Polski rynek nowych autobusów w 2016 r.

To wynik o 245 szt. wyższy niż rokwcześniej (+14,1%) i jednocześnie najlepszy wynik w historii ? zarówno wperspektywie ostatnich lat, jak i również od czasów prosperity przed kryzysem w2009 r. Wpływ na ten sukces miał rekordowy poziom sprzedaży odnotowany wgrudniu, kiedy polscy przewoźnicy zarejestrowali aż 318 szt.

Autobusowy grudzień

W ostatnim miesiącu 2016 roku na polskim rynku przybyło aż318 fabrycznie nowych autobusów (w styczniu ? 165 szt., w lutym ? 110 szt., wmarcu ? 237 szt., w kwietniu ? 152 szt., w maju – 120 szt., w czerwcu ? 158szt., w lipcu 261 szt., a w sierpniu ? 128 szt., we wrześniu – 103 szt. wpaździerniku ? 102 szt. i w listopadzie ? 133 szt. Na tym tle grudzień wyglądazdecydowanie najlepiej i odnotowany wówczas rezultat ? 318 rejestracji ? jestjednocześnie najlepszym miesięcznym rezultatem na polskim rynku nowychautobusów w 2016 r

Grudniowy wzrost cieszy tym bardziej, że w listopadziemieliśmy negatywny trend sprzedaży i zdecydowanie niższy wynik niż rok wcześniej ? 133 szt. (- 76szt. / -36,4%). To dobry prognostyk na styczeń. Gwałtowny wzrost sprzedaży wostatnim miesiącu na autobusowym rynku nie jest niczym nowym, gdyż standardowowiększość autobusowych zamówień jest realizowana na koniec roku. Jednakubiegłoroczny grudzień zaskoczył wszystkich i odnotowany wówczas rezultat tonajlepszy wynik w perspektywie ostatnich 6 lat (poza rokiem 2013 r., kiedyprzed wejściem przepisów Euro 6 zarejestrowano aż 323 pojazdy).

Miejska strategia

W 2015 roku motorem napędowym autobusowych rejestracji wPolsce były dwie kategorie – autobusy miejskie (696) i MINI (697). W 2016 rokuzdecydowanie wygrała kategoria MINI ? 858 szt., a autobusy miejskie zostałymocno z tyłu (722). Natomiast nieoczekiwanie w zeszłym roku do tej rywalizacjidołączył się segment turystyczny (347 wobec 249 w 2015r.).

Chronologia zakupów w segmencie miejskim jest następująca: wstyczniu br. krajowi przewoźnicy zakupili 83 autobusy dla komunikacji wmiastach (-6 szt. / -6,7%), w lutym 32 szt. (+ 5 szt. /+18,5%), w marcu już 66szt. (+44 szt. / +200%), w kwietniu zaledwie 4 szt. (-28 szt. / -87,5%), w maju14 szt. (-18 szt. / -56,3%), w czerwcu 30 szt. (-49 szt. / -62%), w lipcu padłrekord ? 176 szt. (+149 szt. / +551,9%), a w sierpniu mieliśmy powrót średniejsprzed wakacji ? 36 szt. (-22 szt. /-37,9%). Wrzesień wypadł słabo 9 szt.(-31szt. / -77,5%), październik blisko średniej: 46 szt. (-3 szt. / -6,1%),natomiast listopad to wyraźny minus (-86 szt. / -66,2%). W grudniu nastąpiłoodbicie i krajowi przewoźnicy zarejestrowali aż 182 pojazdy w tej kategorii(+71 szt. / +64,0%) ? głównie w Lublinie, Katowicach, Krakowie, Bielsku-Białej,Gdańsku i Gliwicach.

Dzięki zimowemu przyspieszeniu autobusy miejskie wyszły „naplus” i skumulowany od początku roku wynik wyniósł 722 szt. ? czyli o 26 szt.więcej niż rok wcześniej (+3,7%). To generalnie dobry rezultat biorąc pod uwagęznikomy udział pojazdów zakupionych w ramach programów unijnych, które dopierowchodzą w fazę realizacji. Dlatego większość z nich została zakupiona zfunduszy samych przedsiębiorstw, a blisko 50-procentowy udział w tychinwestycjach mieli przewoźnicy prywatni. Nieznacznie więcej pojazdówzarejestrowały samorządowe spółki, a kilka stanowiły pojazdy demonstracyjne.

W miejskim rankingu miast pierwsze miejsce ma Warszawa (94),na której ulicach pojawiło się 40 przegubowych autobusów Solaris Urbino 18 (MZAWarszawa), a w październiku i listopadzie dołączyły do nich nowe SolarisyUrbino 12 dla Arriva Warszawa (53). Natomiast w lipcu w podwarszawskichMościskach aż 117 pojazdów zarejestrował prywatny przewoźnik. Zdecydowanawiększość z nich trafiła na stołeczne ulice (od 9 sierpnia), natomiast 10pojazdów pojechało do Krakowa, aby tam obsłużyć nowe połączenia komunikacyjne.Stolica Małopolski sama też sobie świetnie radzi w rankingu, zajmując mocne drugie miejsce(91). Trzecie ma Jaworzno (39) w „barwach Olsztyna i Radomia”, czwarteJastrzębie Zdrój (39), a piąty jest Lublin (33)

Po raz kolejny liderem w miejskim segmencie został Solaris,który w 2016 r. sprzedał tutaj rekordową liczbę nowych pojazdów ? aż 465 szt.,czyli o 117 szt. (+33,6%) więcej niż przed rokiem. Zapewniło to marce imponujący udział w tej kategorii na poziomie64,4%. To efekt zarówno masowych zakupów popularnych „jamników” do obsługilinii w Warszawie, Krakowie, czy na Śląsku, jak i dużo skromniejszychinwestycji realizowanych przez mniejszych przewoźników, takich jak ZKP SuchyLas, KM Łomianki czy KM Piła.

Drugie miejsce w miejskim rankingu ma Mercedes-Benz, którydzięki zmasowanym dostawom dla trzech klientów (Mobilis, Warbus Lublin i ZKM Gdańsk) osiągnął w 2016 r. łącznąsprzedaż 120 szt. Tym samym marka mocno odbiła się od wyników z 2015 r., kiedyzarejestrowano zaledwie 12 miejskich autobusów z logo Mercedes-Benz. Trzeciemiejsce ma Scania (26) z udziałem 3,6%.

Warto zaznaczyć, że w Polsce coraz mocniej widoczny jest trendzakupów pojazdów z alternatywnymi napędami. Nie inaczej było w 2016 roku. Wstyczniu pulę 15 gazowych pojazdów (i to w wersji hybrydowej) zarejestrowałoMPK Częstochowa. W czerwcu przybyły kolejne cztery autobusy gazowe ? po dwa wMyślenicach i Katowicach oraz w Jaworznie jeden elektrobus chińskiej markiYutong, który jest aktualnie używany przez spółkę Tauron Dystrybucja w celachdemonstracyjno-testowych. We wrześniu tę grupę wzmocniły cztery krakowskieelektrobusy Solaris Urbino 8,9 LE electric. W listopadzie do tego ekologicznegogrona dołączyło pięć standardowych hybryd, które zakupiła Arriva do obsługiwarszawskiego pakietu oraz 12 szt. przegubowych hybryd zakupionych przez MPKKraków.

Generalnie rosnąca liczba „zielonych” autobusówwskazuje na kontynuację eko-trendu z zeszłego roku, kiedy odnotowaliśmyrekordowy wynik 119 gazowych rejestracji, w tym 36 szt. dla Tych (CNG), 35 szt.dla Warszawy (LNG), 25 szt. dla Częstochowy(CNG hybryda), 15 szt. dla Gdyni(CNG) i 5 szt. dla Słupska (CNG). Do tego przewoźnicy zakupili 16 elektrobusów.Razem daje to poziom 135 szt. Z kolei w 2016 r. była to suma 41 szt., w tym 19szt. gazowców (w tym 15 hybrydowych), 17 hybryd i 5 elektrobusów). To oznacza,że rok 2016 było zdecydowanie mniej „zielony” niż poprzedni. Prawdziwy jednak”wysyp” zamówień na pojazdy z alternatywnymi napędami ? z unijnym wsparciem ?czeka nas w tym roku.

Rok MINI

Z roku na rok segment autobusów MINI umacnia swoją pozycjęna autobusowym rynku w Polsce. W styczniu poziom rejestracji minibusów (49) byłniższy niż rok wcześniej. W lutym i marcu było podobnie (48 szt. i 58 szt.), wkwietniu mieliśmy mocny skok do przodu (79), a później podobne ilości w maju(71), czerwcu (75), lipcu (75), sierpniu (75), we wrześniu (83), w październiku(52) i listopadzie (75). Z kolei w grudniu odnotowaliśmy rekordowy poziomsprzedaży – 118 szt. To jednocześnienajlepszy miesięczny wynik w tym roku, jak w perspektywie ostatnich pięciu lat.Tak masowej rejestracji minibusów mogła sprzyjać zmiana w zakresie norm emisjispalin Euro 6 z poziomu stage 1 do poziomu stage 3 od stycznia 2017 r.

Skumulowany wynik autobusów MINI za cały 2016 rok to łącznie858 szt. (+161 szt. / +23,1%), co oznacza najwyższy poziom w tej kategorii odpoczątku systemu rejestracji autobusów w Polsce. Dzięki temu segment ten zdecydowaniewyprzedził autobusy miejskie i jest obecnie najważniejszą kategoriąfunkcjonalną na autobusowym rynku w Polsce powyżej 3,5 tony DMC.

Przypomnijmy, że tej kategorii cały czas sprzyja PFRONdotując zakupy pojazdów przystosowanych do przewozu osób niepełnosprawnych itym samym wyrównując różnice pomiędzy regionami. Od października do grudniaruszyła kolejna fala przetargów na pojazdy dla niepełnosprawnych.

Od zawsze liderem segmentu MINI jest marka Mercedes-Benz,która w 2016 roku zarejestrowała w tej kategorii 694 pojazdy, osiągając udział80,9%. Najlepszy z konkurentów ? Ford ? może pochwalić się rezultatem 105zarejestrowanych minibusów (12,2% udział w segmencie). Za nim uplasowało sięRenault i Iveco, które razem z coraz popularniejszymi słowackimi zabudowamimarki Rosero, byłoby trzecie.

Patrząc na wyniki minibusów przez pryzmat polskich firmzabudowujących pojazdy klasy MINI to na pierwszym miejscu znalazła się firmaMercus Bus (225), a następnie Auto-CUBY (74), Bus Prestige (48), CMS-Auto (46)i Automet (39). Najwięcej pojazdów zabudowanych przez krajowe firmy nadwoziowezarejestrowano w Wejherowie (183) oraz Pruszkowie (91) i Warszawie (39).

Turystyczna moc

O ile w autobusach miejskich i MINI rok 2016 minął dośćspokojnie, tak segment turystyczny rozpoczął dynamicznie. W styczniu zarejestrowano w Polsce 32fabrycznie nowe autokary (+28 szt. / +700%), w lutym ? 26 (+17 szt. / +189%), aw marcu aż 109 szt. (+54 szt. / + 98,2%). Potem tempo wzrostu sprzedażyautokarów zaczęło słabnąć ? w kwietniu uzyskano taki sam wynik jak przed rokiem? 52 szt., w maju ? 35 szt. (-13 szt. / -27,1%) i wreszcie w czerwcu mieliśmymałe odbicie do poziomu 49 szt. (+7 szt. / +16,7%). W lipcu zarejestrowano 10szt. , a w sierpniu 9 szt. (+4 szt. / + 80%). Wrzesień był kolejnym miesiącemsukcesywnego wypracowywania przewagi nad zeszłym rokiem (+2 szt. / + 66,7%).Ten wzrostowy trend zburzył październik, kiedy zarejestrowano tylko dwaautokary wobec 10 szt. rok wcześniej (-80%). W listopadzie znowu wolumen byłniewysoki ? polscy przewoźnicy zakupili tylko 8 autokarów (+2 szt. / +33,3%), aw grudniu zarejestrowano 10 egzemplarzy, czyli mieliśmy lekki wzrost na koniecroku (+4 szt. / +66,7%). Razem daje toskumulowany wynik 347 szt. (+98 szt. / +39,4%).

Należy podkreślić, że zeszłoroczny wynik to najlepszyautokarowy rezultat w Polsce w ciągu ostatnich 5 lat i zapowiedź, że odnotowanyw 2015 roku rekordowy poziom sprzedaży autobusów turystycznych nie byłprzypadkiem i nie było to ostatnie słowo autokarowego segmentu. Dla porównania? w całym 2015 r. zarejestrowano w Polsce łącznie 249 fabrycznie nowychautobusów turystycznych, a dodatkowo 48 autokarów (23 szt. typu Mercedes-BenzTourismo oraz 25 szt. Plaxton Elite i) zarejestrowanych zostało jako pojazdymiędzymiastowe. Do tego doszły 34 autobusy MAN Lion`s Coach zakupione przezwojsko (niewidoczne dla Centralnej Ewidencji Pojazdów) oraz 10 strażackichautokarów Volvo 9700, które zaklasyfikowano jako „inne”. Razem daje to potężnąsumę 341 egzemplarzy. W tym roku mieliśmy 347 „cywilnych” rejestracji oraz 56″wojskowych”, czyli kontrakt MAN z autokarami Lion`s Coach dla wojska. To 403autobusy turystyczne + 12 autokarów zarejestrowanych jako międzymiastowe. Razem415 szt.!

W 2016 roku prymat wśród autokarów zdecydowanie należał domarki Mercedes-Benz, która w ciągu 12. miesięcy zarejestrowała tutaj aż 123pojazdy z udziałem 35,4% w tej części rynku. Za nim uplasowała się Setra ?druga obok Mercedes-Benz marka koncernu Daimler Buses ? ze świetnym wynikiem68. rejestracji. Stawkę najważniejszych turystycznych graczy zamyka Scania (52)z ekonomicznymi konstrukcjami typu Touring.

Międzymiastowy minus

W 2016 roku kategoria autobusów międzymiastowych, podobniejak w całym 2015 roku, znalazła się „pod kreską”. W styczniu tylko 1 szt., wlutym segment wyszedł na plus odnotowując 4 rejestracje (wszystkie autobusymarki Mercedes-Benz). Podobnie było w marcu 4 szt. ( -50%). W kwietniu odnotowaliśmywysoki poziom rejestracji ? 17 szt. (-6 szt. / -26,1%). W maju zapanowałkompletny marazm i w Polsce nie sprzedano żadnego nowego międzymiastowegopojazdu. W czerwcu było nieco lepiej – zarejestrowano trzy autobusy(Mercedes-Benz Tourismo), w lipcu ponownie zanotowaliśmy „zero”, w sierpniu”aż” 7 szt., we wrześniu 5 szt., a w październiku ? 2 szt. Zdecydowanie lepiejwypadł listopad, kiedy mieliśmy pięćrejestracji, w tym trzy marki SOR. W grudniu było jeszcze bardziej obiecująco.Liczba rejestracji osiągnęła poziom 8 szt. i było to o 4 szt. więcej niż przedrokiem. To zasługa wyłącznie jednego przewoźnika ? PKS Białystok, który nakoniec roku zarejestrował osiem pojazdów MAN Lion`s Intercity.

Grudniowy skok nie pomógł jednak przerwać marazmu panującegood lat w tym segmencie rynku i ostatecznie autobusy międzymiastowe zakończyłycały rok 2016 stratą (-24 szt. / -30,0%). Skumulowany wynik wyniósł 56 szt. ibył jednym z najniższych w historii tej kategorii. Mamy nadzieję, że wraz zwejściem z dniem 1 stycznia 2018 r. ustawy o publicznym transporcie drogowym iuporządkowaniem pasażerskiego transportu regionalnego, ten segment odżyje.

Aktualnie autobusy międzymiastowe tkwią w zapaści w jakiejznalazły się w 2009 r. po ustaniu masowych zakupów ze strony przedsiębiorstwPKS. Struktura zakupów to głównie kontrakty na autobusy do przewozówpracowniczych oraz zamówienia ze strony regionalnych przewoźników. Zmienia sięstopniowo poziom ich wyposażenia, jak i gabaryty. W ciągu ostatnich lat notujemy coraz więcejzakupów bardziej komfortowych autokarów (jak konstrukcje Plaxton Elite i orazMercedes-Benz Tourismo) jak i autobusów lokalnych dostosowanych do obsługi osóbniepełnosprawnych. Tak było też w 2016 roku. W zakresie pojazdów o podwyższonymkomforcie zarejestrowano pojazdy Mercedes-Benz Tourismo i Setra, natomiastudogodnienia dla osób starszych oferują zakupione w tym roku autobusymiędzymiastowe Iveco Crossway oraz SOR CN 12 o obniżonym poziomie podłogi.Tylko cały czas poziom tych dostaw nie jest wystarczający do potrzeb.

Najlepiej w tym roku w tym segmencie radzi sobie Iveco ?zarejestrowano 15 szt. tej marki (m.in. dzięki dostawie 10 autobusów dla PKSZielona Góra) następny jest Mercedes-Benz (14 szt.) i MAN (10 szt.).

Ranking marek

W styczniu mieliśmy dwóch liderów na autobusowym rynku wPolsce ? markę Mercedes-Benz i Solaris. Wyniki za luty pozwoliły rozstrzygnąćkolejność na szczycie podium i pierwszy został Mercedes. Do grudnia sytuacjanie uległa zmianie. Biorąc pod uwagę skumulowany rezultat wśród autobusówpowyżej 3,5 tony DMC zdecydowanie prowadzi marka Mercedes-Benz z wynikiem 951szt. (+326 szt. / + 52,2%), która swój sukces zawdzięcza przede wszystkimświetnym wynikom w segmencie MINI (poniżej 8 ton DMC). Obok 694 szt. minibusów,niemiecki producent sprzedał 257 pojazdów w pozostałych segmentach, przy czymgłównie w turystycznym (123) i miejskim (120). To zapewniło marce 47,9% udziałw całym rynku (+12pkt. proc. w porównaniu do 2015 roku).

Drugi Solaris zamknął rok z rezultatem 465 szt. (+117 szt. /+33,6%), rejestrując ? w przeciwieństwie do swojego konkurenta ? wyłącznieautobusy miejskie. To zapewniło firmie z Bolechowa udział w całym rynku napoziomie 23,4% (+3,4 pkt. proc. w porównaniu do 2015 roku) i niekwestionowanyprymat w miejskim segmencie.

Trzecią pozycję w rankingu zajmuje nieoczekiwanie Ford zwynikiem 105 szt. (+6 szt. / + 6,1%). Producent minibusów osiągnął ten bardzodobry wynik bazując tylko na pojazdach o pojemności do 18 miejsc i w tymprzedziale stał się mocną konkurencją dla polskich producentów zabudów, którzyzmuszeni zostali do specjalizacji w bardziej pojemnych busach (powyżej 20miejsc).

Czwarte miejsce należy do Scanii z rezultatem 78 szt. (+ 15szt. / +0,3%). Szwedzki producent rozpoczął ten rok od mocnego uderzenia i tozarówno w kategorii miejskiej (jastrzębski kontrakt dla Warbusa na 26pojazdów), jak i turystycznej (52).

Piąta jest Setra z wynikiem 71 szt. (+22 szt. / +44,9%).Niemiecki producent z Neu-Ulm oferuje na naszym rynku głównie autokary wielkiejturystyki, czyli z najwyższej klasy Premium. Dlatego sukces tej marki napolskim rynku dobitnie pokazuje tegoroczną siłę segmentu turystycznego. Do tejpory najwyższy poziom sprzedaży tych luksusowych autokarów miał miejsce w 2012r., kiedy w Polsce zarejestrowano 56 pojazdów z logo Setra (zakupionych główniedo obsługi EURO 2012). W 2016 roku była to suma 71 autokarów (w tym 2międzymiastowe i 1 inny).

Na koniec warto zauważyć, że na początku 2016 r. wyraźnie zmniejszył się udział autobusów,które powstały w krajowych fabrykach. To m.in. efekt bardzo dobrych wyników wsegmencie MINI oraz turystycznym , a słabych w miejskim. W efekcie poziomautobusów wytworzonych w naszym kraju i zarejestrowanych wyniósł zaledwie 558szt. (28,1%). Dla porównania ten rezultat za cały 2015 r. wyniósł 656 szt.(37,6%); w 2014 r. zarejestrowano łącznie 479 szt. autobusów zabudowanych wPolsce (30,9%), a w 2012 r. ? 456 szt. (34%). Ogólnie ta sytuacja nie wyglądanajlepiej. Liczymy, że w tym roku ten wskaźnik ulegnie poprawie , dziękiunijnym zamówieniom na autobusy miejskie.

„