Kraków porównuje komunikacje. Pilzno (3)

Czym i dokąd?

W Pilźnie kursują 3 linie tramwajowe, 9 trolejbusowych oraz 27 autobusowych. Do tego funkcjonuje jeszcze 10 linii nocnych, w tym jedna trolejbusowa, a pozostałe są obsługiwane autobusami. Na wyróżnienie ze względu na częstotliwość kursowania zasługują wszystkie linie tramwajowe (1, 2, 4), sześć trolejbusowych (10, 11, 12, 13, 15, 16) oraz trzy autobusowe (30, 33 i 41). Oznacza to, że kursują przynajmniej 3x/h, zarówno w godzinach szczytu, jak i poza szczytem. Wiele z nich kursuje jednak o wiele częściej.

Rekordzistką jest linia nr 4 (Bory ? Košutka), kursująca aż co 3 min. Pozostałe linie tramwajowe pojawiają się w szczycie na przystankach co 5 min. Nawet w dni wolne częstotliwość kursowania tramwajów nie spada poniżej 7,5 min. Układ linii jest tak zbudowany, że na większości odcinków pasażerowie mają do dyspozycji tylko jedną linię.

Każda z trzech linii łączy przeciwległe części miasta, obsługując w sumie trasy do sześciu różnych pętli. Głównym węzłem przesiadkowym jest przystanek Sady Pětatřicátníků, którego nazwa nawiązuje do dawnych koszar 35 Pułku Piechoty Austro-Węgier.

Układ linii jest prosty do zapamiętania i mimo koniecznych przesiadek łatwo z niego korzystać. Zapewnia to  wysoka częstotliwość kursowania. W dodatku przy weekendowej częstotliwości 7,5 min. rozkłady jazdy są ułożone tak, że tramwaje linii 1 i 4 jadące w obu kierunkach spotykają się co 7,5 min. na głównym przystanku, umożliwiając przesiadki. W godzinach późnowieczornych (ok. 11) na głównym węźle spotykają się jednocześnie trzy linie.

Tego typu układ linii jest uwarunkowany historycznie i mimo starań, jak to czyniono w Krakowie, ciężko odejść od systemu wielu linii łączących dany pkt bezpośrednio z wieloma częściami miasta, ponieważ pasażerowie się do niego przyzwyczajają, tracąc jednak możliwość dokonywania sprawnych przesiadek w dowolnych kierunkach.

Linie trolejbusowe są uzupełnieniem podstawowego szkieletu linii tramwajowych. Obsługują większość dzielnic, do których nie dotarły tory tramwajowe. Główna linia 16 kursuje w godzinach szczytu co 6 min. na trasie Doubravka ? Sídliště Bory.

Linie autobusowe pełnią funkcję uzupełniającą. Linia 41, która prowadzi do osiedla Vinice, kursuje najczęściej, bo aż co 5 min. Przejazd podstawowego wariantu trasy trwa jednak tylko 16 min.

Warto na chwilę zatrzymać się przy linii 30, która łączy południowo-zachodnią część Pilzna po obwodzie przez południe i wschód miasta do dzielnic północnych, przemierzając często dość peryferyjne rejony. Jednak wysoka częstotliwość (od 7,5 min. w szczycie do 15 min. w dni wolne) i spore zainteresowanie pasażerów, również tych jadących na krótkich odcinkach, uzasadnia sens tworzenia linii obwodowych. Pasażerowie potrzebują bowiem połączeń między wszystkimi rejonami miasta, a przez śródmieście zazwyczaj nie jest najbliżej.

Podobne rozwiązania od wielu lat stosuje się w Krakowie, gdzie najdłuższą historię mają linie obwodowe o numerach 172 (572) i 174. W ostatnich latach tego typu linii w Krakowie przybyło. W nowej postaci odrodziła się linia 163 łącząca najbliższą możliwą trasą centrum Nowej Huty z Bieżanowem i Nowym Prokocimiem. Popularna jest linia 178 z Ruczaju do Nowej Huty (Mistrzejowic), gdzie od czasu jej powstania stopniowo zwiększano częstotliwość kursowania i pojemność pojazdów. Zapewne w przyszłości powstaną kolejne takie linie.

Ile zapłacić i jak zapłacić?

W każdym pojeździe, płacąc zbliżeniowo kartą płatniczą, można kupić jeden z czterech podstawowych rodzajów biletów. Nie dokonuje się tego w automacie, a w czytniku kart, który jednocześnie drukuje bilety.

System blokuje na karcie minimalną kwotę (1 Kč ? 0,16 zł), a rozliczenia transakcji dokonuje łącznie po okresie trzech dni. Pasażerowie mają do wyboru bilet ważny przez 30 min. (16 Kč ? 2,6 zł), 60 min. (20 Kč ? 3,2 zł), 3 godziny (34 Kč ? 5,4 zł) i 24 godziny (60 Kč ? 9,6 zł).

Na uwagę zasługuje bilet 3h, rzadko spotykany w taryfach biletowych, a przydatny na przykład podczas załatwiania kilku spraw w mieście. W większości krakowskich pojazdów są już zainstalowane automaty, pozwalające kupić wszystkie rodzaje biletów krótkookresowych. W zależności od pojazdu można w nich płacić albo kartą, albo gotówką, ale w nowszych autobusach i tramwajach dostępne są już obie formy płatności. W Pilźnie pasażerowie z gotówką muszą udać się do prowadzącego pojazd, który sprzedaje wyłącznie bilety za 20 Kč (3,2 zł) nie uprawniające do przesiadek.

Rozwiązania warte uwagi

Podobnie jak w wielu krakowskich pojazdach, w Pilźnie zapowiadane i wyświetlane na ekranach są najbliższe przystanki. Nowym rozwiązaniem jest wyświetlanie przed dojazdem do węzłowych przystanków informacji o najbliższych odjazdach innych linii z danego przystanku.

W wielu rejonach Pilzna, jak np na przystanku Pošta Francouzská, jezdnia na wysokości przystanku jest przedzielona podłużną wyspą. Nie dość, że nie ma tu zatok przystankowych, to dzięki wysepce samochody nie mają możliwości wyprzedzenia autobusu, co zwiększa bezpieczeństwo pasażerów, głównie tych wysiadających z autobusu i chcących przejść na drugą stronę jezdni.

Kolejne dobre rozwiązanie można zaobserwować na ulicy Slovanské, gdzie tor tramwajowy dla każdego kierunku jest dosunięty do krawężnika. W ten sposób pasy dla komunikacji miejskiej znajdują się przy chodnikach, a ruch samochodowy odbywa się wewnątrz. Pasażerowie uzyskują w ten sposób bezpieczny dostęp do tramwajów na przystankach bez konieczności wchodzenia na jezdnię.

Podsumowanie

Uzasadnienie ocen:

1.  W Pilźnie na jedną linię o wysokiej częstotliwości przypada 14 tys. mieszk. 4 pkt.

2.  Bilet 28-dn. (można kupić bilet na dowolną liczbę dni) kosztuje 448 Kč ? 70,2 zł. Przy uwzględnieniu 20% wyższej zamożności (porównanie PKB (PSN) na osobę), próg w rankingu w wysokości 65 zł jest podniesiony do 78 zł. 5 pkt.

3.  Bilet 30-min. kosztuje 16 Kč ? 2,51 zł (dla większej precyzji w tej części tekstu użyty jest dokładniejszy przelicznik). Przy uwzględnieniu 20% wyższej zamożności (porównanie PKB (PSN) na os.), próg w rankingu jest podniesiony do 2,4 zł. 0 pkt.

4.  Bilet 30-min. kosztuje 16 Kč ? 2,51 zł. Przy uwzględnieniu 20% wyższej zamożności, próg w rankingu jest podniesiony do 3,6 zł. 1 pkt.

5.  Bilet 60-min. kosztuje 20 Kč ? 3,13 zł. Przy uwzględnieniu 20% wyższej zamożności, próg w rankingu jest podniesiony do 6 zł. 1 pkt.

6.  Bilet 24-h kosztuje 60 Kč ? 9,4 zł. Przy uwzględnieniu 20% wyższej zamożności, próg w rankingu jest podniesiony do 6 zł. 1 pkt.

7.  Nie ma biletu na 1 linię, jednak przy uwzględnieniu 20% wyższej zamożności, próg w rankingu jest podniesiony do 72 zł, a bilet na całe miasto kosztuje 70,2 zł. 1 pkt.

8.  We wszystkich pojazdach można płacić za bilety kartą płatniczą. 1 pkt.

9.  We wszystkich pojazdach można płacić za bilety kartą płatniczą w cenach regularnych. 1 pkt.

10. Pasażerowie mogą kupować bilety jednorazowe korzystając z karty miejskiej. 1 pkt.

Jak powstał ranking?

Poniżej prezentujemy zasady przyznawania punktów w każdej z 10 kategorii.

1. Liczba mieszkańców przypadająca na jedną linię kursującą z częstotliwością przynajmniej 3 kursów na godzinę w godzinach szczytu jak i poza szczytem:

0 punktów ? brak takich linii

1 punkt ? powyżej 25 tys.

2 punkty ? od 21 do 25 tys.

3 punkty ? od 16 do 20 tys.

4 punkty ? od 11 do 15 tys.

5 punktów ? do 10 tys.

2. Cena biletu na 28 dni, pozwalającego podróżować po całym obszarze miasta (niekoniecznie wszystkimi liniami), dowolnej osobie (niekoniecznie mieszkańcowi), drugi raz kupującej bilet (ewentualnie wyrabiając specjalną kartę):

0 punktów ? brak biletów wieloprzejazdowych;

1 punkt ? od 110 zł

3 punkty ? 80,00-94,99 zł

4 punkty ? 65,00-79,99 zł;

5 punktów ? do 64,99 zł

3. Możliwość przejechania 2 przystanków w jednym mieście (do 10 minut), za cenę do 2 zł (ewentualnie wyrabiając specjalną kartę).

4. Możliwość przejechania 5 przystanków w jednym mieście (do 20 minut), za cenę do 3 zł (ewentualnie wyrabiając specjalną kartę).

5. Możliwość przejechania 10 przystanków w jednym mieście, z przesiadką po 5 przystankach (20 minut jazdy, 10 minut przesiadki, 20 minut jazdy), za cenę do 5 zł (ewentualnie wyrabiając specjalną kartę).

6. Możliwość nieograniczonego korzystania z komunikacji miejskiej w obrębie miasta, przez 24 godziny, w cenie do 15 zł (bez wyrabiania specjalnej karty).

7. Możliwość korzystania przez 28 dni z jednej linii (na odcinku 5 przystanków), za cenę do 60 zł.

8. Możliwość zapłacenia za przejazd (kupienia biletu) kartą płatniczą w pojeździe.

9. Możliwość zapłacenia za przejazd (kupienia biletu) w pojeździe, w cenie regularnej jednego przejazdu w jednym mieście do 40 minut (jak w punktach sprzedaży biletów/automatach stacjonarnych), za cenę do 4 zł nie posiadając specjalnej karty.

10. Możliwość bezgotówkowego płacenia (kartą miejską lub płatniczą) za przejazd, bez konieczności zachowania papierowego biletu (potwierdzenia zakupu).

„