Gdańsk: panel obywatelski o powodzi

Panel obywatelski to nie są zwykłe konsultacje społeczne, w trakcie których ktoś dostaje pytanie „Czy jesteś za zbiornikiem retencyjnym – tak czy nie?”. To nie jest ten proces. Mieszkańcy, którzy wezmą udział w panelu zostaną gruntownie przygotowani na dany temat. Przekazana zostanie im „w pigułce” wiedza wszystkich zainteresowanych stron – mówi dr Marcin Gerwin, specjalista ds mechanizmów partycypacyjnych i inicjator panelu. – Wyłoniona losowo grupa mieszkańców odzwierciedlać będzie strukturę demograficzną Gdańska, według dzielnicy, płci, wieku i poziomu wykształcenia – tłumaczy. – W grupie znajdą się więc przedstawiciele wszystkich dzielnic, w liczbie proporcjonalnej do liczby mieszkańców danej dzielnicy. I zgodnie z gdańską demografią większość stanowić będą kobiety.

Panel zajmował będzie się tematami związanymi z przygotowaniami Gdańska na wystąpienie ulewnych deszczów, w kontekście zmieniającego się klimatu. – W Polsce zbyt mało mówi się o zmianach klimatu, a dotyczy nie tylko odległych tysiące kilometrów obszarów – mówi prezydent Gdańska Paweł Adamowicz.

Udział w panelu obywatelskim wezmą 63 osoby (oraz 2 osoby rezerwowe). Dobór panelistów odbywał się będzie etapowo. Najpierw spośród dorosłych gdańszczan znajdujących się w rejestrze wyborczym wylosowanych zostanie 8 tys. osób. Do nich trafią listy z zaproszeniem do udziału w panelu. Chęć udziału w panelu zgłosić będzie można rejestrując się na wskazanej w liście stronie bądź dzwoniąc pod podany w nim numer. Następnie spośród osób, które wyrażą wolę udziału w panelu wylosowana zostanie docelowa ponad 60-osobowa grupa. Uczestnicy otrzymają dietę za udział za udział w panelu.

Panel obejmował będzie trzy bloki tematyczne:

19 listopada 2016 roku ? Co zrobić, żeby poprawić zatrzymywanie wody deszczowej na terenie Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego?

Lasy Oliwskie w granicach Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego stanowią część zlewni potoków, które płyną przez Gdańsk. Czy można coś zrobić, aby poprawić retencję wody deszczowej na ich terenie? Czy wybudować tam duże zbiorniki retencyjne, czy może jednak lepiej postawić na przykład na sieć rowów zatrzymujących wodę deszczową (ang. swales) i małą retencję? Jaki jednak będzie miało to wpływ na przyrodę Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego i czy taką ingerencja w las jest czymś, co zaakceptują mieszkańcy Gdańska?

26 listopada 2016 roku ? Jaki powinien być zakres pomocy dla mieszkańców Gdańska po wystąpieniu ulewnego opadu deszczu?

Na wypadek zalania fragmentów miasta powinien być gotowy program pomocy mieszkańcom. Co powinien on uwzględniać? Czy miasto powinno zapewniać na przykład kontenery na wywóz odpadów z prywatnych mieszkań? Czy i w jakim stopniu pomagać osobom, które nie ubezpieczyły swoich mieszkań? Czy system udzielania wsparcia, który funkcjonował do tej pory się sprawdził? Co warto poprawić?

3 grudnia 2016 roku ? Czy budując nowe zbiorniki retencyjne zrezygnować z częściowego wypełniania ich wodą?

Po lipcowej ulewie w tym roku pojawiły się wątpliwości, czy obecny sposób projektowania zbiorników retencyjnych w Gdańsku jest odpowiedni. Są one częściowo wypełnione wodą, a ich zadaniem jest pełnienie funkcji rekreacyjnej, a także przyrodniczej, jako stawy. Są one nawet zarybiane. Czy zmienić sposób ich projektowania, rezygnując z wypełniania wodą, aby ich potencjał do przejęcia wody deszczowej mógł być jak największy? Czy wówczas oznacza to, że nie będą one już pełniły funkcji rekreacyjnej, czy jednak można zaprojektować je z mała architekturą, ścieżkami i roślinami ozdobnymi? Jak robi się to w innych miastach w Polsce i na świecie?

Od uczestników panelu nie jest wymagana wcześniejsza znajomość tematu. Wszystkie omawiane zagadnienia zostaną im szczegółowo przedstawione podczas spotkań. ? Ważną częścią panelu jest debata. Paneliści zapoznają się ze stanowiskami wszystkich stron, które są zainteresowane przedmiotem debaty, w tym ekspertów, przedstawicieli organizacji pozarządowych, rad dzielnic i mieszkańców. Mogą także sami powoływać ekspertów. Po dogłębnym przeanalizowaniu tematu, paneliści przyjmą rekomendacje odnośnie tego, jakie rozwiązania są najkorzystniejsze dla miasta. Wymagany poziom poparcia dla wiążącej rekomendacji panelu wynosi 80 procent ? wyjaśnia Gerwin.

Z pewnością warto przyglądać się temu pionierskiemu w skali kraju rozwiązaniu, tym bardziej, że władze zobowiązały się do automatycznego wdrożenia jego decyzji – z czym przy poprzednich próbach stosowania mechanizmów partycypacyjnych był zawsze kłopot, nie tylko w Gdańsku. Jest to zatem krok w kierunku wyjścia z syndromu „suwerena w magistracie”. Pamiętajmy jednak, że panele – choć stosowane z powodzeniem w wielu rozwiniętych demokracjach – działają właściwie jako jeden z wielu elementów mechanizmów partycypacji, obejmującej także m. in. budżety partycypacyjne, konsultacje, rady dzielnic itp.

Mimo tego, że temat zabezpieczeń przeciwpowodziowych jest w położonym na stokach wzgórz Gdańsku zawsze obecny w powszechnej świadomości, to jednak może nieco dziwić wybór mocno technicznych tematów na pierwszą edycję panelu, wymagających jednak – wbrew deklaracjom miasta – pewnego obycia z zagadnieniem. Ponadto z dużym zaskoczeniem trzeba odnotować dyskusję w ramach miasta o retencji Doliny Radości, która jest w ogromnej większości własnością państwa w postaci Lasów Państwowych i miasto nie ma prawie żadnych kompetencji, by wpływać na jej zagospodarowanie. Tymczasem o udziale w panelu przedstawicieli LP nie słychać. Jak zwykle jednak wątpliwości zweryfikuje praktyka, a o przebiegu panelu będziemy informować.

„