniczonej sprawności ruchowej i wszelkie ograniczenia związane z takim przewozem. W tym obsługa klienta musi być przygotowana na przyjęcie zgłoszenia osoby niepełnosprawnej lub o ograniczonej sprawności ruchowej.

Pasażerowi należy się odszkodowanie za zagubienie lub zniszczenie sprzętu niezbędnego do poruszania się (wózek inwalidzki, kule).

Więcej tutaj